Pasaron
dez anos desde o accidente na central nuclear de Fukushima. Un dos accidentes nucleares máis graves da historia durante unha década foi convertido polo Goberno xaponés nun mero feito histórico e nun detalle do pasado. A Organización das Nacións Unidas ha confirmado recentemente o repetido polo seu goberno: “O accidente nuclear non produciu efectos negativos sobre a saúde dos cidadáns de Fukushima”. “No radicionegacionismo”, segundo o autor do libro Thierry Ribault Contre a résilience, à Fukushima et ailleurs (Contra a resiliencia, Fukushiman e outros lugares), e iso cunha clara estratexia de “facer que a apocalipse sexa normal”.

Este radionegacionismo rima coa manipulación das cifras e a conservación da verdade. Un dos exemplos máis claros é que as autoridades subiron a barreira de contaminación a unha radiación de 20 milisievert, que por exemplo se situou catro veces por encima do nivel de Txernobyl, e que a Conferencia Internacional de Protección Radiolóxica CIPR fixa en 1 mSv. Outro exemplo é a decisión política de parar os tests para medir a radioactividade por zonas, na crenza de que “aumentaba a tensión”.

Exposto esta falsa realidade, o goberno leva tempo facendo que os cidadáns volvan aos pobos que se baleiraron en 2011. En primeiro lugar, para ttipar os custos, que acabaron as axudas sociais ás persoas refuxiadas. Pola contra, agora destina unha subvención aos que volven ao pobo: 1,2 millóns de yenes ou 9.500 euros á familia local que acode polo menos a cinco anos; e 4 millóns de yenes ou 32.000 euros á que inicia a actividade económica.

Lembremos que, nada máis producirse o accidente, o Goberno de Tokyo deu o encargo de evacuar os pobos próximos á central, nun principio para os dous quilómetros perimetrales, e en breve estendeuse tamén ao vinte quilómetros, en total 80.000 persoas migraron forzadas e outros 80.000 da zona. Na actualidade a superficie de desaugadoiro é de só 336 km2, o 2,5% da rexión de Fukushima. Doce pobos estaban baleiros en 2011, dez anos máis tarde non poden volver a Okuma, Namie, Tomioka e Futaba, os máis próximos á central, aínda que tivesen permiso para realizar desprazamentos. Dos 160.000 refuxiados, máis de 120.000 son retornados aos arredores da central. “Aos traumatismos acumulados engádese o novo traumatismo co regreso, porque non queda nada da paisaxe do pasado”, afirma Cécile Asanum-Brice, sociólogo afincado en Xapón. E, como non, tamén lamenta fatígaa que supón vivir nun medio radioactivo.

Resiliencia... Seguindo a Wikipedia, “cando dicimos que unha persoa ou un grupo teñen resiliencia, referímonos á súa capacidade para facer fronte aos sinistros, mesmo poida que desta situación saia un reforzado”. Esta noción que a crise global do coronavirus puxo en boca dos nosos gobernantes foi asumida anos antes polo Goberno xaponés.

“Resiliencia” arriba e abaixo

Ribault analiza o uso desta palabra no seu libro Contre a résilience, à Fukushima et ailleurs: A resiliencia é para el a “tecnoloxía do visto e prace”, o “mecanismo case erligioso de adoctrinamiento”. Ao día seguinte do accidente nuclear, o Goberno constituíu o Ministerio da Resiliencia, ademais de numerosas leis e Libros Brancos con marcas de selo de resiliencia. Oficialmente, aínda que se realizaron co obxectivo de buscar a cooperación cidadá, Ribault exponse outro obxectivo: “Ferramenta para a erlabitización da catástrofe”.

Sabu Kohso, autor do libro Fukushima et ses invisibles : cahiers d’enquêtes politiques (Fukushima e os seus invisibles: cadernos de enquisas políticas), tamén ve as manobras de normalizar a vida no medio radioctivo. “Expoñen un novo réxime de xestión da crise no que os cidadáns son secuestrados”. Define un elemento explicativo da factibilidad: “As consecuencias da radioactividade son graduais, invisibles e diseminadas no tempo e no espazo, non se manifestan violentamente”. Neste sentido, teñen autorizada a pesca, están habilitadas campañas publicitarias para o consumo de alimentos de Fukushima, teñen reabertas as clases, etc. É dicir, vida normal.
Pero, a pesar de que a radioactividade non é visible, a realidade dos lixos radioactivos é inexpugnable.

Impedindo a eliminación de lixos

O Goberno está a tratar de verter ao océano 1,2 millóns de toneladas de auga contaminada actualmente almacenadas en cisternas, o que supón un incremento diario de 140.000 litros de auga de choiva e auga de refrixeración de reactores. No artigo de Reporterre, Fukushima nous a fait entrer dans l’ère du ‘capitalisme apocalyptique‘ (Fukushima introdúcenos na era do ‘capitalismo apocalíptico’), podemos ler que xa contaminaron 300 toneladas de auga cada día vertiendo ao océano. Todas as cisternas serán cheas para o verán de 2022. Oficialmente, antes da súa vertedura, a maioría dos elementos radioactivos son filtratados, a excepción do tritio. Con todo, tanto o goberno como a central aseguran que unha boa medición e dilución das cantidades de auga pode evitar a angustia.

Tamén conteñen outros residuos: catorce millóns de metros cúbicos de lixo radioactivo acumulada (vexetais contaminados, terras contaminadas, roupa protectora e outros materiais radioactivos). Por exemplo, dispoñen de millóns de sacos cheos de terra con Cesium 137 elementos radioactivos, que rasparon a cinco centímetros o solo dos arredores da central.En lugar de arroxarse ao mar, as autoridades xaponesas teñen outra solución: incinerar todo nas incineradoras, polo menos porque os materiais a almacenar con gran seguridade ocupan menos espazo. A descontaminación total da central tardará outros 30-40 anos en contar. Greenpeace denunciou que, cando se solicitou volver aos pobos de ao redor da central, só executaron o 15% da descontaminación.

É dicir, Fukushima é a “catástrofe perpetuada”, segundo Sabu Kohso. O accidente de 2011 segue sendo unha realidade cotiá, pero as autoridades cóbrense doutra realidade. Proba diso son os Xogos Olímpicos que se celebrarán este verán en Xapón e que comezarán coa chama olímpica a 20 quilómetros da central. O Xogo Olímpico ten instalada na estación de Fukushima unha pancarta na que se informa do número de días que quedan por diante... máis concretamente, até hai pouco, no lugar da pantalla que informaba da radioactividade do aire.