Colocáronnos un espello no portal da casa, na parte superior do muro da escaleira. Era un círculo de forma semicircular, parecido aos espellos retrovisores dos coches. Sorprendeunos esta nova e estraña presenza. Aínda que non é unha cámara, sentimos o desexo de escribir “O Irmán Maior cóidache”. A nosa primeira hipótese é que alguén pediu que se instale este artefacto despois de vivir unha sorpresa. Quizá un intento de violación dun descoñecido. Quizais a ex parella acosadora escondeuse nos escuros recunchos do soportal. Nas escenas imaxinadas, a vítima é unha muller e o agresor un home.

Pronto a miña veciña, tamén muller nova e feminista, escribiume: “Ouza, diría que isto non estaba ao mediodía… ”, e unha foto do espello. Díxenlle que tamén eu notouno e que me molestou. Avísanos dun perigo que non percibimos até agora. Respondeume: “Eu nunca pensei que algo malo puidese pasar no portal. Ata que apareza o espello maldito!”.

Escribimos ao dono da casa. Resposta: "Non pasou nada. O obxectivo é ver todas as zonas cegas para xerar máis seguridade”. É guapa. A maioría do barrio e os nosos patróns decidiron que é para o noso ben. Con esta decisión paternalista, con todo, creáronnos unha nova preocupación. Mellor dito, unha pantasma. A pantasma que as mulleres coñecemos tan ben: o terror sexual. No número 2014 de Argia, escribín no artigo Kontuz, a sociedade patriarcal utiliza a pantasma da violación para manter ás mulleres no control, promovendo constantemente a dependencia e o medo. “Atención! Ten coidado!”, dime cada día o repugnante espello.

Pero fáltavos un dato para entender o contexto: Vivo na rúa San Francisco de Bilbao. A Oficina de Turismo aconsellaba aos estranxeiros que non viñesen até hai pouco aquí, xa que se trata dun perigo para a saúde. Aquí vivimos os miserables da cidade, que nunca aparecemos nas belas imaxes da sección de turismo: inmigrantes, xitanos, jonkies, prostitutas e maricóns ou cheas de céspedes. Bronx bilbaíno. O barrio está repleto de ertzainas e policías locais para manter a orde no gueto, así como de cámaras de seguridade. Poderiamos pensar que os policías teñen moito traballo, pero eu sempre lles vexo con humor falando. De cando en vez leva a algún jovencito magrebí e métese na porta para que a cámara non grave o que alí ocorre.

Unha asociación de veciños de Sanfran reclama “máis seguridade” para facer fronte aos roubos e trapicheos. Un portavoz díxome que era militante de SOS Racismo: “Entenda que unha vella ve a praza chea de homes negros e sente inseguridade”. Doutra banda, a Coordinadora de movementos sociais denuncia a estigmatización do barrio, as situacións de exclusión social, os abusos policiais e a falta de educadores de rúa, e organiza iniciativas como o arroz do mundo para celebrar a diversidade e a convivencia do barrio. Pódense ver os carteis de ambos nas nosas rúas, cada un coas súas reivindicacións. Nos últimos tempos tamén apareceu unha nova mensaxe pintada nas paredes: Demasiados inmigrantes, en eúscaro. Como dixo Katixa Agirre, basquewashing.

Terror sexual + mito da inseguridade = control social, xenofobia e sensacionalismo. Dúas novidades: 1. O mesmo día que nos puxeron un espello no pórtico, unha cámara do programa de Ana Rosa percorreu o barrio preguntando aos veciños brancos sobre narcos e inmigrantes. 2º En Bilbao, a sede de VOX atópase en Sanfran.