Unha das primeiras violetas foi a chegada dos lumes de montaña, perseguidos polas súas desmases. E despois as protestas, incluídas as que habitualmente fago chegar a esta revista.

Hai dous anos foi terrible. Os incendios estendéronse por Lapurdi, Navarra e Gipuzkoa, desde o monte Larrun até Endarlatsa. En total, unhas 2.300 hectáreas de incinerados, fíxoo pouco, xa que non había persoas feridas ou mortas. Os animais si se queimaron vivos, como pequenos animais. E bordas, selvas, pastos e haxas.

A CADE e outros grupos de defensa do medio ambiente alertaron de que probablemente se tardarán decenas de anos en acender eses lumes de forma intencionada para revitalizar a vida, e de que son inaceptables lumes criminais que constantemente danan a biodiversidade, que son verdadeiramente criminais e non “non autorizadas”, como algúns chaman eufemismos. Por quen? Non se coñece oficialmente.

E así cada ano, sempre con insistencia.

Este ano o cheiro a fume chegou até Pamplona. Despois, cando se fixou o anticiclón e detívose o vento, a acumulación de partículas finas excesivas provocou unha alerta. O Prefecto reduciu a velocidade dos coches e prohibiu calquera lume fose… 24 horas. Pronto se dirixiu aos pastores para que fosen lobos, honestos, para que non queimasen demasiado o monte, ou polo menos para facerlles un a un, non todos xuntos.

Mentres tanto, o smog xa fora respirado en moitos lugares –a chea de Maule– e algúns enxalzaron a voz, que non admiten ese veleno, aínda que proveña da tradición, porque as tradicións non todas son axeitadas. Por outra banda, todos sabemos, sobre todo os pastores de pouca sonada, que a extensión actual dos incendios nunca foi vista.

A asociación A súa aski, que loita ao longo deste cinco ou seis anos para evitar este tipo de destrución, denuncia en voz alta a responsabilidade do Estado no problema e o sistema europeo de financiamento erróneo: a Política Agrícola Común distribúe as subvencións en función da superficie das pradarías, é dicir, máis herba e máis beneficios. Por tanto, todo o que crece por encima dun macho convértese en po!

Argumentación dos afeccionados aos lumes: que os lumes son necesarios para a limpeza da montaña e que se acenderon neste mes de febreiro, sendo como tal. O certo é que son vacacións escolares ao mesmo tempo, os nenos están fóra e non todos os narices gustan do cheiro a hollín. Así que se lles explicará que sempre temos eses incendios, que chegaron dos nosos antepasados, que son das nosas orixes. Etc.