O 9 de maio Deriva e Nenos Futuros subiron ao escenario no templo, no bar LeBukowski (rodeados de belas fotografías de Iñaki Peman). Só cabía para 30 pobres, e como as entradas se venderon no aire, fixeron dúas roldas. En gran parte da carreira musical do solista consideraríase un éxito ter unha trintena de públicos. Recordo, cebolleta, un concerto que tocou no bar Complot; estariamos unha ducia sentados e veunos sorprendida a súa irmá preguntándonos que faciamos alí; nós aínda, novo e mesmo verde, e falabamos en eúscaro. Pero, como é sabido, a morte embelece a vida, e nestas homenaxes produciuse en varias ocasións a duplicación de concertos e, con todo, o esgotamento das entradas. Evidentemente, non puxo en balde a un disco seu o título Paradoxo.

Entón, a que hora e ás 16:30 fomos a un concerto que homenaxeaba a Berrio, e non podía evitar imaxinar o tipo, alá onde está, un sorriso sardonica nos beizos. Empecei a seguir a súa traxectoria no disco Harresilanda de Deriva (distribuído por Gaztelupe Hotsak) e ouvín cancións actualizadas da época prerrafaelita que desexaba, a antiga Rafa Berrio. Os membros deste grupo, Alberto Bosch, Borja Iglesias e Jon Intxausti, foron os primeiros en subir ao escenario coa axuda de Mariano Furtado (teclado) e Usoa Uribe (voz). Comezaron coa canción A pel a tiras (Azala tiratan), que arrinca da muralla, e intercalaron cancións deste disco e dos anterior Plans de fuga. Os discos uns con outros son bastante diferentes en canto a produción; o primeiro ten un ton electrónico que se envelleceu bastante mal, o segundo tende cara ao pop sotilago, e neste caso o grupo deu ás cancións un ton lourdes (Lou Reed, unha das principais referencias do cantante, si non era a principal), aínda que tamén houbo espazos para cancións máis pausadas como Rifa (A Guerra). Non en balde, acabaron o seu birlo cunha versión da canción Femme Fatale.

Nenos Futuros foi o nome para o lecer do grupo formado por Pablo Fernández (voz) e Toni Medina (guitarra), Andoni Etxebeste (batería), Ikerne Giménez (baixo) e Romanés Power (teclado e guitarra) de Grande Days. Berrio recuperou nos últimos anos en directo algúns dos temas de Deriva, como a misantropo redonda canción Perfecto en soidade (Bakardadean bikain), centrándose sobre todo no disco Paradoxo, e levando as cancións cara ao rock & roll que Os Braco ten, tocando cOs meus ayeres mortos (Onte falecidos).

Tamén houbo marxe para outro paradoxo. Nesta situación era difícil non acordar con aquela noite do 23 de abril de hai cinco anos: Berrio golpeou en Bukowski (sen fraks, claro), e por aquel memorable concerto o bar recibiu unha multa, porque no interior había máis xente que a capacidade permitida. 2016 era un ano cultural, e a partir de aí, a diferenza do que sucedía en anos anteriores, as facilidades para organizar concertos nos bares eran boas. Non había nada que capitalizar.

O concerto ofrecido na Vitoria Eugenia o 19 (e 20) de maio foi moi diferente, máis profesional, con máis medios, a máis prezo. Pero os paradoxos seguían aí. Este nunca puido tocar como solista na Vitoria Eugenia. Con Amor a Traizón tocou ás 80 na sala Principal, onde tamén estivo o seu último en solitario en outubro de 2019. Adios á bohemia (despedida de Bohemia), ópera de Pablo Sorozabal e Pío Baroja, con Joserra Senperena, foi estreada na Vitoria Eugenia. Pero a súa vida non lle deu a oportunidade da morte.

A homenaxe consistiu nun concerto dirixido musicalmente por Senperena e no que destaca, ademais, a súa obra. Non é tarefa fácil que un concerto no que participaron tantas músicas (e tan diferentes entre si) non se caigiera no disparo, e no cartel (Rafa Rueda, Charly & Pavlyuchenko, Amateur, Virginia Pina, A Orella de Van Gogh, Petti, Paul San Martín, Sanchvasís e Jocano, ese primeiro perigo, Txabretxo, Murillo, Gourita, Mikel, o. Con todo, non ocorreu. E isto foi posible fundamentalmente polo traballo realizado polo equipo formado por Senperena (piano e órgano), Joseba Irazoka (guitarra e voz), Karlos Aranzegi (batería) e Lutxo Neira (baixo e contrabaixo). Na maioría das cancións eles foron a banda, e o teatro dos músicos e os arranxos das cancións brillantes e coherentes fixeron que a calidade estivese ao mesmo nivel que a homenaxe.Foi precisamente a ocasión perfecta para ver que a diferenza co mainstream non é aleatoria nin discursiva: A Orella de Van Gogh realizou a versión de tórnalas cambian (A situación cambia), e aínda que funcionou correctamente no seu rexistro, a diferenza cos demais foi notable, tanto en arranxos como en execución.

Houbo moitas cousas boas que non podían destacarse, pero me gustaron especialmente as adaptacións do dylandés O principio dunha boa serie (inicio da boa serie), con Amateur, e do moi transformado Non penso baixar máis ao centro (non vou baixar máis ao centro), con Diego Vasallo.

Foi a última excursión ao centro da cidade, por certo, a Vitoria Eugenia. Bo, agora xa sabes, a fraca tamén dáche ben, amigo.