Coñecendo Pasaggem Werk de Walter Benjamin? Buscado no vertedoiro da historia, foi o intento máis ambicioso de ler a época. Que nos quedou no vertedoiro da nosa historia? Cantos tesouros inéditos, cantas cabezas caladas, cantas voces non escoitadas?

Que foi Euskal Herria? Todo trikiti, todo baile? Todo disparo, todo explosivo? Todo rock e punk? Todo o Athletic, todo Real? Narran historias lineais que buscan futuros lineais. Pero, aínda que pareza, a historia non é un fósil. É o momento da constante adaptación e relectura.

Porque esta peza vangardista de música electrónica experimental construíuse na cavidade do loitador e folclórico Zaldibia rural. Inédito, Hegoa Diskk trae Haizetxe de Alberto Lizarralde, un doce de casa conectado co mundo enteiro. Porque o pasado non se pode ler de forma lineal.

Por exemplo, na década de 1960 –antes de que comezase Ez dok amairu–, nos locais da Parte Vella de San Sebastián, os mozos tocaban guitarras eléctricas, Beatles ou algo de moda imitar. A guitarra clásica foi a vangarda en mans de Laboa e Iriondo. Pero cen anos antes, en 1889, o bertsolari donostiarra Rosario Artola cantaba coplas con guitarra: Nik guitarcho bat baidet / Maite eta lagun. Porque a innovación é unha cadea continua e non unha escaleira.

A historia non é o que crees. Tampouco o que creo. Porque en todo momento suceden feitos inesperados ás nosas costas, á nosa sombra. O futuro pasa agora e o futuro ocorre no pasado.

Desde a Casa do Vento ven os amenceres máis fermosos de Lañarri. E desde o aire profundo da natureza, Alberto Lizarralde falou nunha linguaxe que todo o mundo comprenderá. Entón quedou a semente reservada para ter raíces e árbores e froitos e flores no futuro. Hoxe preséntase este son do pasado como unha oportunidade para imaxinar o futuro.