O luns é o último curso do instituto para Kris. Saíndo preguizoso e cos ollos semicerrados, desde a mesa da noite pesca o móbil coa man palpando, escoita como se caeron as lentes ao solo e os ollos ábrense de golpe para comprobar si están ben. Uf, menos mal!

Abre primeiro a mensaxe de Lur, compañeiro do equipo de baloncesto, é unha noticia de principios de setembro nO Correo: “O Parlamento Vasco dirixirá a Lei da Universidade Euneiz para adaptala ás novas demandas”. Parece ser que en 2022-2023 queren comezar a súa carreira académica, a pesar de que neste momento non teñen sede física. Neste momento non, pero na foto da noticia aparece a sede de Caixa Vital Kutxa, un belo edificio situado xunto ao pavillón de Bakh (Cidade Deportiva do Baskonia) e Fernando Buesa, anunciando a presenza da facultade de Euneiz. Mensaxe baixo terra: “Videoxogos, deporte, música, saúde, producións dixitais, enxeñaría, aprender xogando, xogar aprendendo ;-)”. Despois dun GIF, Stephen Curry canastra o trío.

Kris axustou a súa posición na cama cara á parede, como podería a Terra ter tanta enerxía unha mañá do luns? A continuación pregunta ao oráculo Google “Euneiz”.

En 2017, o Alavés viu un vídeo de sete minutos que subiu a Youtube, o certo é que a idea, o lugar, a contorna, os expertos que falan, os políticos, a innovación, o futuro, o traballo...Anima a matricularse no próximo curso. Pero tamén ten dúbidas, lembra que a escola Montessori School, que arrincou en Bakh e quedou na nada, pechou as súas portas en 2019: sen licenza, cun preito perdido polo cobro de cláusulas abusivas, coa directora procesada…

Parece que esta vez o principal obstáculo é un real decreto español aprobado en xullo para garantir a calidade nas universidades. O citado Decreto foi obxecto dunha profunda tramitación, polo que Euneiz disporá de cinco anos para a súa adaptación. O Parlamento Vasco colaborará co apoio do PNV, PSE e PP. Será outro tema para as negociacións entre Urkullu e Sánchez? Difícil de elixir: TAV, cárceres, fracking e agora tamén Euneiz.

EH Bildu e Podemos denunciaron no parlamento o financiamento público desta universidade privada. De feito, segundo a información facilitada polos promotores do proxecto, Baskonia-Alaves quere construír xunto a Bakh un centro empresarial cun investimento de 64 millóns de euros: un centro internacional, un centro de desenvolvemento e tecnificación, unha residencia para 350 estudantes e deportistas, un centro de emprendimiento e apoio ao desenvolvemento empresarial e outro centro de investigación e medicamento deportivo. Por si isto fose pouco, o parque e o humidal de Salburua, a cancha do Baskonia e a propia Bakh estarían no campus: piscina preciosa, pista de xeo, canchas deportivas, ximnasios… Para mozos deportistas como Lur e Kris dificilmente pódese imaxinar un lugar máis atractivo. Non son os motivos máis bonitos para eles, pero bo: os impulsores anunciaron a creación de 750 postos de traballo, a súa contribución ao Produto Interior de Álava, a referencialidad que vai traer a Álava e Euskadi un proxecto tan innovador, a capacidade de atraer aos mozos máis talentos, a capacidade de reactivar a economía, o verde, o eco, o bio…

Josean Kerejeta

Falar de Josean Kerejeta en Vitoria é algo como ser cristián e falar de Deus: A Igrexa tivo luces e sombras, pero é pecado tomar o nome de Deus en boca. O pecado, por tanto, refírese ás luces e sombras de Euneiz.O
Baskonia xogaba no pavillón de Mendizorrotza, do mesmo xeito que os equipos de calquera provincia como a súa, e o club contaba con tres traballadores. Entón era impensable xogar no Buesa Area, onde hoxe caben 15.500 persoas, inconcibible que Baskonia puidese converterse nun equipo que gañase ligas e copas, ser un dos grupos con máis socios e espectadores en Europa e converterse en socio permanente da Euroliga. Nunha ‘cidade’ como Vitoria. De feito, a pequena marca Gasteiz non lle axudou durante moitos anos a traer a Final Four (grandes marcas de Istambul, París, Berlín, Madrid ou Barcelona que buscaba a Euroliga). Por fin trouxo a final, si, pero os turistas non quedaron na pequena Vitoria.

En 2010, o propio Florentino Pérez tentou fichar a Kerejeta para dar un sacudido ao Real Madrid de baloncesto. Díxolle que non en tres ocasiones, e ademais saltou do baloncesto ao fútbol en 2016, puxo 2,4 millóns de euros en notaría e salvou ao Alavés en perigo de extinción, sumando e apoderándose dos dous grandes equipos da provincia. O Baskonia, que contaba con tres traballadores, é hoxe o grupo Alaves Baskonia, que conta cun milleiro de traballadores.

Un pub, as lambetadas Gretel, o mercado dos videoxogos, un bo entendemento cos políticos sen casar con ninguén, ás veces coa bandeira da arabidad… É dicir, non tomar en boca o nome de Kerejeta. Veremos, con todo, en que queda Euneiz.

O impulso público de todos eles
foi presentado e apoiado polo Concello de Vitoria-Gasteiz, a Deputación Foral de Álava e o Goberno Vasco para que o proxecto conte coa axuda dos Fondos Públicos Europeos. Recentemente, nunha concentración celebrada en San Sebastián, representantes de LAB, Steilas, CCOO, ELA, LKN, Ernai e do Consello de Estudantes denunciaron que con estes fondos Euneiz recibiría unha subvención directa de 12,5 millóns de euros. Ademais, a principios de xuño, a concelleira de Territorio, Ana Oregi, anunciou que o Concello de Vitoria-Gasteiz apoiará o proxecto con 480.000 euros. En palabras do deputado xeral da Deputación, Ramiro González, “estamos convencidos da achega de Euneiz ao territorio. É un proxecto positivo. Non é excluínte”. Espérase, por tanto, que esta universidade, para todos, tamén sexa subvencionada directamente pola Deputación. Ou que temos.

Mentres tanto, a Dirección da UPV/EHU está disposta a ‘equilibrar’ o déficit de tres millóns no orzamento de 2020 no de 2021. Como? Pois reducindo gastos e recortando. Pero máis adiante abordaremos a situación da UPV.

O deputado
xeral, Ramiro González, o presidente de Saski Baskonia, Josean Kerejeta, o alcalde de Vitoria-Gasteiz, Gorka Urtaran e Iñigo Urkulluz, ademais doutros homes e siglas: Cataláns ENTI (Escola de Noves Tecnologies Interactives) e EUSES (Escola Universitària da Salut i l’Export).

De feito, non son universidades, senón escolas adscritas á universidade que ofrecen graos e másteres. EUSES está relacionada coa Universidade de Xirona e con ENTI de Barcelona. O feito de que estas escolas que dan exemplo en Euneiz non sexan universidades tamén dá moito que pensar. Ademais, Euneiz non estará a disposición de todos os petos, como dixo un antigo alumno de ENTI chamado Daniel Sintas no diario O País (27/VIN/2018): “A carreira é cara, 8.500 euros ao ano. Tiven que buscar prácticas remuneradas”. No caso de EUSES, os graos de 60 créditos relacionados co deporte e as novas tecnoloxías oscilan entre 6.000 e 8.000 euros. De feito, a cota anual prevista polos impulsores de Euneiz que queren completar 2.000 alumnos é similar, 8.000 euros.

Non é pouco diñeiro para a familia de Kris. Quizais si el tamén conseguise un traballo? Se cadra leste mesmo curso debería tentar algo, non lle gustaría que os seus pais se puxesen na porta para pedir un crédito. En calquera caso, e si ese decreto español impedise a universidade? Conectaríase Euneiz coa UPV/EHU? Non parece que os representantes de profesores e alumnos da UPV estean moi satisfeitos con esta posibilidade.

E a UPV?
A maior parte do profesorado, persoal e alumnado da universidade pública vasca non está a favor de impulsar Euneiz con diñeiro público, e consideran que prexudica á UPV/EHU. Segundo datos de Steilas, o número de universitarios desde 1997 non variou, pero as universidades privadas son cada vez máis. Para a maioría da comunidade universitaria da UPV/EHU, desde o Goberno Vasco está a priorizarse o modelo de negocio educativo, conectando ou supeditando a empresa ao mundo, e ademais, debido ao custo da matrícula destas universidades privadas, etc., a poboación se segrega segundo a súa orixe socio-económico. Segundo estes alumnos, profesores e traballadores, Euneiz duplicará as titulacións xa existentes no Sistema Universitario Vasco (Grao en Fisioterapia, Grao e Máster en Ciencias da Actividade Física e do Deporte e Grao en Produción e Emprendimiento de Contidos Dixitais), a pesar de que a lei do Goberno antes citada esixe un desenvolvemento harmonizado da oferta. Neste sentido, Euneiz competirá coa UPV/EHU tanto para a captación de alumnos como para a obtención de recursos procedentes das administracións.

A privatización do diñeiro público tamén expón cuestións como as condicións laborais dos traballadores, os labores horarios habituais no sector privado e a temporalidade, o peso que terá o eúscaro en Euneiz, mesmo na propia UPV/EHU neste momento os graos e, moito menos, cando non estea garantido a aprendizaxe completa dos másteres en eúscaro, etc.

Segundo a denuncia de LAB sobre a situación laboral da UPV, moitos profesores e profesoras traballan con contratos a tempo parcial, sen ter outro traballo fóra, con salarios de entre 400 e 700 euros mensuais. Ademais, estes profesores teñen unha carga de traballo superior á paga. Só se retribuyen a docencia e a tutoría, aínda que na maioría dos casos realízanse outras actuacións imprescindibles. A situación dos investigadores tamén é deficiente: no caso de moitos investigadores predoctorales, os atrasos que lles debe a UPV/EHU aínda non foron pagados debido ás novas condicións impostas polo novo Estatuto dos Investigadores. As condicións laborais son bastante precarias para quen inician a investigación e a discriminación entre os traballadores é evidente: por exemplo, aos profesores e investigadores non permanentes négaselles a esixencia de sexenios de investigación, aínda que son méritos suficientes para recibir estes complementos, pero os seus compañeiros permanentes presentan os traballos das actividades de investigación realizadas con eles para ser avaliados, pero se lles nega aos eventuais esta posibilidade.

No caso do Persoal de Administración e Servizos, o número de traballadores é duns 100, a pesar de traballar durante moitos anos, sen consolidarse os postos de traballo. Para a maioría da comunidade universitaria a dirección da UPV/EHU non presiona ao Goberno Vasco para obter o financiamento necesario. Por iso tampouco lles parece xusto que Euneiz apóiese desa maneira e que se financie con diñeiro público.A
Crise atrasouse sen darse conta. Merda. O luns pola mañá e sen ducharse acudirá ao instituto. queda pensando. Euneiz non será outro Montessory School? Non vai ser a camusada alavesa de Enegar? Por exemplo, a praza de touros convertible disfrazada de múltiples usos Iradier Area; a Final Four: Vitoria debía encher ese fin de semana de afeccionados ao baloncesto, carpas, música, anuncios alí e aquí, expectación… e os vitorianos de Benvido, convertidos por casualidade nos extras de Míster Marshall, ou cando a maior tortilla de patacas do mundo que ía entrar no libro Guiness caeu ao solo do cociñeiro Senén, é mellor metáfora?.