En realidade, a escravitude voluntaria parece un concepto contraditorio, pero en Mesopotamia os cidadáns libres podían traballar como escravos nun tempo para saldar as súas débedas. E na época de Babilonia, cando a débeda se converteu nun grave problema, esta opción utilizouse moito, demasiado. Antes, na era dos sumerios, os principais prestamistas eran os templos relixiosos, pero cando chegaron tempos máis inestables e fragmentados, a maioría dos prestamistas foron privados. Segundo o escrito en tablillas, os templos cobraban un interese máximo do 3%, mentres que os novos prestamistas alcanzaron o 22%. Os prazos foron moi axustados, e os de menos de dous meses anotáronse nos escritos. A pesar dos intereses máis baixos para os ricos e de prazos máis longos, de até cinco anos, os cidadáns endebedados de menor tamaño non tiñan máis remedio que recorrer á escravitude.

Tratábase dun pagotx para os prestamistas que conseguían grandes intereses e man de obra gratuíta con facilidade. Ademais, para aumentar o peso das carteiras, as débedas vendíanse a intermediarios ou a terceiros, normalmente cidadáns ricos ou outros prestadores. Desta forma formouse unha burbulla a través do que hoxe chamamos “paquetes de débeda”. Tamén contaban coas chamadas “débedas de lixo”, xa que era imposible pagar moitas débedas. Por exemplo, os escravos voluntarios tiñan a oportunidade de volver pedir outro préstamo para conseguir a liberdade, e así cada vez era máis difícil saír da roda tola.

Entre 1922 e 1934, o arqueólogo Sir Leonard Wolley realizou escavacións na cidade de Ur. Na capa que correspondía ao final de Sumer e ao comezo da era babilónica atopou un novo barrio, separado da cidade antiga por unha canle. Non existía un belo palacio da familia real ou da nobreza, pero si edificios de varias plantas, aseos e outros luxos que non se atopaban nos barrios pobres. Era o barrio dos “novos ricos”. Alí vivían o empresario Dumuzi-Gamil e o socio Shumi-Abiya. Ademais do negocio de panadarías e aprovisionamento de trigo, tamén actuaban en préstamo. En casa do primeiro atoparon a contabilidade dos negocios e unha chea de cartas, recollidas en tablillas, de onde se extraen a maioría dos datos aquí mencionados.

Sistema de condonación de débedas

O que para os novos banqueiros era unha boa manga, era moi mala para a economía babilónica. Os escravos voluntarios endebedados debían deixar o seu traballo habitual: os campesiños deixaban as terras sen cultivar, os artesáns non producían e os pequenos comerciantes rompían os negocios… e ademais as débedas quedaban sen pagar. Uns poucos enriquecíanse artificialmente en detrimento de a maioría. E, como hoxe en día, a burbulla económica non podía perdurar para sempre.

Como xa se mencionou no portal, Hammurabi tomou medidas para controlar a situación, limitando o prazo da escravitude voluntaria. Pero as autoridades tamén adoptaron medidas máis duras até a cancelación das débedas. Así o fixo, por exemplo, o rei Rim-Sen de Larsa, que controlou varias cidades de Babilonia, ata que o propio Hammurabi conquistouna. Rim-Sine estableceu un rigoroso sistema de condonación de débedas, con consecuencias inmediatas para os novos “banqueiros”. O rico barrio descuberto por Wolley hai un século en Ou sufriu unha importante decadencia, como demostran os restos arqueolóxicos.A pesar das
diferenzas, a burbulla da antiga Babilonia presenta características similares ás actuais, pero tamén unha diferenza importante: a resposta das autoridades. Aqueles vellos reis de hai catro milenios non foron rescatados aos banqueiros.