En máis dun ano, Aida Torres (Avilés, España, 1979) tamén traballa en mil outras salsas. Desde aquí e desde alí chamáronlle a colaborar, a participar en proxectos doutros, e non só como batería, senón tamén a colaborar coas voces: Javi P3Z, Mursego, Joseba Irazoki, Maite Larburuk… Pero, quizais, no último disco de Lisabö no que nos espimos nos ronseis da beleza, tocamos de novo a batería, a colaboración máis especial, a máis emocionante dos últimos tempos.

Estas colaboracións servíronche para descubrir novas Aídas?

Si, así é. Ultimamente tiven a oportunidade de traballar con xente moi diferente, aínda que algúns deles movémonos no mesmo círculo. Cada un ten a súa maneira de entender e sentir a música; recoller esas achegas é precioso, moi interesante. Maite Larburu, por exemplo, vén da música clásica. Eu non coñezo esta linguaxe musical e notas que aprendes moito e que abres a música a outros parámetros. Abres os teus rexistros e límites por casualidade; o contraste tamén é atractivo, as nosas percusións son bastante salvaxes, case [risas] á maneira de Einstürzende Neubauten, e as súas cancións teñen un pop delicado, con violín e...

Na escena actual, os músicos mesturádesvos moito, mesturádesvos uns con outros. É este un trazo característico destes tempos?

Eu creo que sempre existiu unha tendencia á mestura, e que ademais é moi enriquecedora. A verdade é que non me preguntei si sería máis, pero quizá si. Por exemplo, en Júpiter Jon estamos a preparar unha colaboración especial co grupo amasen Alabak. E iso tamén é sumar dous universos musicais moi diferentes… Quizais teñas razón!

Que se pode contar dese proxecto, desa colaboración?

Tamén no disco Mirilak fixemos versións os grupos de Bidehuts, por unha banda, e por outro, no propio Bidehutsen hai unha sección chamada Coupages, na que se fomentan colaboracións entre diferentes músicos ou grupos. Até o momento só se publicaron dous. Con esta idea, queriamos lanzar un novo traballo. Apreciamos moito a forma de cantar que teñen en Iparralde, a capella, etc., e no caso das Fillas da Nai, ademais das voces femininas. Puxéronse en contacto con eles e animáronse. Sacaremos unha especie de Single con dúas ou tres cancións. A intención é que se publique a finais de ano. Agora estamos en proceso de elaboración.

Es ti de Joseba Irazoki? No disco metiches a voz en tres cancións. Un paso máis na procura da túa propia voz?

Joseba tiña as cousas moi claras; nunha das cancións que me pasou non chegaba moi ben coa voz, e el propúxome usar o falsetto, algo máis operístico; e era certo: fíxeno e funcionou. Estes exercicios ábrenche a novas formas de cantar que quizá eu só non descubrise xamais. Joseba é un dos músicos máis ipurtivos que hai na actualidade, e o resto tamén nos alimenta, inflúenos.

Con todo, a parte máis especial dos últimos meses, probablemente, foi a de tocar a batería no novo disco de Lisabö. Foi como volver a casa?

Si, para min foi moi bonito. En Lisabö somos amigos moi próximos, temos moitos anos de amizade. Pasei con eles unha parte moi importante da miña vida, aínda que logo os nosos camiños dividíronse. Cando me comentaron que tiñan intención de gravar un novo disco e ofrecéronme a oportunidade de participar nel, porque necesitaban un batería, pensei que si, que sería moi bonito volver gravar con eles e volver estar con eles. Foi moi especial.

Foi a túa primeira escola Lisabö?

Si, sen dúbida. E non só desde o punto de vista musical. Todo o que supón facer música cun grupo: convivir, tocar en directo, ir de viaxe, apoiar. Lisabö é un grupo musical e colectivo; é dicir, a vida vaise complicando aos poucos e é difícil manterse no tempo cunha esixencia mínima, pero Lisabö avanza a través dos seus amigos músicos, introducindo a un ou a outro. Lisabö demostra que, a pesar das dificultades, pódese facer.

Que destacarías musicalmente de Lisaböt e que che deu a ti?

Non é só música, senón tamén os membros de Lisabö. Quérolles moito, e a súa achega á miña vida é fundamental. Non quero facer tremendista, pero sen eles non sería o que son agora.

Como fixestes o anuncio do disco para mantelo tan oculto? Case ninguén o sabía antes de despedilo.

Desde o principio dixéronme que querían mantelo así, e si, mantívose en segredo para que eles puidesen traballar con máis liberdade. Si dás unhas datas, podes ter a presión de acabar, e deste xeito, tes total liberdade.

Necesitou tempo para entrar de novo nese universo de Lisabö. Tiveches que separarche de Lisabö para volver achegarche?

Estiven moitos anos en Lisabö. Desde 1998-1999 colaboramos no último disco de Mikel Laboa –Xoriek 17– até 2007. Pero logo, o meu corpo pedíame outro tipo de música. Era algo físico. Comezaba a escoitar toda clase de música. Coñecín a Baxi Ubeda, a idea de Júpiter Jon foise facendo realidade, e fixémolo por outro camiño. Pero cando Lisabö expúxome volver gravar, sabía que era para un proxecto concreto, non era volver formar parte do grupo, senón gravar un disco, tomeino como unha reunión de amigos. Pero non tiña que comprometerme para presentalo despois, para concertos, etc…

Está totalmente descartado o directo con Lisabö?

Nunca o pode descartar do todo, pero agora non me vexo en persoa. Tocar a batería con Lisabö é un traballo moi duro fisicamente, e nestes momentos estou máis cómodo co meu grupo, tocando con Júpiter. Musicalmente, Lisabö é moi forte, moi intenso. Chegou un momento no que necesitaba outros ritmos e sons para vivir. A de Lisabö é unha música que emociona moito, por exemplo. Pero é unha viaxe que non podo facer sempre. Debe de ser o seu momento.

Que cambiou na túa contorna musical e na túa forma de entender a música, desde que deixaches Lisabö á actualidade?

Pois xa pasou unha década e cambiaron moitas cousas. Os discursos cambiaron moito. A min cústame moito ver a música e todo o demais repartido. Para min a vida e a música van á vez. Neste dez anos pasaron moitas cousas e eu non son a mesma persoa, aínda que en esencia sexa a mesma. Imos cambiando constantemente, as necesidades tamén cambian, e a música tamén vai da man. Como batería busquei o meu camiño, o meu camiño persoal. Con todos os meus límites, pero son eu.

Que características ten a túa forma de tocar e entender a batería?

Non quero actuar desde a falsa humildade, pero creo que teño grandes limitacións, porque non son unha batería técnico, nin moito menos virtuoso. A xente dime que teño unha maneira moi curiosa de tocar, e si, podería ser, pero eu estouno.

Mencionou que a música e a vida van á vez. En Lisabö afectouche dunha grave enfermidade. Que papel xogou a música cando viviches coa enfermidade? É tópico dicir que a música é un medicamento?

A verdade é que neses anos deixei a música ao carón e creo que foi un gran silencio. Entón o que mellor me facía era viaxar en coche. Mirar polo portelo e estar en movemento era o que máis me relaxaba, por iso fixen varias viaxes coa miña familia. Os meus pais tiñan nesa época discos de Bebo Valdés e O Lagostino, e a banda sonora de Boa Vista Social Club; foron os discos que escoitei naquela época da maneira máis clara. Lémbroos con dozura cando os ouzo. Pero o máis presente foi o silencio.

Como chegou a Lisabö?

Como dixen, eramos moi afeccionados ao hardcore. O tres amigos formamos un grupo e buscabamos locais. Coñecemos a Jabi Manterola, membro de Lisabö, nas festas de Hondarribia. Eles tamén querían compartir o local e así empezamos a relacionarnos.

Necesitaban unha segunda batería para empezar a ensaiar no mesmo local?

Lisabö ofreceu un concerto na sala Jam de Bergara xunto a Fugazi. Alí viron que Fugazi golpeaba con dúas baterías, e a idea pareceulles interesante. Lisabö era a único batería do grupo. Entón expuxéronme a min tocar a batería no grupo.

Cando entrou a música na túa vida?

Os meus pais tiñan un bar en Elgoibar, unha especie de adega: Acuario. Cando era pequeno vivín en Eibar, e a miña familia vivía entre Eibar e Elgoibar. Nese bar había sempre discos de vinilo, e aí teño os meus primeiros recordos musicais. Empecei a dedicarme á música cando era adolescente.

Gustaríalle tocar a batería desde o principio?

Non, iso foi casualidade. Formamos un grupo no que a miña irmá tiña claro que quería tocar a guitarra. Outro quería tocar o baixo e ninguén quería cantalo. Foi entón cando decidimos alternar entre a batería e o cantante.

Ultimamente cantaches moito, en Júpiter Jon e no resto de colaboracións.

Si, sobre todo empecei a cantar en Júpiter Jon, e casualmente tamén entón. Ao principio tiñamos un cantante. Era o noso cantante fetiche e queriamos que o noso Nick Cave convertésese no noso Nick Cave, pero logo deixouno e quedámonos sen saber que facer. Entón Baxi e eu decidimos facela entre os dous. Cantar é unha experiencia marabillosa si estás cómodo na túa forma. E cúmpreo moito. Gustoume, gocei moito e tamén viñeron colaboracións.

Investigou pola súa banda coa voz ou se formou?

Tomei as clases de canto durante un ano. Pero logo fun a aprender, a xogar pola miña conta. Aínda teño moito traballo por facer coa voz. Sobre todo de face a tocar e cantar a batería ao mesmo tempo. Tocar a batería esíxelle aire, polo que non é fácil, debe dosificala.

Utilizastes as voces nas colaboracións en directo con Mursego. Pensastes algunha vez en facer algo xuntos?

A xente díxonolo, pero non pensamos nada. Maite está moi leada ademais… Sería moi bonita, pero de momento parece difícil.

Vostede naceu en Asturias. Aos dous meses viñeches de Avilés a Eibar primeiro e logo a Irun. Que che achegou descubrir o eúscaro para a creación?

Son euskaldun berri. A miña irmá e eu fomos ao modelo B de Eibar, pero ao pasar a Irun non había modelo B, e aprendemos castelán, tamén no instituto. Na adolescencia falaba en castelán cos meus amigos, pero quizá o coñecemos grazas á música, porque nos gustaban moito os grupos que falaban en eúscaro. Por ese camiño recuperei o idioma, o eúscaro. Sobre todo con Dut e Akauzazte. Tamén comecei a escoitar a Ana… e entramos noutro mundo, outra visión do mundo.

En Júpiter Jon, dáche algo máis o eúscaro?

Si, así é. Cada idioma ten a súa cosmovisión, o seu mundo, a súa cultura… e cando usas un idioma, fas un mundo. Nós falamos sobre todo en eúscaro, pero hai cancións en castelán, que eu fago, e para min son universos diferentes, tamén en canto a sonoridad: outros sons, outras sílabas… lévanche a sitios diferentes.

Como xa mencionamos, na última década cambiaron moito os discursos, as preocupacións. Influíronche os discursos dos feminismos como batería sobre a conciencia do corpo, na posta en escena?

Si, tamén niso cambiei a miña visión do mundo. Como muller, o reto foi tocar a batería desde o principio. Case todos os grupos de hardcore estiveron formados por homes, e o mesmo a contorna da música: promotores, técnicos, organizadores… E aí tes que facer o teu sitio dalgunha maneira. Ao principio dicía: “Eu son un máis”. E aínda hoxe en día penso iso en parte, pero, por outra banda, son muller, e adquirín esa conciencia. Estes temas están agora tan en serio, iso dáme vida. Jupiter Jon ensaia nalgúns locais de Astigarraga, onde cada vez ven máis mulleres músicas.