O que bebe cervexa dorme enseguida, o que dorme profundamente, non pode pecar, o que non peca, o ceo está seguro! Así que bebamos rápido!”.

É a tradución máis ou menos juguetona dunha frase dun libro de lóxica do século XVII. Pero non querería facer apología da copa, e hoxe querería traer a estas liñas un resumo ou unha variante máis sa da frase, exclamando: “O que dorme, non pode pecar; o que non peca, seguro ao ceo! Así que, durmamos moito tempo!”.

A morte iguálanos no soño definitivo, segundo ensínanos esa sabedoría popular para estimular a esperanza do pobre, pero antes mesmo o soño provisional iguálanos un pouco. O soño é, sen dúbida, poderoso e inquietante si considérase: Unha “serpe morfina”, segundo Unai Iturriaga. Na nosa propia lingua nótase o poder que lle atribuímos: nós “durmimos”, si, pero tamén “nos invade o soño”. Todos somos vulnerables ás tenras garras do soño e, con todo, este período de vulnerabilidade dános certa seguridade: mantennos vivos. Á fin e ao cabo, o ser humano pode pasar máis tempo sen comer que sen durmir: once días, a marca oficial. Non en balde, unha das formas máis coñecidas de tortura é a de non poder durmir aos prisioneiros.

Os que nunca pasamos fame (non somos moitos no mundo) e os que hai tempo non pasaron fame (quizá un pouco máis), considerariamos inaceptable un sistema que nos traería fame; levantariámonos/levantariámosnos (quero pensar) contra os responsables. Con todo, todos vivimos nunha situación de soñolencia que aceptamos con calma, dicindo “hai quen está”, coma se o negro dos nosos ollos fose casualidade, casualidade, un par de medias lúas ineluctables que un divos demo revelounos en negativo na nosa cara. Somos un puñado de zombies, malditos cafeinómanos, e o corpo arrástranos dun lado a outro, como androides disfuncionais con batería semi gastada… Pero é normal. No programa dun só partido político non atoparás a epidemia de falta de soño como solución preferente. Que son condicións de traballo enloquecedoras (xornadas de traballo a quendas, tensións…), que son tarefas de coidado asfixiantes (cantas veces interrómpese o soño á persoa coidadora? ), que é unha contaminación lumínica e sonora…: ao final, o que non é un soño relativamente fácil ten traballo suficiente e descansa como cómpre, e, aínda por riba, os medios de comunicación lémbrannos de cando en vez, nese empeño de personalizar as culpas, segundo a Universidade de Massachusetts, ou a falta de soño reduce a esperanza de vida e aumenta o risco de enfermar. Outra forma de angustia que axuda enormemente a durmir tranquilo.

Que eu saiba, o soño non é un dereito humano en si mesmo. Con todo, o pasado verán iniciouse no Reino Unido unha rechamante campaña para que o Goberno acepte o soño como dereito (#righttosleep), argumentando que neste país hai unha “baixa calidade de soño” de vinte e dous millóns de habitantes, o que ten consecuencias nefastas para a sociedade. “O soño non é un privilexio”, di con firmeza o manifesto deste movemento. Pero o que é o mundo, o motor da reivindicación non é un grupo de cidadáns comprometidos (e cansos), senón unha tenda de colchóns online. O mesmo sistema que nos quere durmir salvaranos, seguro, deste sonambulismo.