Será o verán máis caloroso do pasado, sen dúbida o do ano 2022. Á intensa coada provocada polo quecemento do clima da Terra súmase a crise enerxética, a angustia económica que a xente castigou co paro e o encarecemento da vida, a guerra de Ucraína e, como se nos anuncia, a redución xeral dos alimentos.

Os gobernos teñen que mover a fe para demostrar á cidadanía que entenderon ben o seu malestar: todos os estados anuncian medidas sociais rechamantes, que nin sequera se podían citar onte no Oeste neoliberal que difundiu as forzas do mercado: uns bonos para familias vulnerables, outros descontos no prezo da gasolina, isto cortaba ás a multinacionais da enerxía, o seguintes si o transporte público fose case imposible…

O que máis chama a atención é o goberno alemán. A coalición formada por Socialdemócratas, Verdes e Liberais levou a cabo en xuño unha das medidas estrela acordadas no pasado outono no programa de goberno sobre a promoción do transporte público: para este verán estableceuse un ticket universal de 9 euros, válido para todo o mes, que permite utilizar calquera medio de transporte público dentro do país. A operación 9-Euro-Ticket, alimentada polo Goberno por 2.500 millóns de euros, pode entenderse tamén como test que os alemáns están a realizar durante tres meses para demostrar os efectos e consecuencias das medidas sociais impostas polas autoridades. Estes e moitos máis serán necesarios, segundo moitos expertos, para controlar a paz social ante unha crise global que se verá estreitada no outono.

A patronal de transporte público estimou que durante todo o verán superarán os 30 millóns de tickets. As noticias dos movementos de xente que demostran o éxito da medida difundíronse rapidamente. No diario dixital Nius, Salvador Martínez Mais conta que na ponte de Pentecostés reuníronse cientificamente punkis novas e menos novas para asistir ao festival de tres días celebrado na quebrantada Sylt, no norte de Alemaña, “despois de longas horas de viaxe, con numerosos transbordo. Os medios de comunicación e as redes sociais han mostrado estes punkies na gran praza de Westerland, a capital de Sylte, nunha festa bullicioso. Estas imaxes de Westerland, un lugar turístico e bastante elitista, que a moitos lles lembraron os fins de semana dos barrios alternativos de Berlín ou Hamburgo, non fosen posibles si non fose por un ticket de 9 euros”.

Nos aplausos xerais, tamén son moitos os desconfiados e críticos de envergadura, segundo contou o xornalista Thomas Schnee, Billet de train à 9 euros en Allemagne : entre enthousiasme immédiat… et déraillement à vir ("Billete de 9 euros en Alemaña: da ilusión instantánea… ao accidente dos suaves") en Mariastanne. Algúns dirixentes dos Länder autónomos consideran que o obxectivo marcado non pode alcanzarse investindo só 2.500 millóns de euros. As zonas rurais quéixanse, sobre todo, de que esta operación de tres meses vai axudar fundamentalmente aos cidadáns, esquecendo de novo os investimentos en zonas rurais.

As asociacións de usuarios dos medios de transporte públicos e moitos ecoloxistas tampouco están satisfeitos porque as autoridades fixeron demagoxia durante as vacacións en lugar de abordar o problema fundamental. E veu a explicar cal é o problema fundamental… quen e quen é o director de Deutsche Bahn, paritario de SNCF, RENFE e Euskotren, que é certo que nos últimos meses tres de cada catro trens están demasiado tarde para reparar avarías e modernizar toda a infraestrutura da rede ferroviaria obsoleta que está integrada en Alemaña. Richard Lutz engadiu que esta situación non se vai a tramitar polo menos… até o ano 2030!

The Local é un informativo electrónico que publicou coa firma de Brian Melican: Germany’s €9 ticket for summer is just a gimmick, not a solution ("o ticket de 9 euros en Alemaña é un truco, non unha solución"): “Os cidadáns, sobre todo os que fixemos toda a nosa vida como eu no transporte público –nin aprendín a conducir o coche–, non deberiamos caer nesta euforia xeneralizada e deberiamos analizar con máis detalle cales son os posibles obxectivos do ticket de 9 euros e si pode conseguilos. (…) Eu creo que o ticket de 9 euros non será efectivo, e iso no mellor, porque no peor será un pequeno desastre”.

Na coalición de Goberno, o obxectivo desta medida é para os Verdes atraer aos cidadáns que nunca lles interesou a transporte público con ticket case gratuíto, reducindo o uso dos coches. O socialdemócrata SPD quere dar un estímulo económico, un agasallo, aos cidadáns que a crise puxo en apertos durante as vacacións. Os liberais da FDP que non aman os transportes públicos non puxeron trabas porque ao mesmo tempo se decidiron axudas nos prezos dos combustibles para automóbiles, que nunca creron no transporte público.

En Alemaña, di Melicán, si a taxa de ocupación dos transportes públicos estaba no 80%, con esta medida conseguirase aumentar a concentración de xente en trens e autobuses cando o COVID-19 estea totalmente incontrolado e sexa obrigatorio o uso de máscara. Á cabeza de todo, moitos que xa non tiñan problemas para viaxar con tarifas normais, agora poderán viaxar case tres meses gratis, mentres que os usuarios tradicionais dos transportes públicos terán que sufrir que as anchoas viaxen como en lata… e á volta das tarifas normais a finais de verán pódense atopar servizos públicos cun importante descenso de usuarios. Esa sería o paradoxo do suposto éxito do ticket de 9 euros.

Nas últimas décadas, as autoridades centráronse agora nos transportes públicos excluídos sen investimento en favor do coche privado, co fin de paliar o encarecemento xeral da vida e, en concreto, o prezo esaxerado dos carburantes nas xentes. Si antes non se sabe si o éxito ou o fracaso será de 9 euros, si que é seguro que o experimento que se prolongará durante os meses de xuño, xullo e agosto proporcionará unha boa información sobre os comportamentos das persoas e sobre os logros, incapacidades e necesidades do transporte público. Haberá alguén en Euskal Herria que estea a mirar este experimento?