Como xurdiu a idea do documental?
Llorente: En 2010, desde Bilgune Feminista puidemos ver que só dous das máis de 350 rúas que había en Irun tiñan nome de muller, e outras dúas tiñan nome de colectivos relacionados coas mulleres. Así, xunto coa historiadora Mertxe Tranche comezamos o traballo de recuperación das mulleres da historia de Irun e propuxemos aos partidos políticos dez nomes propios e colectivos para denominar as rúas. Resultado: En nove anos os nomes de rúa pasaron de catro a once no noso pobo con perspectiva de xénero.
López: E esa visibilidade ten a súa importancia, porque serve para situar a determinados personaxes nun imaxinario colectivo, e porque os nomes das rúas tamén son unha forma de facer política.
Lanz: O documental foi a segunda volta desa sesión de traballo co grupo EiTB. Os nomes das rúas están aí, pero a cidadanía sabe quen foron esas mulleres. Tirando dese fío creamos sete historias.
A aventura arrincou ao comprobar que polas máis de 350 rúas de Irun só dúas tiñan nome de muller, “porque os nomes das rúas tamén son unha forma de facer política”
É sorprendente que algunhas das mulleres que aparecen no documental sexan descoñecidas para moitos. Quen escribiu a nosa historia?
Llorente: Escribiuse a historia desde a perspectiva dos vencedores e nobres, e deuse importancia a outros roles e espazos que ocupaban as mulleres. Por exemplo, os mensaxeiros que aparecen no documental [que ían de Irun a San Sebastián andando] atópanse na literatura, pero nin sequera aparecen nos padróns. Tratábase dunha profesión fundamental naquela época, pero á hora de escribir a historia non parecían futsarse.
López: Coas amas de cría o mesmo. Irun tivo moitas amas de cría que aleitaban aos fillos e fillas doutros, tiñan unha gran importancia desde o punto de vista da cohesión e o coidado, pero apenas está documentada porque non se deu importancia a estes ámbitos.
Mertxe Tranch non tería fácil de documentar…
Llorente: El sempre di que non é fácil atopar mulleres nos documentos. Mertxe ten anos de traballo e coñecementos, e, tirando dunha pista, puido facer un traballo de documentación tan grande, unindo os fíos de aquí e de alá… pero en xeral non se escribiu ao redor das mulleres.
López: Moita información obtena, por exemplo, a través de entrevistas. E queremos que este documental sexa unha escusa para iso. Entre os que viñeron á estrea atopamos ganas de charlar, de contar que era unha nai pocholista, de compartir historias que coñecían… Hai moitos coñecementos transmitidos na fala da xente que aínda non saíron á praza, moitas mulleres sen aparecer, que o documental sirva para falar de todo iso.
Lanz: É un documental que non é máis que un aperitivo e un punto de partida, unha ferramenta que pretende abrir un desexo de curiosidade e completala, con testemuños, coas achegas que poden facer os cidadáns… O documental naceu dirixido aos alumnos e deseñámolo para traballar e profundar nos centros educativos, non queriamos que fose un ballón de datos.
"A historia escribiuse desde a perspectiva dos vencedores e os nobres, e deuse importancia a outros roles e espazos que as mulleres desempeñaban"
Que características une o protagonista do documental?
Llorente: Son irundarras silenciadas, mulleres loitadoras, cada unha no seu ámbito. Ao mesmo tempo, buscamos ser diferentes: mulleres de dous séculos, de diferentes ámbitos e niveis, pobres e burguesas, do ámbito deportivo, da arte ou do mundo empresarial… Mulleres diversas.
Lanz: Si, todas as mulleres foron silenciadas ao longo da historia, e as súas pegadas chegaron até os nosos días precisamente porque foron loitadoras.
López: E a reflexión que deixan é que probablemente houbo máis Julia, Vicenta, Dores…, que non son exemplos illados e illados, pero que non os coñecemos. Por que é o relato que nos chegou, que até hai pouco todas as mulleres eran amas de casa? Non, non todas estaban gardadas en casa, e a historia non foi algo lineal, vivimos épocas máis progresistas e máis reaccionarias, e sempre foron mulleres que levaron unha vida diferente. Este audiovisual tamén debe servir para desmontar a historia, para mirar á historia e á nosa identidade con outros ollos, porque tamén temos mulleres referenciais na nosa historia.
"O documental é un aperitivo, unha ferramenta que quere abrir o desexo de curiosidade e que está por completar, con testemuños, coas achegas que poidan facer os cidadáns…"
Movéstesvos de colexio en colexio co documental.
Llorente: Acudimos a sete centros públicos de Irun, a alumnos de cuarto de Primaria. Achegabámonos/Achegabámosnos e preguntabámoslles cantos das 350 rúas crían que tiñan nome de muller en 2010. Dicían “100”, “50”… e 2, quedaban alucinados. Explicabámoslles o camiño que percorremos até o once, e a continuación vían o documental.
Lanz: Posteriormente, ao longo dos tres meses, cada centro elaborou a unha muller do documental, a partir do audiovisual.
Llorente: Abordaron o tema con entusiasmo: Algúns levaron a Mertxe Tranche á escola, outros se puxeron en contacto co fillo da muller do documental… Ademais, no paseo histórico do 16 de marzo os alumnos e alumnas farán a súa achega co traballado durante estes meses.
Lanz: Gústanos traballar cos centros educativos para transmitir todos estes valores en nenos e nenas que aínda non están demasiado contaminados e porque a educación é unha das grandes bases desta sociedade e do noso futuro. Temos esperanza nas novas xeracións. E de face ao futuro, o obxectivo é dar continuidade ao proxecto: recuperar máis mulleres da historia e, a través doutras formas, facelas máis visibles.
Hoxe en día, todas as xerarquías que se construíron no noso mundo son o resultado dun proceso de colonización mundial. Estas xerarquías globais de dominación están formadas por outras xerarquías máis específicas entrelazadas, é dicir, clásicas, étnicas, estéticas e... [+]
Maule, 1892. Oito mulleres alpargateras do val de Salazar dirixíronse ás súas casas desde a capital de Zuberoa, pero no camiño, en Larrain, foron sorprendidas pola neve e todas foron asasinadas polo frío. Do oito chegáronnos sete nomees: Felicia Juanko, Felipce Landa,... [+]
Este texto chega dous anos tarde, pero as calamidades de borrachos son así. Unha sorpresa sorprendente sucedeu en San Fermín Txikito: Coñecín a Maite Ciganda Azcarate, restauradora de arte e amiga dun amigo. Aquela noite contoume que estivera arranxando dúas figuras que se... [+]
Euskal Herriko azken 50 hamarkadetako historia soziopolitikoa eta kulturala ezagutzeko erreferente da Lazkaoko Beneditarren dokumentazio funtsa. Funtsak orotariko afixa eta pegatinez gain, euskal mugimendu politikoei edota euskal gaiei buruzko ehunka artxibo gordetzen ditu.
A Universidade de Nottingham cambiou o seu nome ao Máster en Estudos sobre Anglosaxóns e Viquingos: Estudos Superiores Medievais de Inglaterra. A revista Anglo-Saxon England Journal da Universidade de Cambridge tamén fora anteriormente renombrada: É o Early Medieval England... [+]
Nacemento 2 de abril de 1970. O diario New York Herald publicou unha carta coa activista e broker Vitoria Woodhull (1838-1927), na que daba conta da súa candidatura ás eleccións presidenciais de Estados Unidos de 1872. Trátase do candidato máis novo da historia, que tería... [+]
A escultura Dual, colocada na rúa Ijentea, inaugurouse o 31 de maio de 2014 en homenaxe aos 400 donostiarras executados polos franquistas durante o golpe de estado do 36 e a posterior guerra. Foi un acto emotivo, sinxelo, pero cheo de significado. Alí estiveron familiares e... [+]