Nunha cea entre amigos progresistas, dirixiuse á xeopolítica. O autor do tema dixo que temía a futura hexemonía chinesa e que prefería o imperialismo norteamericano ao chinés cun argumento cultural: “Ao final, Estados Unidos está máis preto de nós, os ianquis teñen que ver cos nosos valores e estilo de vida”. Ninguén dixo nada, ninguén sentiu que esa declaración era xenófoba e ninguén viu necesario objetivar o debate con datos se había que falar de mellor ou peor imperialismo. Os participantes da cea entenderon ben o marco: o noso e o outro. Nesa lóxica, o problema non é o que é bo ou malo, senón a desconfianza e o rexeitamento cara á cultura estranxeira.

Na política comparada tentamos prever o futuro aprendendo da primeira vez, o cal non significa que non se poida equivocar, pero moitas veces os únicos elementos que temos á hora de facer valoracións políticas son os feitos que tivemos até agora.

Se miramos ás últimas décadas, China non atacou a ninguén, pero Estados Unidos conta cunha longa lista de guerras e ataques militares que van desde a violación da lexislación internacional até o punto de non só militar senón tamén económico. Con todo, a China pódeselle pór moi pouco tacón na política internacional: é un xogador prudente e cooperativo que respecta a legalidade.

Contra Pequín menciónanse as loitas de soberanía e a contaminación sobre as illas do mar chinés. Pero, por unha banda, China non é o país que máis illas ocupou e é o último dos cinco países en liza que amurallou as illas. Con todo, este conflito non provocou ningunha intervención militar e continuou estendendo a cooperación económica cos seus inimigos, que negaron calquera intervención militar. China, pola súa banda, é neste momento o primeiro produtor de enerxías renovables e ten en marcha un plan para lograr a neutralidade do carbono en 2060 co obxectivo de que a cantidade de emisións sexa do tamaño natural que se poida absorber.

Con todo, a xenofobia é cega ante os datos empíricos. Non hai máis que mirar aos medios de comunicación occidentais: cantas críticas e risas fixeron sobre as medidas, medicamentos e vacinas contra a COVID-19 en diferentes países! Cantas medias verdades e noticias falsas para alimentar a estigmatización cultural! E por que a pandemia deixou o maior número de mortos do mundo.

A realidade é que o pensamento principal de Occidente, liberal e recente contra a discriminación cultural, non é máis que a construción disfrazada da xenofobia. Grazas á hexemonía neoliberal do pensamento individualizouse a percepción da xenofobia, é dicir, mostrar actitudes xenófobas con persoas individuais é inaceptable, pero en cambio, cando o individuo escala ao colectivo comeza a explicitar a xenofobia e a evaporar o seu control.

A aparición de actitudes non xenófobas ante as diferentes culturas, sempre que estas sexan minorías vulnerables ou débiles, fomenta o desenvolvemento de xenófobos compasivos que senten moralmente dominantes polos seus valores de tolerancia. Con todo, cando as outras culturas (outras) apodéranse delas e as súas manifestacións xeopolíticas mostran soberanía, fortaleza económica e capacidade defensiva, os xenófobos misericordiosos vólvense agresivos, sacando a pasear todas as estigmatizaciones culturais de carácter xenófobo. Por iso, os medios de comunicación occidentais son auténticas máquinas de titulares e cualificacións xenófobas, entre outras cousas, cando falan de China, Rusia, Irán ou de calquera país soberanista de América Latina.