Sempre houbo conflitos ou posicións contraditorias ao redor dos proxectos impulsados polo Goberno e rexeitados polos concellos, as discrepancias forman parte da vida política. Pero parece que ultimamente se multiplicaron na CAPV: proxecto de extracción de gas do solo en Vitoria-Gasteiz, vertedoiros en Lezama ou Azkoitia, planta de Corrugados en Azpeitia... En Azpeitia está EH Bildu na alcaldía, nos outros tres concellos o PNV.

Do mesmo xeito que nos casos anteriores, os alcaldes sitúanse con frecuencia en contra dos proxectos que se queren implantar desde instancias xerárquicas superiores. Ás veces con convicción, outras con temor a perder os votos tácticamente. Cando os gobernantes do Concello e, neste caso, do Goberno son membros dun mesmo partido, poden xurdir tensións que prexudican ao partido. A Lei Tapia pode axudar a desactivar este tipo de tensións, xa que permite ao alcalde situarse ‘firmemente’ contra o proxecto ante os seus cidadáns, coa tranquilidade de saber que unha vez declarada IPGP non é a súa competencia. En Vitoria, Javier Maroto, do PP, fíxoo coa central nuclear de Garoña, convertendo o suposto nó que podería resultar contraproducente en fonte de voto. Por suposto, a Lei de Tapia tamén pode ser fonte de conflitos no mesmo sentido, xa que tanto os alcaldes partidarios como os da oposición encargaranse de cubrir o mal alento da imposición.

Tamén podemos imaxinar un uso máis tendencioso da Lei de Tapia. O Goberno pode asegurar a ‘paz’ nas cidades ou pobos que goberna e considera estratéxicos, evitando expor proxectos controvertidos. Ou pode provocar unha ‘guerra’ nos concellos que queren prexudicar á oposición gobernada, levando proxectos que non queren o concello pero que poden suscitar actitudes de favor e en contra entre a cidadanía –cunha axeitada ‘colaboración’ dos medios de comunicación–. Que pasaría si o Goberno nomease IPGP á fábrica Corrugados e aos ‘empregos’ e ‘riqueza’ que traía con ela? Que pasaría nun contexto de maior pobreza e desemprego?

Sen ir máis lonxe, o PNV presentou aos fondos europeos Next Generation, que se centran na transición enerxética ‘verde’, a universidade privada AHT e EUNEIZ, ou as obras do peirao de carga e descarga do Corte Inglés de Vitoria, co obxectivo de “revitalizar o comercio local” e “acabar coa fame”. Que proxecto non pode denominar "interese público superior" ou "urxente" en nome de enerxía, economía ou postos de traballo? Mesmo en épocas máis prósperas Petronor, a industria militar ou a turificación masiva apenas xeraron contradicións porque dan na sociedade ‘emprego’ e ‘riqueza’... Que podemos aceptar os cidadáns en tempos de empobrecimiento, colapso e medo?

Existe o risco de que a Lei Tapia sexa unha ferramenta para a imposición dun modelo socioeconómico e para a activación e desactivación dos conflitos de arriba abaixo e para convertela nunha panca para cuestionar o modelo de gobernanza e sociedade.

* Este artigo forma parte dunha reportaxe doutro tres artigos:

- Lei Tapia: O Goberno máis poder, os concellos menos.

- Eudel sobre a Lei Tapia:"Os PGIP imponse aos municipios sen apenas participación".

- Preocupación polos movementos populares: "En Bergara poderían aplicar a Lei Tapia para impor a incineradora".