Cando e como empezou a tomar conciencia da presión estética que sufrimos?

Cando tiña 30 anos deime conta de que non quería pasar toda a miña vida coa obsesión de cambiar o meu corpo; ser actor non é iso para min. A medida que facía máis dieta, sentíame peor co meu corpo. Así empecei a articular politicamente esa vivencia e, afortunadamente, deime conta de que para entón había moitas feministas que fixeran ese traballo. Coñecer aos activistas antigrasofobia e a súa loita foi a primeira publicación máis importante. É a súa loita pola liberdade corporal, pero benefícianos a todos, nunca lles podo agradecer todo o que me ensinaron.

A presión estética provén do ideal estético, pero quen está detrás?

Aí está o coxo. A presión estética é unha ferramenta para que o patriarcado exerza o control sobre os nosos corpos, é o primeiro paso para liberalo. Si sentimos vergoña cara ao noso corpo, compraremos moitos produtos e dietas, e iso move moito diñeiro. É dicir, o capitalismo creou unhas necesidades para transformar o noso corpo con recursos externos, faio e seguirao facendo desde hai tempo. Por iso é importante ter claro que non nace ninguén odiando o seu corpo, o sistema obríganos a rexeitar. É unha gaiola a destruír.

Como nos afecta a presión estética?

Múltiples. Cando comemos, cando imos a unha festa, cando nos bañamos na praia ou na piscina, nas nosas relacións sexuais, na procura de traballo… é moito máis profundo do que parece. E o problema é que a presión estética sempre se entendeu como unha “bobada das mulleres na cabeza”. O que reivindicamos os activistas pola liberdade do corpo é que non se pode rescindir porque ten consecuencias terribles e provoca violencia estética contra os nosos corpos.

Di que o ideal estético é unha “trampa”, por que?

Naomi Wolf afirma que é ideal porque non existe. Nunca poderemos ter un ideal estético. Porque, aínda que senta cerca, o corpo sempre envellece, cambiándoo de mil maneiras.E non só iso, senón que o ideal estético vai cambiando, e aínda que a delgadez sempre se mantén, en cada época decídese que é válido e que non, en función do que interesa ás empresas cosméticas ou de moda da época. Por exemplo, a celulitis non importaba a ninguén que tiñamos que vencer ata que alguén dixo. E acabar coa celulitis é absurdo, como é absurdo quitar as pestanas: máis do 90% das mulleres teno e, por tanto, loitamos contra algo natural.

A presión estética castiga especialmente aos actores, non?

Somos a peza necesaria para que o sistema xere representacións. Para que todo funcione, temos que ser exemplo dese ideal. Por iso é tan importante que as persoas que están detrás da cámara e dos escenarios teñan sempre un punto de vista feminista, porque só modificando a representación e apostando pola diversidade física poderemos loitar contra a presión estética. Hai que empezar polas clases de representación, non se pode negar a ninguén a posibilidade de ser actor por non ter un corpo normativo; se iso ocorre, fracasamos como profesión.

A violencia estética ten diferentes niveis. Lin que este ano, como mínimo, sete mulleres faleceron nas intervencións estéticas realizadas en clínicas clandestinas. Falamos bastante de violencia estética?

Como toda violencia contra as mulleres, está silenciada e normalizada. A activista Esther Pineda loita por visibilizar este tipo de violencia no marco das operacións estéticas. Con todo, as operacións “ben realizadas” tamén poden ter efectos perigosos e hai pouca información respecto diso. Si a xente tivese información, probablemente non operaría, polo que non interesa ás empresas. É fundamental ter toda a información antes de pasar polo quirófano ou antes de facer unha dieta.

No libro Operació biquini vostede fala de alimentación intuitiva. Que é exactamente?

É unha forma de enfocar a relación coa comida. Así foi nomeado polos nutriólogos Evelyn Tribole e Elyse Resch, quen defenden que as restricións nutricionais, a longo prazo, máis que curar a nosa relación co noso corpo, xeran problemas. Porque a cultura da dieta quere que nos adelgace, pero a nosa saúde non importa. Pola contra, a alimentación intuitiva non inclúe o peso na ecuación, pero si a forma de preocuparse polas alimentacións: comer sen culpa e buscando benestar, entre outras cousas. Para min foi inspirador, porque fixen moitas dietas. Afortunadamente, cada vez son máis os nutricionistas que se opoñen á cultura da dieta e que traballan con respecto. Por exemplo, Raquel Lobatón e a súa alimentación inclusiva.

No verán aumenta a presión estética. Cal cres que é o reto máis importante? Como podemos mellorar a nosa relación co noso corpo?

Para empezar, é imprescindible saber de onde proceden todas esas mensaxes tóxicas que nos levan a odiar o noso corpo. Identificar a maquinaria que está detrás e ter claro que é violencia. Non debemos nada a ninguén: nin estar delgado, nin depilarse, nin ter unha pel excelente. Tamén é importante compartir a nosa inseguridade cos demais. E, sobre todo, ser amables cos corpos dos demais: non opinar, empezar a recoñecer a diversidade corporal e, por último, celebralo.