Fundouse en 1981. 40 anos. O número, neste caso, non é simplemente bíblico, senón demostración e mostra da verdade. Este ano cumpre 40 anos Ouve! de AEK a revista mensual que edita a Coordinadora de Alfabetización e Euskaldunización para persoas que están a aprender eúscaro. Ademais da revista en soporte papel, tamén se renovou a páxina web de Aizu!. Segundo informounos o coordinador da revista, Eñaut Mitxelena, nestes 40 anos a revista sufriu diversas reformas, os cambios sempre tiveron como obxectivo o beneficio do lector e as adaptacións actuais teñen o mesmo obxectivo.

A reforma levouse a cabo en Aupa! de outubro de 2021, en palabras de Mitxelena: “Os principais cambios están relacionados coa aparencia. Para que a revista sexa máis lexible, agora ten un deseño máis áxil e claro. Para iso, entre outras cousas, a imaxe cobrou máis importancia”. En canto ao fondo, adaptáronse as principais seccións da revista e creáronse novas. “Os novos apartados están dirixidos, sobre todo, aos alumnos de eúscaro dos niveis inferiores e, por exemplo, cada mes ofreceranse aos lectores unha serie de preguntas breves e áxiles a través dos contacontos “Idazlea” das páxinas culturais e das seccións “Musikaria mintzo mintzo”. Se vale dicir que o escritor Xabier Etxaniz Vermello e Maite Arroitajauregi Mursego estrearon os dous capítulos anteriores. “Polo demais, no que se refire aos contidos, seguiremos traballando nos temas habituais, é dicir, cultura, sociedade, deporte, eúscaro, curiosidades...”. Estes contidos están sempre adaptados ás persoas que están a aprender euskera, “á vez que aprenden eúscaro, abrindo camiños para coñecer a cultura vasca”, sinalou o coordinador da revista, Mitxelena.

Con todo, como se indicou anteriormente, o deseño non é o único cambio que puxo en marcha a revista de AEK, senón que tamén renovou a páxina web aizu.eus. A palabra é a de Mitxelena: “Até agora aizu.eus foi unha mostra principal da revista en papel, pero en diante será complementaria a de papel e a dixital. Moitos contidos en papel permanecerán intactos na rede, mentres que outros só estarán a disposición dos subscritores”. E, por exemplo, Ouza! ofrecerá novos tipos de subscricións, é dicir, ademais da subscrición ordinaria de papel, que combina a subscrición dixital, a dixital e a de papel. Como é habitual, a través da subscrición dixital, o lector recibirá o número mensual por e-mail en formato pdf. Ademais, o autor da suposta subscrición dixital tamén terá á súa disposición os números antigos de Oye!.

1981, creación

Doutra banda, os responsables da revista quixeron aproveitar o aniversario para facer unha retrospectiva e a verdade é que M é un perlar de ouro. Os 40 anos que Egimen madurou estes meses nas páxinas de Oye! na crónica do proceso. Erramun Mendibelanda aparece ao principio da historia da revista.

É 1981. Mendibelanda trae á praza o nome do defunto Alberto Ugarte. “El estudaba Filoloxía Vasca na Universidade de Deusto. Así mesmo, era profesor de eúscaro no Seminario Cultural Vasco da localidade. Reuniu a varias persoas, tamén de Belas Artes, e puxo en marcha a intención da revista”. Alberto Ugarte, Erramun Mendibelanda, Jabi Ubierna… Entre moitos fixeron a revista e entre moitos decidiron tamén o nome. Ola! Ouza, que se inspiraron no nome da revista! ao adiviñar o nome.

Decidían os temas, consideraban que artigos tiñan que elixir… “recolliamos e decidimos a súa extensión e letra tipo. Enchiamos de parches e saïamos á imprenta. Algunha vez en taxi!”, lembra Mendibelanda e Ubierna. Hai outras anécdotas: “Unha vez entráronnos os ladróns, viñeron os policías municipais, e viron aquela desorde e creron que era un caos provocado polos ladróns, ja, ja!”.

O primeiro número da revista tivo un ano de traballo e tiveron que vender os bonos de axuda para levar a cabo a idea.

1983, adhesión a AEK

Ouza! Dous anos despois da súa creación, a revista deu un paso importante, coincidindo con AEK. M. Como lemos na crónica que guiou Egimendi nas páxinas da revista, naquela época Ouve! e AEK compartían a sede, coñecíanse. A coordinadora estacional da revista, Iber Otsoarena, é a encargada de testificar: “Era o momento de publicar a revista cando era ano e medio, era o momento de facer un tímido, Ouve! pedía dedicación, pero para iso necesitabamos lectores e subscritores”. & '97; Joseba Kanpo, dos líderes de AEK &' 97; Ouza! o eúscaro foi considerado como unha ferramenta útil para o alumno e convenceu ao equipo didáctico da coordinadora. Alberto Gabikagojeaskoa e Josu Naberan, entre outros, así coincidiron a revista e AEK.

Con todo, convencidos do grupo didáctico, tamén houbo dúbidas no nivel superior. A decisión final debía ser tomada pola comisión nacional de AEK e, segundo Lobo, dificilmente lograron convencer aos responsables alaveses e guipuscoanos de que “eles crían que reunirse a coordinadora con Oye! era cousa dos bilbaínos”. Por outra banda, na revista tamén había moitas preocupacións, que tiñan que ver con si a publicación íalles a escapar das mans. Como lembra Urtsa Errasti, membro de AEK de Joseba Fóra, “nós [AEK] non tiñamos intención de entrar nas contas de Oye!, nin nos asuntos monetarios. Ademais, Josu Naberan e Gabika [Alberto Gabikagojeaskoa], do grupo didáctico, consideraban que a revista tiña un recurso moi axeitado para utilizala en barnetegis e grupos de alfabetización. Sabían moi claro que se necesitaba unha revista deste tipo para axudar no ensino do eúscaro”. Por tanto, AEK ofreceu a súa rede de euskaltegis. A pesar da estrutura débil da coordinadora, a fusión fortaleceu en gran medida a revista. En novembro de 1983, por primeira vez, Ouve! introduciu o logo de AEK na pel.

Quincenal

Despois do número de decembro de 1994, Ouza! non foi despedido en xaneiro seguinte.Con todo, regresou á quincena en febreiro de 1995, permanecendo así até o verán de 1999. A Asemblea Xeral de AEK decidiu revolucionar a revista e cambiou de imaxe e de frecuencia. M. Seguindo a crónica da historia da revista Egimendi, “con data 1 de febreiro de 1995 publicouse o número 141”, o primeiro do décimo quinto.

O cambio foi evidente, moi evidente: “O formato da revista, a mancheta, a desaparición do tucán [a mascota de Oye!], o papel reciclado...”. A publicación de dous números ao mes supuxo necesariamente un incremento da rede de colaboradores, xa que os guías da revista tamén inventaron novos apartados.

Na súa décimo quinta edición, celebrou o seu décimo quinto aniversario. O número 181 trouxo unha pel alegre e chea de cor, e a revista levou á Feira do Libro e do Disco de Durango de 1995 dous novos produtos: Dostose! a colección de xogos e Ouza, Paddy! libro de contos. En canto á primeira, Dostose ía xogar catro xogos para traballar a expresión oral, aprender o vocabulario e enriquecer o nivel cultural dos xogadores. En canto ao segundo, Paddy Rekalde era unha recompilación das narracións que o escritor publicara en Oye!. Ambos recibiron unha excelente acollida, xa que ambas as obras se esgotaron.

Ouza! durou doce anos. A partir dese momento, en novembro de 1999, comezou a publicarse de novo mensualmente, renovando un equipo de traballo que parecía suficiente.

Alumno de AEK, subscritor de Ouve!

Ese mesmo ano, xa estamos en 1999, a Asemblea Xeral de AEK decidiu que todos os alumnos dos euskaltegis ao seu cargo, Ouza! subscrición da revista ao realizar a matrícula para aprender eúscaro. Houbo outros: “Entre outras cousas, non só os membros que ían traballar no grupo fixo, senón tamén os colaboradores empezaron a cobrar polos seus traballos, a diferenza dos que tiñan até entón”. Ana Unanue, coordinadora e xornalista da revista, e Joseba Beramendi Exprai, deseñador e maquetador. M. Segundo escribiu Egimendi, “entre ambos deseñaron a nova revista. A oficina principal da revista foi trasladada de Bilbao a Pamplona, onde os xornalistas se instalaron en diferentes lugares: Ana Unanue, en Pamplona; Iñigo Gago, en Bilbao; Franck Dolosor, en Baiona”. Para axudarlles contaban con dúas persoas: Gotzon Hermosilla, Responsable da Oficina de Comunicación de AEK en época e Mikel Aldasoro, Responsable de AEK de Navarra.

Como lembra Exprai, “Ouza! calculamos cantos módulos podían incluírse para ser rendibles e cantos debían venderse, mantendo sempre unha proporción equilibrada entre contido e publicidade”. Ana Unanue lembra que a xestión da economía non estaba nas súas mans. Tiñan clientes fixos, alumnos dos euskaltegis de AEK, e non tiñan que atender a venda directa: “Nós faciamos a parte máis bonita: a propia revista. Tiñamos liberdade para facer o que queriamos e gozabamos”. Nisto Exprai súmase a Unanue.

22 anos

Ouza! cimentou a súa gran carreira a partir dos alumnos. Como pode apreciarse, sufriu catorce modificacións no camiño e agora, no número correspondente a setembro deste ano 2021, reformouse. Neste caso, como adiantamos máis arriba, o cambio é mixto, xa que renovou a revista en formato papel e o portal www.aizu.eus.

Con todo, antes do seu 40 aniversario, a revista celebrou a súa 25 aniversario en 2007. Vale dicir que, entón, os responsables da revista crearon unha exposición itinerante sobre a historia do cuarto de século de Oye! e publicaron un número especial en decembro de 2006: Ouza! 25 anos despois da súa presentación na Feira de Durango. Este número especial, pola súa banda, foi máis gordo do habitual, xa que ás 42 páxinas habituais engadíronse 44 páxinas máis, ao auxe dos traballadores que, co paso dos anos, respectaron a revista. Neste número especial, Ouve! recompilou 25 portadas, sucesos, entrevistas, AEKomeria, cómics, anuncios, libros e autores publicados na historia.

Con motivo do seu aniversario, o premio ARGIA 2007, “nunha época na que a prensa en eúscaro estaba en plena crise, a creación e a revitalización dunha nova revista tiña que ter moi claro o obxectivo de impulsar o ensino do eúscaro e ofrecer aos adultos que estaban a aprender eúscaro un novo medio de comunicación feito á súa medida”.

Pasaron quince anos e agora Ouve! leva o número 40. Publicáronse as revistas e sitios web renovados, e o número de decembro será especial, como veremos na Feira de Durango: “40 anos e 462 números non se malgastan”. Tampouco hai que deixar que vaia calado: Ouza! 40 anos.

Parto directo

“Unha vez fomos a Buñuel para entrevistar a Eneko Landaburu, que era onde tiña a casa de descanso. Levabamos o radiocasete da casa, un gran magnetofón, de feito, para gravar os nosos traballos. A cámara de fotos era a cedida por alguén. Coche do pai. Terminou a entrevista con Landaburu e convidounos a visitar a unha muller que estaba a dar a luz na mesma casa. Alí estabamos Esther Zarandona e eu [Iber Otsoa]. Foi emocionante, moi bonito, saímos emocionados de alí” (M. Recolleito da crónica de Egimendi).

'Cómic!'

Inevitablemente, as imaxes teñen unha gran importancia en ningunha revista. Nos inicios de Ouza!, en xeral, ademais dos debuxos e ilustracións habituais, o cómic ocupou un lugar destacado entre 1988 e 1999, Komikele! xa que a revista publicou. Moitos destes cómics foron publicados sen o nome dos seus autores. O testemuño é do debuxante Pernan Goñi Olalde, que traballou en Ala! de Garai: “Estaba mal visto o dominio da imaxe, querer completar o currículo… Eu era partidario de asinar para responsabilizarse do traballo, tanto si o [cómic] era malo como bo. Se está ben, por que non recoñecer publicamente ese mérito tanto como o dos músicos ou os escritores? Tiñamos debates similares”. Con todo, aínda que os cómics non tiñan ningunha firma, conseguiron saber que os seguintes ilustradores publicaron unha obra en Komikaizu!: Jabi Ubierna, Mikel Mardones, German Maiz, Ion Arretxe, Alberto Uribarri, varios membros da revista Napartheid, Rober Garay, Luís Duran, Ion Iñaki Artetxe, Pedro Rivero, Erramun Mendibelanda, Asier Esnaola… e dúas mulleres: Bea Anitua e Olga Zulueta.