Cal é a principal reivindicación dos xordos?
Hai moitos. O certo é que a sociedade aínda non se adaptou a nós. A nosa “discapacidade”, por dicilo dalgunha maneira, é a única discapacidade con lingua propia, que é a lingua de signos. Desta maneira, nós non consideramos á nosa como discapacidade. Vémolo desde o punto de vista sociolingüístico, cremos que somos unha minoría sociolingüística. Non temos ningún problema en comunicarnos entre nós, atopámonos con dificultades na comunicación coa sociedade, que aínda non sabe o que supón ser xordos. Por tanto, a nosa máxima reivindicación é que nos respecten, que respecten a nosa lingua, a nosa cultura e a nosa identidade. Que haxa intérpretes de lingua de signos, subtitulación e máscaras transparentes...
“A sociedade aínda non sabe o que significa ser xordo”, di. Que implica?
Moitas veces a sociedade cre que un xordo é simplemente alguén que non escoita. E non é así. Niso está equivocada a sociedade. O noso principal obstáculo é a falta de comunicación e información. Dá igual que haxa signos auditivos, implante coclear, audífono ou que poida falar ben oralmente... Unha persoa xorda carece de comunicación e información.
Entón, é basicamente a comunidade que sofre discriminación sociolingüística?
Si. Un exemplo que nos preocupa agora é a educación. A moitos nenos xordos non se lles ensina a lingua de signos. Porque a sociedade cre que o implante ou o audífono, ensinar a falar oralmente... será suficiente, e iso é un gran erro.
Por que?
Porque as persoas xordas son para sempre xordas. Ese é o punto de partida e debe quedar claro desde o principio. É posible que un xordo poida falar oralmente ou escoitar algo, pero non como un “público social”. Por iso dixen que hai falta de comunicación e información, desde o primeiro minuto. Pero nós temos unha linguaxe natural. Si ensínase desde o nacemento temos acceso á información.
E por que non ensínase?
A maioría dos nenos xordos nacen en familias de oíntes. Como eles non coñecen esta comunidade, nese momento de shock, primeiro levan ao neno ao médico en busca dunha solución, e a solución que se lles ofrece é un implante coclear ou audífono. Non se aborda o problema desde o punto de vista sociolingüístico, senón desde o punto de vista médico.
Fisiolóxico, por dicilo dalgunha maneira?
Si, así é. E nós pedimos que chegue desde ambos os puntos de vista. O implante é un recurso que pode axudar a avanzar, pero tamén debe haber linguaxe de signos.
En calquera caso, a maioría da sociedade é analfabeta na lingua de signos. E vostedes son minoría, non sei até onde...
Ao redor do 2,3% da sociedade ten discapacidade auditiva, sendo a minoría a que coñece a linguaxe de signos.Euskal Gorrak é a única entidade que representa ás persoas xordas e atendemos a todos os colectivos, non só aos que utilizan a lingua de signos. Persoas maiores con perda de audición, perda de audición dun día a outro por accidente... Podemos adaptarnos e buscar unha estratexia de comunicación para todos. Euskal Gorrak non esixe a lingua de signos. Esixe canles de comunicación, acceso á información. E isto pódese conseguir de varias maneiras.
Vostede estudou na universidade e outros moitos xordos. Con todo, denuncian as carencias do sistema educativo.
O sistema educativo está preparado para a normalidade auditiva. Moitos profesionais, e as familias, pensan que un implante coclear solucionará o problema, mentres que nós apostamos pola educación bilingüe. É dicir, é importante, por suposto, aprender a ler e a falar, pero para os nenos xordos pequenos tamén é fundamental comunicarse coa lingua de signos, que é a lingua natural. O acordo da ONU sobre as persoas con discapacidade establece que os nenos xordos teñen dereito a aprender a lingua de signos. O Estado español ha asinado este acordo, pero non leva a cabo, normas que necesitan un desenvolvemento moito maior. A prioridade das familias é converter aos seus fillos en oíntes.
Un xordo non pode ler ao mesmo ritmo que un que escoita. Por que?
Os que nacen con capacidade de escoita reciben información constantemente, e esa información, por dicilo dalgunha maneira, é gratuíta, non teñen que ir buscala. Unha persoa xorda non o ten, a maioría das persoas xordas nacen en familias de oíntes e perden a maior parte do que a familia comparte. En definitiva, para ler ou aprender necesitamos máis tempo para completar esa información que estamos a perder constantemente. Non somos máis lentos ou con menos capacidade; o certo é que non nos chega información na nosa linguaxe natural. Si todo o mundo coñece a lingua de signos, eu recibiría información en todo momento e avanzaría á mesma velocidade que os demais.
“Preguntar por que non hai lingua de signos en eúscaro é unha formulación equivocada. As linguas de signos non dependen das orais. Son independentes. A cuestión é que non hai unha lingua de signos vasca, simplemente. Aquí, cando falamos da lingua de signos española, utilizamos unha serie de signos, culturalmente ‘máis brandos’, pero o seu número non é suficiente para dicir que hai unha lingua de signos vasca.E non podemos inventar a linguaxe de signos. As linguas están vivas, adáptanse e cambian, e co tempo poden chegar a ter linguas diferentes. Na península Ibérica dúas teñen recoñecemento oficial: español e catalán”.
Non hai espazos respiratorios sen falantes propios. Os falantes nativos son o soporte, a oracería, o puntal e a cimentación das zonas respiratorias.
Pero empecemos polo principio: que son as zonas respiratorias? A palabra Arnasa é unha palabra traducida ao euskera polo... [+]
Kaleko 71.000 elkarrizketa eta 227.900 solaskide behatu dituzte UEMAko herrietan, eta 2017koa baino ikerketa are sendoagoa burutu dute. Erabilera orokorra ez da ia aldatu: bostetik hiru aritzen dira euskaraz. Adina eta generoaren arabera badira desberdintasun batzuk.
Gazteek euskaren eta euskal kulturaren inguruan duten pertzepzioa ikertu du Naroa Jauregizuria Lopategik. Getxo, Leioa, Bilbo edota Portugaleteko zenbait ikastetxetako gazteek hizkuntza eta kulturagaz duten harremanena eta iritziak aztertu ditu leioaztarrak, eta horiek baliatu... [+]