Aínda que xa o notaron lendo o anterior, dígoo: encántame Stromae. É curioso, até agora non expresei publicamente a miña devoción por ela, aínda que tiven oportunidades para iso, porque nos últimos anos pedíronme recomendacións culturais desde os medios de comunicación tres ou catro veces.

Por que non mencioneino nunca? Teño a sospeita de que, como é un músico famoso, moi famoso, eu creo que me parecía que a xente xa a coñecería –a xente coñéceo– e creo que me parece que lle toca falar de artistas de meritoria mérito que non son tan famosos cando chegan peticións dese tipo: alguén creu que merece a pena saber o que recomenda e haberá que descubrir algo novo, pois, polo menos, á xente que di vostede. Esa crenza inconsciente guioume até agora.

O que pasa é que me xurdiu unha nova oportunidade para escribir sobre a cultura e, como até agora, quero dicirvos o que me gusta de Stromae. A escusa é que a estrela da alegre melancolía sacará un novo disco despois dunha longa pausa.

En primeiro lugar á danza

É a primavera de 2010. Non sei onde estades vostedes, pero eu estou nos bares de Vitoria entre semana e nos de Elgoibar os fins de semana, e cada vez que pon a canción Alors on danse empezo a saltar. Non é frecuente chegar ao Sur, pero este tipo converteuse rapidamente nunha estrela. Non en balde son estudante de tradución e a miña segunda sorpresa é a letra aparte do refrán, confirmada polo vídeo: unha axitada crítica á vida rutineira dun mediano traballador europeo con camisa branca.

Como primeiro traballo se poden ver as sementes de dúas características fundamentais da marca de casa: combinar as salgaduras da vida co doce da danza e coidar moito a presentación pública dos música –vídeos, estética, actuacións en medios de comunicación–. A
canción estendeuse por todo o mundo. Estamos ante un deses casos nos que a expresión éxito meteorolóxico non parece estar completamente esaxerado. Paul Van Haver, coñecido como Stromae, ten 25 anos.

Raíces cadradas propias

Non tardará en publicarse o seu segundo disco: En 2013 verá a luz Racine Carrée, o álbum da consagración. O primeiro single, outro himno rítmico: Papaoutai.

Eu xa terminei os estudos, o primeiro ladrillo do longo camiño para actuar como unha persoa adulta aínda non o fago, e nesa canción atopei o primeiro ladrillo indiscutible que me fará construír a admiración por Stromae, a frase: “Tout le monde sait comment on fait deas bébés, mais personne sait comment on fait deas papas”. É dicir, que non é o mesmo facer nenos que ser pai.

Ademais do que esa canción suxire, aos poucos vanme aparecendo datos biográficos. Van Haver ten unha nai belga, un pai ruandés. Creceu coa súa nai, o seu apelido, e outros catro irmáns, en Bruxelas, e aos doce anos decátase de que o seu pai foi asasinado no xenocidio de Ruanda, que ocorreu realmente tres anos antes de recibir a noticia. Gaztedani interesouse pola música e antes de comezar a gravar vídeos sobre a produción de YouTube, punto de partida do proxecto Stromae, participou nun grupo de rap.

En espumas

As cancións que seguen ao primeiro single aumentan a sombra. Á fronte das listas musicais de diferentes países europeos, longas e multitudinarias xiras de concertos, a conquista do mercado omnipotente de Estados Unidos.

Os afeccionados á marca de casa non se decepcionaron con Racine Carrée, todo o contrario: sempre creando melodías bailables, Bâtard ofrece unha visión tan crítica e irónica como interesante da identidade, mentres que Carmen denuncia os perigosos mecanismos das redes sociais, ademais da versión da ópera de Bizet, e é unha gran homenaxe ao cantante Cesarea Evora Cabover Detave. Entre outros.

Videoclip ou acción de rúa?

Non é o único exemplo, pero Formidable –o segundo single, publicado xusto despois de Papaoutai– mostra perfectamente o devandito sobre a coidada presentación pública da música.

A canción trata dun home que se ha emborrachado de nostalxia tras romper a súa relación coa súa parella e que, ademais de explicar a súa historia, Stroma fíxoo na rúa e no videoclip. (Para min, en particular, o segundo ladrillo da devoción a Stromae).

Trasládase unha mañá ao centro de Bruxelas, preto da estación do tranvía, finxindo estar a beber. Non moi lonxe de alí, un cámara grava todo en segredo. Stromae está balanceando entre a xente da semana, senta ao bordo da súa plataforma, como as multas de 600 a 3.000 euros tratan de impedilo; os veciños da zona sacaron o teléfono ao gaiteiro para fotografar, que saben quen é. A policía tamén se achegou, a ver si está ben, a ver si quere que lle leven a casa, xa saben quen é.

Os que están a ver a Stromae na planta de bebedeira esta gris mañá de primavera non saben que o músico nos quere falar da acidez do desamor contemporáneo. Un día levántase, retírase aos barrios buxán e sorrí á cámara.No tres
primeiros días do seu lanzamento, tres millóns de persoas viron o vídeo, outra marca.

Gretas. Discontinuidad.

Moitas cousas non suceden de súpeto. Xa en 2014, apenas un ano despois da saída do seu segundo disco, o artista expresou nunha entrevista o seu desexo de quedar un intre na súa traxectoria. Quere refacer a súa vida normal. Paréceme comprensible. Seguramente non é posible.

Pouco despois viaxa a América (EEUU, Brasil), Asia, África.

Para cuantificar os éxitos: máis de douscentos concertos, un millón de espectadores.

A situación estala na xira africana, na primavera de 2015, tras tomar un fármaco contra o paludismo sofre molestias físicas e mentais e volve de urxencia a Bélxica. A gravidade da cuestión é evidente, pero o artista regresa a Kigali, a capital de Ruanda, para pechar a súa xira en outubro do mesmo ano. É un concerto especial para el, podiámolo imaxinar e el confirmouno: está moi contento e moi emocionado por estar na cidade natal do seu pai.

O verdadeiro silencio chega tras a cancelación da “débeda”.

Volve Stromae, broma!

Non pensedes que siguí todo isto en fitos, en tempo real, como lles contei, en absoluto. Tiña os meus propios asuntos e traballos. Pero unha vez fun a Google, ía estar na volta do curso 2016-2017, e daba moito de si. A partir de entón si, a partir de entón estiven atento ás peripecias do músico.

As noticias chegan por goteo. Está a producir música doutros artistas. Que creou unha partida de roupa co estilista Coralie Barbier e o director de arte Luc Junior Tam, selada por MOSAERT. Que ofreceu unha entrevista na escusa deste último proxecto e que falou dos problemas psicolóxicos e burn-out dos últimos anos, coa esposa Barbier e o seu irmán Tam ao carón.

Nótase que as cousas cambiaron e ten bo aspecto.

E un día, no larguísimo torrente da pandemia, a piques de finalizar o ano 2021, chégame unha mensaxe cun enlace a un vídeo: Santé Stroma lanza unha nova canción. Xunto ao latexado da danza, unha vez máis, a reflexión é que quen sustentan e posibilitan as nosas celebracións –limpadores, camareiros, coidadores– non teñen a oportunidade de celebralo.

Mirando ao futuro: Multitude

O retorno de Stromae ampliouse rapidamente con entrevistas en radio, entrevistas en televisión. Un deles é aproveitado pola cantante para abrir unha nova canción: o sinxelo e fermoso L’enfer que fala de depresión e ansiedade. (Aínda que non vou profundar no tema, non quero deixar de mencionar que a presentación da canción no informativo dos 20 informativos da cadea pública francesa TF1 suscitou un debate no sentido de que algo así ten máis relación coa mercadotecnia que co obxectivo informativo dos medios de comunicación).

Volvendo ao fío principal, e en canto ao que vén, Multitude, o terceiro disco de Stromae, sairá o 4 de marzo e logo virará por diferentes países, leste e o 2023. Leste mesmo verán, o 8 de xullo, tocará en Euskal Herria, en Kobetamendi, Bilbao.

En canto ao disco, o artista sinalou que buscou e traballado diferentes ritmos, tratando de reflectir a chea de xente que o habita. Os dous singles que chegaron polo momento suxiren, con todo, que conservará as calidades que até agora nos gustaron: tanto dor como satisfacción que compoñen a vida humana.