Omiasainando todos os froitos metidos”, di a expresión. Mandio é un puñado de mazás, cabaza e kiwi (Malus domestica, Cucurbita maxima e Actinidia chinensis). Outros moitos máis serán millo (Zea mays); ou fabas (Phaseolus vulgaris); pataca (Solanum tuberosum), cebola (Allium cepa), etc.

Encadeámonos aos traballos posteriores á recolección da faba no programa de consulta do programa Landaberri. Despois de recoller as vainas e polas ao sol durante un par de días, na maioría das casas debúllanse. Para iso métense nos sacos e sacódense as xudías. Si as vainas están ben secas, case todas se baleiran e emítense grans. Os demais deberán debullarse a man. Aquí creamos a tolemia. Como debullalo? En Irun baixamos o colar. Do mesmo xeito que nós facemos outros temas no tamiz, fabricamos os grans en forma de gran. Nos murmurios as garandeamos. Pois ben, en Durango, en Eibar, en Angiozar e en todo o Alto Deba, en Abadiño e en Garain urkulu. As vainas de Araotz de Oñati lense. Tamén lle limpamos en Mungia. Hai no Alto Deba e carandu. Se enrosca en Oiartzun. En Arantza chámaselle separadamente. E sen ir máis lonxe, en Bera chámanlle Miartu. En Larraun, Azpirotz e Leitza, pola súa banda, deuse o salto. Mirade que elegante chamámoslle: bisiquear. En Zugarramurdi é secuestrar esa obra. Que elegante! Que se faga en Arratia! Tamén en Oiartzun. En Hondarribia ha cosquilleado. E non sei de onde: no saco non se emite, engádese!

Boa salsa para empezar o sábado! Seguro que hai outras dez maneiras de dicilo en eúscaro a este acto de debullar a faba. Se alguén sabe algo, por favor escríbanos.

A segunda salsa coa faba. Como, en efecto, unha xudía! Faba vermella en Arratia. Azpirotz, banarra. En Oiartzun, en Arantza e en Bera, o guisante. Hindú en Mutriku. Banábales de Leitza, Baztan e Larraun. Indoaba en Beasain. Indiababa en Tolosa. Intxaba de Gernika. Alubiada en Ultzama. Guisante de escoba vermello. Faba, faba negra e idarra en Debagoiena.

Vaina de xudías. Engadimos, adquirindo o que nos alimentará. E a iso chámaselle ler. Porque, que é ler si non é conseguir o que nos alimenta? É dicir, alimentarse. E vestíndose de comida. Somos vainas de gran.