Debemos pór en valor o local, a forza da comunidade, contar o noso desde a nosa pequena lingua. Sabemos ben o que é contar a nosa historia por outros, desde fóra, na súa propia lingua. Traballemos para crear e difundir información e contidos de calidade ao mundo. Os Premios Argia deste ano son os que desde aquí nos facilitan contar coa comunidade, con calidade e en eúscaro.

Audiovisuais.Dapa.

A imaxe é, na actualidade, o principal modelo de coñecemento das historias e historias de aquí e de alá. A cuestión está en que contan estas imaxes e como o contan.

Esta colección audiovisual creada no seo da cooperativa Kulturaz de Azpeitia baséase na creatividade. En cada dapa o protagonista é o creador. Que fan os artistas da nosa contorna, que crean, como, que pensan? Como ven o mundo?

“Queriamos facer algo fresco, estar cos creadores, entrar até a cociña, falar en confianza e traballar. Conseguimos un estilo de Dapa”, explica Nora Alberdi Odriozola, da cooperativa Kulturaz. Cada vídeo curto ten o seu propio universo de relato, son e imaxe, coidada con mimo, para mostrar o que se crea no extenso País Vasco. Non se trata só do que se conta, senón tamén de como se conta, e niso a técnica, narrativa e cinematográfica teñen unha importancia capital. “É un traballo que facemos con paixón. Estar cun creador, compartir o tempo, é unha cousa que vivimos e creo que esa proximidade e esa paixón nótase logo en cada Dapa”, continuou Alberdi.

“Euskal Herria e a cultura vasca necesitan luces e xanelas para a resistencia, e é un proxecto creado en Azpeitia, pero queremos pór o noso granito de area nese obxectivo colectivo”, subliñou José Luís Otamendi, membro da cooperativa Etxabe.

No seguinte enlace o argumento completo do premio e os vídeos traballados con Dapa

Prensa. Cuadrilla de Ayala

A comarca de Aiaraldea comezou hai once anos co soño de vivir en eúscaro e en eúscaro, dentro duns valores transformadores. Medio de comunicación local. De carácter comunitario. Aínda que o equipo profesional de xornalistas é pequeno, a información dunha nutrida rede de colaboradores, impulsados polo desexo de informar, aumenta a súa capacidade de influencia. O arraigamento na contorna garante unha práctica xornalística que, por falta de recursos, non sería posible.

Por tanto, cando unha multinacional quere deixar na rúa 129 familias da rexión en nome da rendibilidade, cando os traballadores van a folga e o paro prolóngase 236 días e os traballadores celebran a vitoria... Non hai máis remedio que entrar en folga a favor das condicións de vida dignas dos concidadáns. Desde o principio até o final, día a día, desde o piquete de amigos, veciños e familiares.

“O noso funcionamento e función é comunitaria e nós contamos o relato da rexión. O traballo foi dos folguistas de Tubacex e nós non fomos máis que un altofalante, pondo a imaxe e a palabra á súa loita”, explica Izar Mendiguren, membro do medio de comunicación. “Si nós conseguimos facer o seguimento diario da folga dos traballadores de Tubacex foi en gran medida polas imaxes enviadas por estes traballadores”, engade Txabi Alvarado Bañares.

Desde pequeno nárranse feitos que marcan un antes e un despois na historia do pobo. As persoas de Aiaraldea.eus fixérono e fixérono ben. A folga, a resistencia e as vivencias dos traballadores de Tubacex en Llodio e Amurrio foron contadas, difundidas e lanzadas novas preguntas. E iso merece un premio.

No seguinte enlace o argumento completo do premio e os vídeos elaborados con Aiaraldea

Internet. Badok

Cando o noso modo de vida está cada vez máis estabilizado escoitar música en formato dixital, o portal da música vasca do xornal Berria, referente indiscutible da música vasca, naceu nun mar aberto como Internet: Badok.eus

O que empezou como unha enciclopedia sobre a música vasca estendeuse e multiplicouse en poucos anos. Publican noticias sobre o panorama musical, estreas de cancións e discos, entrevistas, listas de cancións, datas de concertos, entre outros, pero sen perder o seu carácter de catálogo. “Creo que, sen descartar a base de datos, atopamos a fórmula para dar difusión á música vasca actual e acertamos a crear un escaparate de referencia da música en eúscaro”, sinalou Jon Eskisabel.

“A música vasca atomizouse moitísimo nos últimos anos e todos teñen cabida neste portal. Non dependemos das grandes audiencias, non estamos obsesionados coas cancións ou grupos máis exitosos. Fai 20-30 anos sería moito máis difícil facer algo así. Naquela época dependiamos dun sistema constituído ao redor das discográficas e estaba moito máis jerarquizado. Hoxe en día é pequeno e grande, moito máis horizontal”, subliñou o xestor do portal. Converteuse nun referente Badok.eus, unha ferramenta imprescindible tanto para o público como para os músicos.

No seguinte enlace o argumento completo do premio e os vídeos traballados con Badok

Radio. Arquipélago

No mundo da comunicación son moi antigas as novelas de radio ou de teatro. Agora chámanse podcasts, non son iguais, pero teñen a mesma raíz, e nos últimos anos triunfaron como soporte de internet.

Unha historia de aventuras ficticias que nos leva ao ano 2103. Honestos, malos, piratas, pelexas, heroes... o oínte mergúllase no primeiro minuto despois de porse os cascos. “É unha historia clásica de aventuras. Pode ser unha serie de Netflix actual.

Pero o fixemos aquí, coas nosas referencias... por iso tamén tivo éxito, porque se ha visto que aquí tamén se pode facer algo ordenado”, din os autores.

Reducir o sentido da vista abre as portas á imaxinación. “Toda a información debe ser auditada e hai que tela moi en conta. Nun audiovisual, nun precioso plano, só podemos introducir moita información na imaxe. Aquí non. Pero ao mesmo tempo é fermoso, porque cada un representará á súa maneira o porto de Urbasa ou a Xunta de Gorbeia”, explican.

A distopía é antiga na historia da creatividade, pero nunhas épocas aparece máis forte que noutras, e a época do COVID ou a emerxencia climática que padecemos dan especial forza a este tipo de traballos. Esta obra é unha ficción, aínda non existe un Arquipélago Vasco, pero, ampliando a súa mirada, tamén a ten da verdade redonda, pois miles de persoas do mundo foxen en busca de terras máis seguras, entre elas a nosa.

No seguinte enlace o argumento completo do premio e os vídeos elaborados con Artxipelagoa

Meritorio. Gure Irratia, Irulegi Irratia e Xiberoko Botza

Unha antena colocouse sobre unha cima, adquiriuse un emisor de radio FM, se enchufaron un par de micrófonos na casa dun voluntario e lanzáronse, como podían, á aventura de estender o eúscaro a través das ondas. Así comezou fai 40 anos o inicio das tres emisoras de radio en eúscaro do País Vasco Norte.

“O oínte espertar en eúscaro, facerlle vivir cada día en eúscaro, dando importancia á información de calidade... así o fan as Radios Vascas e non imaxino o que serían Lapurdi, Baxe Nafarroa e Zuberoa si fai 40 anos non se crearon estas radios”, explica o membro de Gure Irratia.

O proxecto xurdido da idea duns soñadores segue sendo un fiel amigo para moitos.As emisoras distribuídas por comarcas crearon en 1997 a federación Euskal Irratia, engadindo posteriormente rádioa Antxeta na rede. Pero seguen traballando cada un desde o seu lugar. “É importante que haxa medios de comunicación locais para que a xente poida ter un lugar para comunicar; un espazo que poña en valor ao propio”, subliñan.

Tiveron voluntarios desde o principio da promoción. “Foron creados pola cidadanía, son partícipes na súa creación, no seu funcionamento, na medida en que o fan os colaboradores, e esa participación dá unha forza, iso é o que hai que reter. Ademais, o fomento da cidadanía é necesario tamén para ter unha autonomía económica”. Coa cidadanía, para a cidadanía.

Campaña. Pantallas en eúscaro

Para que o euskera avance no século XXI –e, por tanto, os vascos como comunidade–, necesitamos vías para que os audiovisuais en eúscaro poidan consumirse con normalidade. En todas as pantallas. No maior número posible de plataformas, empezando desde casa. A situación é moi grave. Proba diso é o seguinte dato: Segundo CIES, en 1990 o 70% dos nenos e nenas de Araba, Bizkaia e Gipuzkoa vían debuxos animados de ETB1. Na actualidade, ETB3 ten unha cota de pantalla do 0,3%. Do mesmo xeito que nos cines, nas xigantescas plataformas de streaming trátannos de nada. E onde quedamos os vascos?

Non é un ano que se puxo en marcha Apantallamiento Euskaraz e xa chegou a repercusión a miles de cidadáns.
“Os datos anteriormente mencionados demostran a situación: unha gran maioría da poboación actual, da mocidade, consome contidos en castelán ou en inglés, o que repercute tanto no uso do eúscaro como nos seus referentes ou falta de referentes”, denunciaron os membros da iniciativa.

Entre as principais peticións atópase a garantía legal de que nas plataformas de streaming máis consumidas en Euskal Herria haxa contidos en eúscaro e unha plataforma de streaming en eúscaro.

TENTANDO SATISFACER O DÍA CON DOSE DE DEZ MINUTOS

Boto de menos o presencial. Ir ao Palacio de Atxega, comer cos meus amigos, observar as caras doutros que non coñezo e gozar da entrega de premios en directo. Sentir as emocións do momento. Un ano máis non puidemos ver, por segundo ano consecutivo, os trofeos dos Premios Argia en man. E tiña a esperanza, non lles vou a mentir.

Con todo, encadeoume a fórmula da entrega de premios na rede día a día. Estivéronme esperando durante toda a semana ao dez da mañá, hoxe a quen me van a dar. No meu traballo tamén atopei a tartita para facer o seguimento e aínda que está lonxe da forma da persoa, gústame repartir pequenas doses durante toda a semana. Non todos os premiados coñecinos e tentáronme cos vídeos de presentación a mergullarme máis. Saltei á auga dos piratas con Artxipelagoa e puiden coñecer a algúns creadores aínda que non vin todas as Dapas.

Quizais polo cansazo pandémico, a frustración atraeume nas súas garras para comezar estes Premios Argia de 2022. Pero se este diminuto universo vasco vai ter futuro vai pola senda dos proxectos premiados e afíns, e as súas palabras espertáronme a ilusión.

Premio, non creamos que teñamos que comer o mundo. Traballemos para que o mundo non nos coma a nós.

(Artigo escrito por Urko Apaolaza en nome de ARGIA xunto coa reportaxe no seguinte enlace: Raios solares entre nubes negras)