argia.eus
INPRIMATU
Experiencias piloto de renda universal no mundo
  • Aínda non hai ningún país no mundo que poña en vigor unha renda básica sen condicións, pero realizáronse moitas experiencias piloto en distintas rexións do mundo e as previstas son moitas. A continuación preséntanse as experiencias piloto que Daniel Raventós e os profesores Julen Bollain expuxeron nos seus libros, xa que en ambos os casos son similares. Segundo Bollaine, hai que ter en conta que son experiencias limitadas no tempo, que se toman poboacións concretas e que se financiaron máis que mediante reformas fiscais, desde orzamentos ou desde subvencións. Os beneficios observados nos lugares de entrada en vigor destas NC foron numerosos, pero a súa limitación temporal ha imposibilitado a observación dos seus efectos no mercado laboral de forma prolongada.
Xabier Letona Biteri @xletona 2022ko ekainaren 23a
Indiako emakume errefuxiatuak dirulaguntza bat jasotzen ari dira. (Arg.: Europar Batasuna)
Indiako emakume errefuxiatuak dirulaguntza bat jasotzen ari dira. (Arg.: Europar Batasuna)

Namibia Dous
terzos da poboación vive baixo a barreira da pobreza no país. O consorcio da Coalición para a Concesión da Renda Básica decidiu realizar unha experiencia piloto na rexión de Otjivero-Omitara para sacar á cidadanía da pobreza e orientar os investimentos no país en 2008-2009. No último ano doáronse cen dólares namibios a toda a poboación residente (o 2% da renda per cápita por hora). Posteriormente, segundo o estudo realizado polo consorcio, os niveis de pobreza nos fogares diminuíron significativamente, a desnutrición infantil diminuíu considerablemente e a escolarización dos menores aumentou nun 90%. As taxas de delincuencia diminuíron un 42%, mellorando a actividade económica e a activación do mercado.

En
2010 doáronse 24 dólares mensuais a 6.000 persoas do estado indio de Madhya Prades. UNICEF, o sindicato de mulleres Sewa e a Rede Mundial de Renda Básica puxeron en marcha este proxecto. Esta renda entregouse a todas as persoas de oito aldeas e as conclusións comparáronse con outras doce localidades nas que non se repartiu nada. O investimento en vivenda aumentou un 10%. Mellorouse a subministración de auga e a iluminación, e a mellora dos alimentos beneficiou á saúde. O gasto en atención médica aumentou un 50% e os problemas psicolóxicos melloraron un 13,4%. A principal conclusión, segundo Raventós: "A renda básica pode ser moi transformadora".

Desde novembro de
2016 até outubro de 2019, o Concello de Barcelona destinou 17 millóns de euros a mil fogares de dez áreas sinxelas de Barcelona, dentro dun programa da Unión Europea. As subvencións outorgáronse en catro modalidades, das cales o 25% concedeuse mediante a moeda electrónica a gastar nos barrios. Os beneficios foron significativos nas áreas básicas da vida: a gran escaseza de bens e a mellora da seguridade alimentaria, o aumento da satisfacción vital, o aumento do sentimento de veciñanza e a mellora das vendas dos comerciantes próximos. Outras melloras esperadas non foron probadas, como a mellora da saúde e o emprendimiento, a redución do emprego de calidade e das oportunidades de participación no mercado laboral, e non parece que o cidadán teña unha repercusión espectacular no aproveitamento do seu tempo libre.

Finlandia celebrouse entre
2017 e 2018 e foi a primeira experiencia OE que organizaba un goberno en Europa. Destináronse 560 euros mensuais a 2.000 parados de longa duración seleccionados pola causa de 25 a 58 anos de toda Finlandia. Os resultados comparáronse coa situación doutro grupo que non recibiu este apoio. As conclusións do estudo foron extraídas ao longo da pandemia e observouse que a saúde mental, a seguridade vital e a vitalidade melloraron notablemente. Os beneficiarios sufriron menos tensión mental, depresión, tristeza e soidade que no outro grupo. E os colaboradores tiveron unha maior participación no mercado laboral que os demais.

En Irán
entre 2011 e 2016 concedéronse 500 dólares anuais a 72,5 millóns de cidadáns (o 96% da poboación), que nalgúns anos alcanzaron cifras ao 15% do PIB. Todo se financiou cos beneficios do petróleo. A pobreza e as desigualdades diminuíron considerablemente e non se observaron consecuencias negativas no mercado laboral. Iso si, entre os mozos de 20 a 29 anos reducíronse as horas de traballo porque aumentaron as horas no sistema educativo. O poder adquisitivo dos máis ricos aumentou un 5% e o dos máis pobres un 20% un 50%. Bollaine explicou que a renda se repartiu á práctica totalidade dos cidadáns iranianos, pero o diñeiro ingresábase na conta bancaria do xefe de familia da casa, principalmente homes, o que sería absolutamente imposible na renda básica sen condicións, onde é imprescindible que a RB destínese a cada persoa. Isto dificultou o empoderamiento das mulleres que noutros casos apréciase claramente.

Alaska Na
década dos 80 do século pasado o prezo do petróleo experimentou un gran auxe, o que levou en 1982 ao gobernador republicano Jay Hammond a compartir entre toda a poboación unha cantidade de beneficios anuais do petróleo. A cantidade foi diferente neses anos, 326 dólares en 1984 e 3.269 en 2008. Realizáronse comparacións entre Alaska e outros estados de EE.UU., e obsérvase que a renda non afecto ao mercado laboral, os cidadáns de Alaska van igual ao traballo. Agora ben, en Alaska o número de traballadores a tempo parcial aumentou un 17%. Tamén se produciron melloras na educación, principalmente polo aumento da asistencia e a diminución do fracaso escolar, e tamén se detectou unha diminución da criminalidade. Grazas a esta renda, Alaska é o terceiro país máis igualitario de Estados Unidos.

En Cataluña comezarán o próximo mes de decembro a forza política
CUP introduciu o desenvolvemento do plan piloto da renda básica no programa das últimas eleccións autonómicas catalás, e nas negociacións entre ERC e Junts, o CUP puxo como punto indispensable para apoiar a Pere Aragones na sesión de investidura. En Kenia levou a cabo unha experiencia piloto de renda básica con 10.000 persoas en 2011 e 2012, a máis numerosa de todas elas. O citado programa finlandés levou a cabo con 2.000 cidadáns, e en decembro de 2022 comezarán un plan piloto que abarcará a unhas 5.000 persoas en Cataluña, que estará vixente en 2023 e 2024, segundo informou o Xefe da Oficina do Plan Piloto, Sergi Raventós. Estímase que cada ano a Generalitat investirá 50 millóns de euros en experiencia. A renda básica será de 700-800 euros para os adultos e de 300 euros para os menores. Esta proba será unha das máis significativas do mundo até agora.

(Este artigo é un apartado do número 275 de Larrun)