– Que é? Neno ou nena?

– Non o sei, porque aínda non fala.

Esta resposta proposta pola transemprendedora Kate Bornstein ampliouse nos ambientes queer para cuestionar a obsesión do binarismo de xénero cos nenos pequenos. É unha pregunta constante que debemos responder tamén as embarazadas. Moitas veces só pregúntannos “Que vai ser?”. Poderiamos responder a infinitas cousas: “Unha persoa”. “Coas patadas que dá, quizá carateca”. “Espero que non sexa un policía ou un militar!”. Pero sabemos que o que nos pregunta é “Que vai ser?” ten dous posibles e únicas respostas: moza ou mozo.

Tentei facer pedagoxía e solo explicar “máis me importa ter o corazón ben”. Ou que me dá máis curiosidade a expresión do seu rostro que a das súas pernas. É como dar cabezadas contra unha parede. A familia repetiu cada semana a mesma pregunta, cos ollos brillantes: “Xa sabedes, sabedes? Cando llo dirán? Bo, xa sei que é o mesmo, que o importante é ser feliz e san, pero saber fai ilusión, non?”.

Aínda que me molesta esa obsesión colectiva, lembrei unha anécdota que vivín nun taller de prexuízos cando era militante de SOS Racismo. Os dinamizadores diciamos un nome de persoa, digamos Aitziber, e o grupo debía inventar a súa biografía: “25 anos. Está a preparar un máster. Gústalle bailar”. Supoñamos que Babakar: “Veu de Senegal en patera. Traballa no top manta. O Barça segue”. Este exercicio complicouse cando os dinamizadores propuxemos un nome que non tivese unha marca de xénero clara, digamos Shihab. O grupo bloqueouse por completo: non podían representar a ninguén sen coñecer o xénero. Entendo que isto suceda á miña familia: ata que non saiba o sexo, o meu feto non ten ningunha identidade, forma ou condición posibles, e non lle poden regalar roupa. Tiven que admitir que a min tamén me custa imaxinar un fillo sen xénero (mire, en eúscaro tamén necesitamos nomes neutros dos familiares).

O sexo/xénero é o eixo máis ríxido da nosa sociedade, que o sistema cultural reforza constantemente. Na tenda de xoguetes, en lugar da clasificación por afeccións, atopamos corredores por xénero, un azul e outro rosa. A Lei do Rexistro Civil española prohibe aos pais incluír nomes de persoas neutras aos nenos, porque a “ambigüidade” é contraria á dignidade. Euskaltzaindia someteuse a Amets e inventouno no nomenclátor: Ametsa debe ser para que sexa aceptable para as mozas. Grazas á revista Argia, entre outras cousas, opúxose a esta política absurda e sexista.O
binarismo de xénero e o seu coidado son as claves do patriarcado, as garantías da desigualdade e as fontes de sufrimento para as persoas trans e intersexuais. Por iso é tan importante desobedecer. Pero non é fácil, aínda que o discurso sexa ben apreso. A escritora Aixa da Cruz tamén escribe sobre este tema nA Marea: “Unha utopía sen xénero é como negar a Deus na España dos Reis Católicos”. Cando se decata de que o seu fillo é un canalla, recoñece que estaba a utilizar a filosofía queer para disfrazar o seu medo, o medo a educar á súa filla nunha sociedade patriarcal. Pero a min dábame máis medo educar a un home nesta sociedade patriarcal. Contradicindo as contradicións, debo confesarvos que me emocionou descubrir o da pata na pantalla do ecógrafo.