A partir de xaneiro de 2021, cando un neno nace en España, cada proxenitor ten dezaseis semanas de permiso de traballo, da mesma lonxitude e intransferible. Con todo, desde novembro de 2019 o Goberno Vasco procedeu á igualación das autorizacións mediante unha subvención. Preséntase como unha medida a favor da igualdade de xénero e parece unha boa noticia. Pero teño que dicir que me convenceu o discurso crítico da plataforma PETRA Maternidad Feminista.

En primeiro lugar, diría que as dúas críticas deste grupo que defende a prolongación dos permisos de maternidade e que sexan equiparables deberían crear un consenso feminista. Por unha banda, que a prestación debería ser universal, xa que a suxeición ao contrato de traballo non é unha medida redistributiva. É dicir, o Estado mantén un salario de 3.000 euros a un traballador privilexiado, e dá o que é insignificante a un desempregado, a un desempregado sen contrato laboral ou a miles de mulleres no traballo reprodutivo. Doutra banda, que a medida discrimina aos nenos e nenas monoparentais (aínda que tivo en conta as subvencións do Goberno Vasco).

A intransferibilidad dos permisos anunciouse como unha medida feminista, xa que incidirá na corresponsabilidade dos pais e solucionará a discriminación de xénero no mercado laboral. Con todo, PETRA respondeu a estas dúas premisas. Por unha banda, mentres os permisos dos pais sexan escasos, moitas nais seguiremos gozando de excedencias e reducións de xornada, e os empleadores sábeno. Doutra banda, a inobligatoriedad da concesión de permisos supón o paradoxo de que os homes que non teñen intención de implicarse no coidado poden renunciar, mentres que os pais cun alto compromiso de coidado atoparanse co límite de dezaseis semanas. Ademais, PETRA argumenta que, sendo os permisos de maternidade do Estado español os máis curtos de Europa, a prolongación da paternidade non é feminista: destinar diñeiro público aos homes que non manifestaron a súa vontade de coidarse (aí temos as porcentaxes anecdóticas de excedencia) supón unha fortificación dos seus privilexios.

En calquera caso, como a miña nai lesbiana, quero engadir que me molesta que unha medida para forzar a corresponsabilidade nas parellas heterosexuais impóñase tamén ás familias non heteronormativas. O xénero non é a única greta: cando un dos membros da parella ten un salario digno e o outro está en paro ou precario, é unha opción estratéxica de transferencia.

Outro punto conflitivo é que PETRA reivindica políticas públicas que apoien o embarazo, o parto, o puerperio e a lactación, e a moitas feministas este discurso parécelle esencialista e biologicista. Eu creo que para a maioría dezaseis semanas non son suficientes para garantir a composición física, psicolóxica e emocional. E, ademais, que esta lonxitude é contraditoria co modelo de lactación (lactación a demanda) moi recomendado na saúde pública. Unha vez máis, a excedencia é a solución para moitos e nesa elección está condicionada pola clase.
Non creas, sendo o bollera ao quir resúltame raro e incómodo arrastrarme co feminismo da diferenza. Está claro que a ampliación dos permisos e a ruptura da lóxica heterosexistencial dos permisos pai/nai é un paso adiante. Pois sigamos avanzando. Superando a polarización, identificando os consensos e aceptando as diferentes formas de entender, sentir e dar forma á maternidade feminista.