As estruturas políticas que dan unha imaxe de fortaleza tampouco son eternas. A Unión Europea está ao virar a esquina. O Estado español, pola súa banda, atópase nunha balanza de dúbidas. Que cambiou? Soportes.

De face ao Estado español, o chamado Réxime do 78 levou a cabo dúas operacións principais en vía de consolidación. Unha, a de integrar o movemento obreiro, pactar con partidos de esquerda e sindicatos, atraéndoos aos estreitos límites do Estado restaurado. O segundo, sen ter en conta plenamente ás nacións do Estado, foi engarzado na rede das diferentes autonomías, sempre baixo a máxima autoridade do centro.

Para estas dúas operacións, o Estado tiña os soportes imprescindibles, tanto dentro do movemento obreiro como nos parachoques antiescorregadizos, no primeiro caso, a esquerda española adaptouse con entusiasmo, cos seus partidos e sindicatos, aos novos Pactos de Estado. No caso das nacións, en cambio, ao Estado resultoulle un pouco máis complicado. Desde Galicia, alí o franquismo deixou profundas raíces sociais, e sen disimulo ningún político de prestixio que se mantivo no poder desde o vello réxime até a farsa. Galiza foi até hoxe neutralizada desa forma tan brutal.

En Cataluña e no País Vasco non había nada semellante, e en ambos os casos era moi difícil conseguir legitimación ao Réxime en por si, xa que nos seus primeiros intentos (Reforma política, Constitución, OTAN...) O Estado fallou en gran parte. Que facer entón? Implicar aos representantes locais máis versátiles na xestión do Estado. A cambio da súa fidelidade ás principais estruturas de Estado, puxeron á súa disposición as estruturas políticas autónomas secundarias. Isto serviulles nas últimas décadas, mentres que tanto jeltzales como o pujolismo consideraron este esquema autonómico moi proveitoso.

Todo iso está a cambiar, porque en gran medida púxose de manifesto a estratagema do Estado baixo unha suposta autonomía: O Estado nunca considerou como nación nin a Cataluña nin ao País Vasco; tamén peiteou “”, rebaixado ou negado sen vergoña as capacidades concertadas; desta maneira puxo de manifesto un concepto que naqueles tratados de autonomía era clave: O concepto de “bilingüismo” puxo de manifesto que, na práctica, os poderes do Estado utilizan dúas palabras moi diferentes. Unha de aparencia e outra de garantía real do seu poder. Non hai bilateralidad en ningures, só unha palabra manda.

Que se pode cambiar entón, vendo isto así?Pois que ese Réxime do 78 pode perder os seus soportes, tanto en Cataluña como no País Vasco. A primeira gran greta que recibiu a Policía produciuse en Cataluña. E aí é onde se produce neste momento a sokatira: unha parte tirando desde Cataluña cara á consecución dunha República propia. Os outros, desde o Estado, dirixíanse cara ao centro.Esa
sokatira merécenos a atención agora. Ver, por exemplo, o comportamento dos tiradores de Madrid, que non son partidarios do xogo limpo, e si sospeitan que as súas forzas están en favor dos cataláns, tamén son capaces de cortar a mesma corda. Ou deixar a xogada sen terminar e impor outro terreo de xogo ao seu favor, como as eleccións a nivel do Estado.

Pero, que dicir ante as distintas actitudes que se manifestan en Cataluña ou mesmo en Euskal Herria?Nestes casos convén aclarar cara a onde tiramos, cal é o noso xogo e cal é o noso lado. Porque nesa sokatira non hai intermediarios.