Coma se o propio Leonidas dirixiría, ao once da mañá estamos a terminar o quecemento tras o pano negro do escenario. Gure Xerxes: 300 adolescentes, obrigados a ver teatro. Obrigar, que palabra fea. As palabras teatro e obrigatorio nunca deberían estar escritas na mesma frase, pero aquí están os alumnos de ESO de tres centros e uns poucos profesores, obrigados a ver teatro.

Os mozos entran gritando como animais salvaxes que foron liberados por un curto momento. Nós estamos moi quentes. Sabemos que somos poucos fronte a todos eles, non será fácil, pero o material que temos é bo e estamos nunha compañía inmellorable.

Agarrámonos da man. No momento en que as luces se apagan, os grans asumen na sala. Cantas veces viñeron estes mozos a ver teatro? Cantas veces son forzadas? Cantas veces de pracer? Saben que o pracer e o teatro son compatibles? O tres actores trasladámonos ao escenario.

En silencio, na escuridade, tomamos un oco encima da táboa, mentres telepáticamente dixémonos “un momento, silenciaranse”. Coas primeiras risas dos personaxes acéndense as luces de escena. A partir de agora somos imparables até o final da obra, unha Titana de vapor en continuo avance.

Dez destes 300 sentáronse nas últimas cadeiras de brazos. Non se silencian, non se silencian e non se silencian. Os rumores dos fillos do patriarcado axudáronnos até o final.

O de hoxe foi laborioso, quedoume o corpo coa sensación de que empuxamos. Chegoume un profesor mentres os alumnos saen da sala. Preguntoume que tal foi, que eles non o viron, saíron a tomar café.

Antes de chegar a casa teño que chamar á miña nai: “Que pasou hoxe no teatro?”, respondinlle que “o dez de sempre boicoteáronse a si mesmos, nai”. Contoume como se decatou: á enfermeira que comparte a custodia da nosa avoa enviáronlle unha carta desde o colexio. Hoxe os alumnos portáronse mal no teatro e din que non vai quedar así, que haberá castigos e represalias.

O de sempre, castiga aos adolescentes e listo. Como queremos que estes adolescentes gocen do teatro se non lles ensinamos a gozar? Como queremos que se demostre ese respecto pola cultura, si ás veces non o ensinan eles mesmos? Como queremos que gocemos dunha obra de teatro se as culturas están integradas nun sistema educativo que non vale nin un pemento?

Non, perdoa, pero non, o que pasou hoxe foi un reflexo da sociedade. O que fixeron este dez é unha simple repetición do que ven. Merecen castigo? Entón todos merecémonos. Castigaranse os institutos por non deixar espazo dentro dese sistema á propia obra ou ao teatro? Si ese dez tamén saísen a tomar café…

Non me irrita nesta opinión. Pero si a esperanza. O Gaztetxoko do pobo daranos un espazo para reunirnos con este dez alumnos e alumnas para falar do que eles e nós sentimos.

P.D. : Sei que non é fácil ser profesor, vivino en casa. Pero se temos que dignificar ese traballo delicado e amargado, o sistema educativo deberá cambialo radicalmente.