Unha palabra, porque non existe, pode dicir case todo.Outra palabra por cansazo non indica nada.A palabra descoñecida pode facernos unha nova proposta. E hai palabras juguetonas.

Acabo de ler que non coñecen a palabra ‘soidade’ nunha tribo que sobrevive ao bosque amazónico. Preguntados os aldeáns din que non entenden como podes estar só si estás rodeado de natureza. Só ou buxán? Estes son dous conceptos diferentes, aínda que con frecuencia bailan xuntos. Quizais, aínda que Xabier Lete preguntase pola nada á que facía referencia, tivese unha resposta ao investigador omnisciente que puidese arroibar os matrauces. As mans conxeladas da alba non parecen estar nun bosque fértil.

A invasión ucraína ensinounos que hai palabras que non din nada: democracia, paz, conflito... sen dignidade, de uso, son palabras cansas. Hanse colmatado e non teñen sentido en boca das autoridades. Serven para esconderse máis que para explicar. Dirixidas a quen queira ser enganado para que non teña que pensar.

Outras palabras provócannos. Fukungisis, por exemplo. O Shona de Zimbabwe é unha palabra propia. Non teñen palabras para expresar depresión na zona e utilizan o concepto de ‘pensar en exceso’.Creo que se está referindo ao que ocorre cando o caudal da preocupación que circula en borbón non dá tempo a que o muíño do colar detéñase. Xa sabedes, cando se dan voltas e voltas a un tema, sempre para terminar na posición inicial.

Neste sentido, ocorréuseme que en eúscaro utilizamos ‘tristeza’. A palabra que nos impulsa ao optimismo: Si trátase dun ‘período’ significa que si se atende adecuadamente pódese conseguir que se deixe atrás (Suponnian, si, que ‘Ogrue’ non estea de acordo!)

Só unhas palabras parecen seguidas ao noso camiño para xogar con elas. Atopei algúns exemplares próximos: a prensa é un tolare para reformular ideas? E si é o tempo antes de empezar a pedir a ‘precariedade’ na rúa? Que coche podemos comprar nos xornais de ‘autocrítica’ tan infrecuentes? A mesma palabra ‘presión’ e ‘prezo’ poden ser en boca dun azpeitiarra. Pero é a presión o prezo que temos que pagar cada mes para levar o soldo a casa? Por último, ‘hendidura’. Somos homes, traballando no mesmo posto, en condicións laborais inferiores?

Non se trata de pensar demasiado quen non ten medo á soidade? Si é así ou non, cando a vida nos ocupa, as palabras son inútiles.