A conversación virou en torno ao libro Veleia afera. No seu día, lin con admiración o traballo de Barandiaran, e aínda me parece que temos algúns dos ensaios e estudos máis exemplares en eúscaro. Por tanto, entendín facilmente –calquera que puidese entendelo– a achega que o libro fixo á cultura vasca; e a achega que fixo a Sautrela, a invitación ao autor.

Con todo, resúltame un pouco máis difícil adiviñar que clase de achega fixeron algunhas teorías de Elexpuru á cultura vasca, e que achegas pódenselle dar á difusión desas teorías sen pór en dúbida no Artefacto, nunha sesión literaria que debería ser seria. Poderiamos convidar a un homeópata a unha sesión de medicamento –insisto en serio–? Pois, ao parecer, non hai problema para remontar a alguén que se mova ao redor dos tópicos de sempre, o misterio da orixe da nosa lingua, o orgullo que dá ao noso pobo o ter unha lingua antiga, a nosa autoestima.

Ao final da sesión, Elexpuru fíxonos unha reflexión moral: estamos perdidos no alto da cociña e a baixa da cociña; demos as costas á nosa identidade, ao vello tesouro que realmente temos para ofrecer ao mundo. A gastronomía está ben, pero se bebedes, tomade a Coca-Cola do século III.