Aínda hoxe os mozos das familias campesiñas teñen vergoña de recoñecer a súa orixe e de falar do doméstico.
Co proxecto Ikas2deak, para achegar as diferentes profesións á escola, cada ano teño a oportunidade de asistir a unha ducia de centros escolares da CAV. En canto á alimentación e á agricultura, na cidade ou no pequeno poboo a motivación e vinculación dos alumnos que se xeran é moi diferente.
Aínda que non o notei tanto en Álava, a carga das palabras kaxero, borono ou aldeán segue sendo importante nos pobos pequenos de Bizkaia e Gipuzkoa. A decisión de silenciar as vivencias ou desexos dos mozos do caserío na escola é reflexo desta situación.
Nas cidades, o descoñecemento do que comemos é total. Os mozos da zona de Bilbao descoñecen o queixo Idiazabal. É fácil, por tanto, tomar conciencia de que separar alimentos próximos, de tempada, frescos ou sen químicos é imposible para eles.
Ambos están relacionados entre si. Si a sociedade non dá importancia ao que come, o que produce unha boa comida dificilmente valorará o seu traballo.
"A decisión de que os mozos do caserío silencien as súas vivencias ou desexos na escola é reflexo desta situación. Nas cidades, o descoñecemento do que comemos é total"
En Iparralde, pola contra, teño a sensación de que aumentou o orgullo de ser agricultor. As redes de comercialización de proximidade creadas polos agricultores na última década, o crecemento na transformación alimentaria e o desexo da xente para comer alimento san valoraron e feito visible o sector.
Unha mostra desta sensibilidade é a adquisición por parte do concello dunha parcela de 20 hectáreas, declarada agrícola no plan urbanístico e orientada á produción de alimentos sans para o país.
No noso caso, nos municipios da Zona Mineira aínda non existe ningún departamento agrícola ou alimentario. Por tanto, rodeados de centros comerciais, a elección e a oferta de comida dos cidadáns depende case na súa totalidade dos supermercados.
Con todo, a tensión que padecemos, a contaminación e as enfermidades derivadas dos alimentos industriais tamén están a aumentar a saúde e a importancia da alimentación.
Así, fronte á esclavización, a precarización e a moratoria do traballo que se está producindo nas nosas rexións, e na catástrofe que se prevé polo coronavirus, a agricultura pode ser unha das vías para vivir dignamente, crear riqueza e facer algo socialmente útil.
Mesmo pode ser estratéxico en rexións como as Encartaciones, con terra preto das cidades, que están desangradas economicamente.
Si tómase conciencia de todo isto é hora de desterrar os vellos complexos e aproveitar as oportunidades que temos. Campesiño, obreiro e orgulloso.