Ao parecer, cando estalou a guerra Rusia pensaba que ía chegar a Kiev nun dei-dá, que ía pór un goberno na súa forma e que avanzaría con facilidade. Que cres que levou a Rusia a facer un mal cálculo? Hai tempo
que falaban de invasión, a CIA dicía que ía ocorrer, e os rusos anunciaban que tamén podía ocorrer, pero non se lles fixo caso nin a un nin a outro. Máis tarde descubriuse que os ucraínos acumularon tropas nas fronteiras de Donetsk e Luhansk que enfrontaban a unha invasión. Desde o ano 2014 estaba a dicirse que ía vir o lobo, pero eu tampouco esperaba que ía vir rápido esa guerra. É de supor que os servizos de intelixencia rusos sufriron un gran erro.

Con todo, creo que os rusos teñen un plan B que se basea en esperar á explosión das contradicións da coalición occidental. Algunhas destas contradicións producíronse no caso dos mísiles lanzados por Ucraína a Polonia. E aí están, entre outras cousas, as contradicións sobre o pago do gas que necesita Europa.

A moeda tamén ten a vantaxe de que as penas económicas de EE.UU. e a Unión Europea (UE) contra Rusia debían recortar o país, e Rusia sofre moito, pero non parece que estea a ser o suficiente e ademais a UE sofre. Podería ser un erro de occidente?
Non creo. Creo que o servizo de intelixencia de EE.UU. sabe en que medida [Vladimir] Putin puxo todo en xogo nesta guerra, e Rusia pensou de antemán como facer fronte ás sancións. Nas primeiras semanas da guerra vimos a Cremlinología dunha época: Putin estaba enfermo, con cancro, tolo, illado, que lle ían a dar un golpe de estado... Pero calquera analista serio sabe que Rusia se configurou como un réxime, a antiga policía, as forzas armadas, os servizos secretos, a industria militar e aeroespacial... están case en todos os ministerios e Putin á fronte de todo isto. Ese é o equipo que reconstruíu a Rusia, que Boris Ieltsin deixou totalmente esnaquizada. Este réxime non caerá de calquera forma, a EE.UU sábeno, pero non ese exército de analistas que está sen fundamento na guerra.

A axuda da OTAN é cada vez maior e a situación foise complicando desde que estalou a guerra. Foron momentos moi complexos, como os mísiles lanzados en novembro desde Ucraína a Polonia. Quizais sexa o primeiro momento en que EE.UU. e a OTAN retroceden [Volodymyr] de Zelensky, profundando na guerra... Viuse a prudencia ao final? Si, así
parece. Creo que foi un replanteamiento estratéxico da guerra, e que tanto ao Pentágono como a Kremlin veulles ben pór en escena unha pequena devasa. Cal é o problema? Que este conflito é moi complexo. Aí está a coalición formada por EEUU, UE e o Grupo de Visegrado deste último. Polonia, por exemplo, é simétrica ao réxime de Moscova, pero alén. Sobre Putin dise que é reaccionario, transfobo, anticomunista... iso é o mesmo que a Lei de Polonia e o partido de Xustiza, pero como está na parte occidental non hai problema. Ocorre o mesmo coa fortaleza do extremo dereito do Grupo de Visegrado. E este equipo quere unha vinganza histórica contra Rusia.

Hoxe en día estamos ao principio dunha guerra mundial, en calquera momento pode ocorrer un accidente, como o dos mísiles que vostede mencionou. Ucraína cre que neste momento Occidente non pode deixalo só, porque iso sería ceder ante Rusia. Ante iso, Ucraína avanza na guerra creando situacións moi perigosas.

Pero esta guerra non pode terminar cun gañador claro, no sentido clásico. Occidente non pode destruír Rusia, unha potencia nuclear, e Rusia non pode resistirse constantemente a Ucraína... No seu libro fala de que haberá que volver aos Acordos de Minsk antes ou despois.

Nos primeiros momentos da guerra tomáronse moitas decisións contra Rusia, e para iso necesitábase crear a campaña e o ambiente da debilidade de Rusia, difundir que se podía gañar rapidamente a guerra... pero hoxe hase visto que iso non é certo. Esta guerra non pode terminar en Ucraína. Que é gañar para Ucraína? Para que Rusia? O tema das repúblicas de Donetsk e Luhansk estará aí para a negociación, o Crime seguirá probablemente en Rusia, o movemento das forzas marítimas no Mar Negro...

Con todo, isto pode parecer o Pentágono, pero a visión neoliberal que gobernou en Europa nas últimas décadas está a construír outro tipo de relato: que nós dominamos ética e moral fronte a Rusia, mesmo tecnoloxicamente, que Ucraína foi invadida, que Rusia cae por partes… unha visión absolutamente falsa. Desgraciadamente, se algo alimenta a Putin, todo ese discurso contra el. Para o Oeste, Putin dá Hitler, e para Rusia, o monicreque dos Banderizos Zelensky, antigo condutor do extremo dereito. Ambos os enfoques manteñen a guerra e reprimen fortemente as posicións de deserción ou desobediencia que existen en ambos os países ante as mobilizacións bélicas.

No seu libro condena a guerra e propón desobediencia e deserción. Significa isto que Ucraína non debe defenderse ante a invasión rusa? Eu digo
que non somos para dicirlle a Ucraína como ten que defenderse, cando o seu territorio foi invadido. Os seus habitantes teñen que vela. Eu fágome fronte á visión que se estende en Europa e especialmente en parte da esquerda de que esta guerra pode gañarse no ámbito militar; dous, que o apoio da OTAN é unha garantía de triunfo e que, ademais, si o réxime ruso debilítase, xorden oportunidades para a revolución das súas forzas esquerdas. Mesmo en Ucraína podería suceder algo parecido, pero non ten sentido, entre outras cousas, ver como coa guerra han ilegalizado a catorce partidos de esquerdas acusados de ser rusos.

Non, a continuidade da guerra traerá unha mortaldade tremenda, a destrución de Ucraína. É un suicidio e hai que facer un esforzo de parada, aínda que se perda o territorio. Sabemos o que trouxo a Primeira e a Segunda Guerra Mundial, e para as forzas emancipadoras é imprescindible evitar custe o que custe estes escenarios. Por tanto, hai que reforzar a demanda de dereito á deserción e a política de apoio ás persoas refuxiadas. Por iso, a formulación ten que ser internacionalista, deteñamos esta guerra entre todos.

Nese contexto de guerra vostede expón ao constituínte de paz. Que
é iso? Como se pode construír? Gustaríame saber iso [risa]. Esta guerra consta de tres capas, unha correspondente ao sistema mundial de hexemonía (AEB-China), outra entre imperios (NATO-Rusia) e unha guerra de liberación nacional (Ucraína e Rusia) que responde á invasión do 24 de febreiro. Ademais, a guerra prodúcese no contexto dunha dura situación mundial (pandemia, cambio climático, escaseza de enerxía, escaseza de alimentación...). Entón, para a esquerda mundial é fundamental crear un novo suxeito que poida facer fronte a estas situacións, para que de forma colectiva decida que é o inmediato, o importante e en que non pódese retroceder. Esperemos que o III que se creou en 1915 contra a guerra. Ser máis exitoso que o internacional.

Cada día que dura a guerra hai menos democracia, menos empoderamiento... Necesítase unha converxencia entre moitos (sindicalistas, feministas, municipais, LGTB colectivo, migrantes, etc.) para construír novos poderes constituíntes onde sexa posible, baños, sovietas... Sorpréndeme como algunhas esquerdas non se dan conta do punto histórico de inflexión que vivimos, con ese risco de guerra mundial. En consecuencia, pensan que esta guerra é efémera, dúas que a propaganda di a verdade e tres que, para facer fronte a todo tipo de protestas, as consecuencias do réxime de guerra non entrarán en vigor nos seus países.

Durante a invasión de Iraq en 2003 producíronse grandes mobilizacións. Agora, con todo, non se viu. A distribución da esquerda é clave nisto? Si. A guerra de Iraq foi unha guerra totalmente
criminal, absolutamente ilegitima, contra a que se opuxo a visión liberal e de esquerdas de Europa, especialmente no Estado español. Tamén se opuña a el o que eu chamo neoestalinismo zombie, que reivindicaba como alternativa todo o que estaba en contra de EEUU. Iso é o que facía con Saddam Hussein, a pesar de ser anti-comunista e matar aos comunistas, ou mesmo ilegalizó ao partido comunista. De novo, esta esquerda, tanto en España como en América Latina, le a guerra de Ucraína como unha defensa contra o ataque das forzas occidentais, que resiste o réxime de Putin e que, por tanto, é a fortaleza dos pobos oprimidos. Non pode haber máis mentira.

A situación de dependencia europea con EEUU tamén aumentou en todos os niveis con esta guerra.

Iso é o que estamos a ver, si. A lectura que está a facer a administración de Biden está a apoiarse desde a UE de arriba abaixo. Estados Unidos está a controlar a transición enerxética da UE a través do gas de fracking que vende a prezos desproporcionados. A situación actual lembra a gran dependencia europea dos Estados Unidos durante a Segunda Guerra Mundial. Este control da enerxía xerará moitas contradicións en Europa, que probablemente provocarán conflitos entre cidadáns e gobernos en Europa.

Di no libro que o extremo dereito tamén espera que pase. E se cadra pódese dicir máis que en espera, porque nalgúns estados acolléronse gobernos. Aí
están a esperar, si, facendo lecturas sinxelas de situacións complexas, sinalando aos culpables e estimulando os nacionalismos agresivos. Aí está o risco, e iso pode impedir de verdade a resposta cidadá e democrática. Si deixamos o fluxo dos acontecementos como tal, si non facemos algo, imos cara aí. A visión occidental vende un marco entre democracia e ditaduras, pero realmente estamos a vivir unha situación similar á da Primeira Guerra Mundial.

Para o fascismo o máis importante é a vontade de morte. Construír a loita e a morte como momento da verdade, darlle forza e poder político. Cando as armas valen contra un inimigo, sempre acaban os dispostos a matar polo concurso. O fascismo occidental formouse: había ex combatentes da Primeira Guerra Mundial, conspiración da traizón, soño de resucitar a nación e construción dun inimigo interno incompatible. Estas narracións están a reforzarse. Os seus sinais son as subidas do 2% dos orzamentos militares e a militarización que se está producindo. Ademais do conflito militar, vivimos unha guerra de infos, unha guerra de tequno, e todas estas dificultades que temos están a chamarse un Fuhrer para que dirixa a loita contra o inimigo nunha situación vital. Esta lóxica é totalmente oposta á democracia e ás lóxicas de emancipación. Por iso, deter a guerra canto antes é gañar esa batalla aos fascismos, porque a guerra está no seu ámbito privilexiado.

Doutra banda, tamén é certo, fronte á invasión está a loita pola liberación nacional de Ucraína, pero isto non pode lerse de forma illada, a guerra entre bloques e sistemas debe situarse nun contexto no que a primeira vítima é o pobo ucraíno e a segunda, si a guerra esténdese, serán o resto de Europa.