argia.eus
INPRIMATU
O mapa 3D máis antigo?
  • Bretaña occidental, fai 3.900-3.650 anos. Os homes que vivían nos inicios da Idade do Bronce na zona de Finisterre gravaron varias liñas, círculos e imaxes nunha laxa de dous metros de longo e medio de ancho. A pedra gravada, hoxe coñecida como laxa de Saint-Bélec, foi posteriormente enterrada nunha tumba.
Nagore Irazustabarrena Uranga @irazustabarrena 2021eko maiatzaren 10a
Saint-Bélec lauza identifikatutako eremu baten maparik zaharrena izan daiteke. (arg.: Denise Gliksman)
Saint-Bélec lauza identifikatutako eremu baten maparik zaharrena izan daiteke. (arg.: Denise Gliksman)

En 1900, o arqueólogo Paul du Chatellier atopou un pedrisco mentres escavaba na necrópole da zona. O gravado foi extraído do túmulo e exposto no pequeno museo que tiña no castelo de Kernuz (Pont-L’Abbé). Eles espertaron a curiosidade de Chatellier, pero non soubo interpretalos: “É difícil describir este curioso monumento repleto de copas, círculos e imaxes. Que non nos engane a fantasía, deixemos que un Champolion que talvez apareza un día léao pola nosa conta”.

En 1911, coa morte de Chatellier, a familia vendeu a colección completa (incluíndo a laxa de Saint-Bélec) ao Museo Arqueolóxico Nacional de Saint-Germain-en-Laye. Na adega do museo a laxa estivo esquecida durante todo o século, ata que foi redescubierta en 2014. Os arqueólogos Yvan Pailler da Universidade de Bretaña Oeste e Clément Nicolas da Universidade de Bournemouth foron os encargados de investigar o obxecto. Dixitalizaron a pedra e analizaron detalladamente todas as marcas e cambios realizados polo home. Por motivos relacionados coa liña, pensaron desde o principio que podía ser un mapa. Logo viron que estes precursores cartógrafos tamén modificaron o relevo natural da pedra para representar a orografía dunha zona real. Por tanto, Saint-Bélec sería un mapa tridimensional.

E, por último, tamén chegaron á conclusión de que zona concreta de Bretaña recolle o mapa: 13 quilómetros do val do río Odet. Na roca pódense identificar os outeiros de Coadri, as Montañas Negras e o macizo de Landulan, as liñas indican a rede fluvial e algunhas marcas coinciden con restos de edificios, túmulos ou camiños da Idade do Bronce. A geolocalización chegou á conclusión de que o mapa representa a zona cunha precisión do 80%. Atopáronse varias pezas similares no mundo, pero até agora non se conseguiu coñecer o relevo que representan estoutros mapas. Segundo Clément Nicolas, “pode ser o mapa máis antigo dun territorio identificado”.

Os arqueólogos non saben por que se fixo o mapa, nin por que foi enterrado nunha tumba. Quizais as autoridades dese territorio encargaron o traballo cada vez que posuímos o territorio, e cando morreu un xefe da liñaxe decidiron enterralo con el. Ou quizais o artista que gravou a pedra sepulte xunto coa súa obra. Clément Nicolas ten unha cousa clara: “Tendemos a menosprezar o coñecemento xeográfico das sociedades do pasado”.