Hai moito tempo que o tempo está na nosa liña, pero o clima é relativamente recente. Non hai que aclarar demasiado o que é o cambio climático. Explicar que é a paisaxe si é unha necesidade máis vermella. Está en plena actualidade organizar conferencias, mesas redondas ou conferencias internacionais sobre o cambio climático. Eu referinme a “cambio climático e paisaxe” nun par de mesas redondas, e o máis difícil é explicar que somos nós as paisaxes.
Oxalá fose verdade o que dicía Fernando Pessoa: “Non vemos o que vemos, vemos o que somos”. Si realmente vémonos na paisaxe, entón dariámonos/dariámosnos conta de que todo o que facemos todos os días e durante todo o día é a nosa paisaxe. Que todo inflúe na nosa contorna, no noso medio ambiente, na nosa calidade de vida.
A nosa paisaxe foi creado por nós mesmos. Toda a paisaxe é cultural, adaptámolo para conseguir todo o que necesitamos para vivir na nosa historia. E cada cultura moldéao á súa maneira: prados, bosques mugarrosos, charcas, garomas, manzanos, campos... Por iso, en lugar de parque natural, deberiamos denominar Parque Cultural a esas paisaxes que foron creados, conservados e acondicionados polos nosos antepasados. Por iso, a paisaxe é o principal expoñente do cambio climático. Fóisenos a cabeza e, como di Daniel Innerarity: “Estamos a consumir o futuro e converténdonos nun vertedoiro do que temos hoxe”. E o noso comportamento vaise integrando na paisaxe, esculpiendo constantemente. O que somos.
O cambio climático non significa que a Terra se quenta catro graos a finais de século, nin que se produzan tormentas meteorolóxicas extremas, nin que o viño e o chocolate e o café e os peixes estean case ao alcance de ninguén, non. O cambio climático é o que vostede e eu estamos a facer. As nosas fillas e fillos, que vivirán arroibados dentro de moi poucos anos, e con razón, porque están a crear unha paisaxe para maldicirnos. Fabrizio Caramaña dixo: “Algúns lugares son un enigma, outros unha explicación”.
Pero o que está nas nosas mans é iso. Que esta maldición do futuro non ocorra. Feixe que digan o que queiran os teus cordeiros e as túas cabichas, e que eu ocúpeme do noso. Henri-Frédéric Amiel dicía: “Calquera paisaxe é un estado do espírito”. Para nós o clima é o cambio. Para eles, en eúscaro, o cambio climático. Na nosa paisaxe, en Euskal Herria! Paisaxe colonizado do eúscaro. Patrick Modiano dixo: “A persoa sen paisaxe queda sen protección”.