Pois a marca, non sei si os vascos que van ser outro país en todo o mundo reciben outra oferta e unha proposta política. Dun ano a outro nos ofrecen de todo : autarquía, autonomía, federación, confederación, independencia (lixeiro ou heavy), república adxectiva ou forzada, reino histórico resucitado, concerto político foral… que se que fórmulas políticas institucionais quérennos vender eu, xeralmente de fóra, de cando en vez desde casa. Son ofertas reais ou son restos de mercadorías na época de rebaixas?

Elegantes envoltorios sen pulpa. O interior de todos eles é buxán. Porque en ningún caso até agora especifícase o que se nos ofrece dentro de cada unha destas fórmulas. “Nós decidimos”, dise. Si, pero ao redor de que? Cales son as opcións reais?

Esa é a preocupación concreta dos vascos no día de hoxe, mentres vemos que a nosa nacionalidade foxe a auga como entre os dedos da man. Se os vascos perdemos a nosa identidade, que somos. Necesitamos, por tanto, unha fórmula política que nos axude a construír unha nacionalidade inclusiva. E de todos eles, cal é o que se adapta a iso? Iso é o que queremos escoitar con claridade, nada máis. E ninguén nolo aclara.

Euskal Herria é unha nación, pero até agora, polo menos, unha nación indesexable. Se calquera nación ten que vivir, necesita necesariamente unhas condicións básicas. Construír unha comunidade humana compartida. Un territorio propio definido, non pechado, pero si respectado. Un polisistema propio estabilizado que permita unha axeitada organización da convivencia. Coñecemento, aceptación e respecto das nacións e estados da contorna. E en nós aínda non chegamos a esas bases.

Entre as ofertas xenerosas que nos fan desde fóra, algunhas nos fan prometer un futuro prometedor, pero baixo condicións concretas: “Non rompa o actual, respecte o que hai no Estado, e dentro del teredes a autonomía que queirades, sempre respectando as ordes xerais da Estado-nación”. Pero eses mandatos principais son precisamente os que levan á disolución da nacionalidade vasca. Vexamos, a modo de exemplo, o debate que se suscitou ao redor da nova lei de educación para a CAV sobre o eúscaro. O sistema de inmersión lingüística para o eúscaro non é obxecto de mención por parte dos afeccionados do Estado/Status. Non é “politicamente correcto” en opinión dos partidos institucionais locais. Por tanto, no Parlamento ninguén defenderá a inmersión en favor do eúscaro. Mira! & '97; E mentres tanto, os vascos mergúllannos “” en castelán/francés. Esa orde de saber o castelán que trae a constitución española (“deber de coñecer”), que clase democrática de inmersión é, pois? Non lle corresponde ao eúscaro unha situación similar neste caso?

En casa, os que nos ofrecen independencia ou república confederal vasca deberían aclarar que e como temos que actuar nese camiño para completar e consolidar a nación vasca, para que non saibamos, por exemplo, que devandito con todo respecto, pero que, como lles está pasando aos irlandeses, para lograr un estado independente unificado, pérdase a nación e prodúzase con demasiada frecuencia unha identidade clonada innata que parece á antiga metrópoli.

Creo que os vascos queremos a República Vasca. Un Estado independente, pero asentado nos fundamentos da nación organizada vasca democrática. Iso é o que queremos.