Que fai un comunicador nun planetario?

No mundo da ciencia e a tecnoloxía hai un desexo: contar á sociedade todo o que se fixo até agora. O ser humano debe saber que os científicos non son persoas estrañas que están a facer cousas raras no laboratorio. Os científicos ocúpanse dos problemas da sociedade, xa sexa o cancro, a radiación ou calquera outra cousa. Todo está relacionado: o que inviste no espazo ten un retorno na nosa sociedade. E o reto de contalo témolo os que estamos en comunicación. Os enxeñeiros e biólogos dos laboratorios saben moito dos seus proxectos, pero non basta con saber, tamén hai que saber contar ben. O planetario é un dos puntos de difusión deste coñecemento.

Que é unha escola de estrelas?

É un recurso motivador para coñecer o ceo e a través do ceo podemos explicar diversos temas, comezando pola historia e a mitoloxía. Podemos situarnos na época dos antepasados antigos para comprender o que eles viron no ceo e como os ceos os inspiraron. Hoxe en día non miramos apenas ao ceo, pero todo o que creamos ao noso ao redor vén deses pensamentos, porque o ser humano preguntouse a si mesmo quen é e que fai neste mundo. A Escola de Estrelas é, por tanto, un recurso moi transversal que inclúe filosofía, historia, mitoloxía, ciencia, física, distancias, escalas, astronáutica…

Quen é o destinatario?

É unha escola de 0 a 99 anos. É certo que se ofrece os días laborables e pola mañá, de luns a venres, polo que a maioría dos alumnos proceden da escola. Pero adoita haber nenos de 3 anos (que aprenden a través da danza e o teatro), mozos de 16-17 anos, que se dedican ao ensino de adultos, empregados de casa, xubilados… é unha forma divertida de pasar a mañá e non está limitada a ninguén. Na oferta da Escola Estrela a idade da sesión está limitada pola película que finalmente se elixe para proxectala.

Como se ensina o ceo? Din que se basea no xogo.

Si, pero coidado coa palabra xogo: neses casos representamos un espazo para correr e saltar, pero aquí o xogo faise doutra maneira. Hai un formato estándar: ao principio colócase unha película con diferentes contidos e temas. A continuación, faise unha análise do ceo do día: si vés o 10 de novembro verás o ceo do 10 de novembro. Isto úneche á realidade, porque o que viches no planetario pódelo ver pola noite desde casa, si non hai nubes. Ao final trabállanse temas de actualidade. O xogo realízase nese intervalo de tempo no que non hai película: o orador propón preguntas, interactúa co público e establécese unha relación especial. Aí está o xogo.

Por que é importante interiorizar estes contidos?

Porque vivimos moi rápido e axuda a contextualizar o mundo no que vivimos. Creo que, dunha maneira sinxela, lévanos á orixe. Si acendemos a lavadora en casa non é porque sexa máxica, senón porque alguén se preguntou a si mesmo. Aí entra a luz, e a luz chegou a partir da creación do universo. É unha ferramenta para facer preguntas, para que non o recibamos todo tal e como nos vén, para que o poñamos en dúbida. Ese espírito crítico é o que me gusta.

A nosa especie mirou moito ao ceo.

Moito, e até hai poucos anos, sempre. Si fai 600 anos non había guerra, que había que facer despois de cear? Cal era o plan? Só charlaba e vía as estrelas na porta da casa. Ás veces, consideramos a cultura e a ciencia como diferentes, pero o noso obxectivo é recoller a cultura científica e valorala.

Miramos máis á terra que ao ceo?

Miramos ao solo, miramos ao teléfono. Nas preguntas dos nenos de tres ou cinco anos obsérvase que están moito máis relacionados coa contorna que nós en xeral. Saben que o leite non se produce nos supermercados, que está nas vacas.

Perdeuse a fascinación polo espazo?

Na época da guerra fría houbo un gran interese, porque o que nunca se fixo era o seguinte destino do ser humano, saír da terra. Quizá até agora iso hase difuminado, pero este ano, afortunadamente, con motivo do 50 aniversario da súa chegada á Lúa, temos a oportunidade de espertar o interese. O espazo antes era cousa duns poucos. Agora as empresas privadas están a empezar a traballar neste ámbito, o que significa que calquera pode tocar un pouco o espazo, e-do-nork. No programa STEM, no planetario, desenvolvemos o proxecto CanSat, a través do cal máis de 80 alumnos e alumnas de Euskal Herria crearon o seu propio satélite, do tamaño dunha lata. E lanzámolo, no circuíto dOs Arcos. Botámolo a un quilómetro e enviounos os datos da atmosfera. Antes estaba en mans de moi poucos, pero hoxe en día os mozos fan os satélites coas súas propias mans. Iso, en poucos anos, traerá ao mundo unha gran revolución. Aí está a fascinación de hoxe.