No debuxo realizado por Samson á revista do sindicato francés Confederation Paysanne móstrase a angustia que viven moitos gandeiros do mundo rico, por unha banda a agroindustria que absorbe e oprime todos os recunchos, e por outro a presión dos veganos, os animalistas e os antiespeciistas.

Quen defenden o modelo de pequenos agricultores e gandeiros, que en francés chaman agriculture paysanne e Ipar Euskal Herriko Laborantza ganbara agricultura popular, organizaron unha serie de argumentos para facer fronte á agricultura industrial que desde hai décadas está a imporse nas últimas décadas. Pola contra, teñen un novo reto entre os movementos sociais progresistas atender a quen teñen moito máis preto, defenden os dereitos dos animais e reivindican a renuncia á carne.

Na nosa contorna, sobre todo a ELB Euskal Herriko Laborarien Batasuna fixo durante estes anos un esforzo por reforzar a posición dos gandeiros. Agora Confederation Paysanne –Conf– recompila nun libro os seus argumentos sobre este delicado tema: “O que din os baserritarras sobre a relación entre o home e o animal. Reivindicando a gandaría popular”. Está dispoñible en formato PDF e o que non saiba francés tamén se adaptará ás ferramentas de tradución de Internet.

A primeira metade do libro conservouse nos testemuños dos campesiños. 46 campesiños que crían, reproducen e matan animais de vaca, ovella, egua, galiñas, gansos e outros animais para a alimentación da xente contan as súas vivencias con animais… e con militantes que queren impedirlles morrer ou criar. Velaquí o testemuño da moza Emile Jeannin, que cría vacas e tenreiros no departamento de Cote d’Or.

“Ouvín a palabra begano por primeira vez en 2016, cando Franck Ribiere, creador de Steak (R)evolution, explicoume os ataques sufridos tras a publicación dunha película carnívora. Rin de todos aqueles argumentos que me parecían ridículos.
Logo tocoume a min recibir insultos, mensaxes incendiarias, ameazas de morte. Non podía comprender esta violencia. Algúns que non me coñecían, como podían censurar o meu traballo, que non coñecían, e sobre todo odiar as miñas ideas até o punto de desexarme a morte? Estaba a falar do proxecto dun matadoiro móbil, así que me convertín nunha peza fácil para os militantes dos extremos, e envíanme sen cesar ameazas e insultos. Estas agresións son, ademais, contrarias a todos os gandeiros, o que se me fai aínda máis incomprensible.

Temos a nosa relación cos animais; dámoslles un nome, coidando as súas necesidades desde o nacemento até a morte, unindo esa necesidade de vivir dos seus produtos. Estes militantes non soportan que nós tomemos o ‘camiño medio’ entre os que son o ben e o mal para eles, o mal, o ben, a prohibición.
Estes ataques servíronme para reflexionar e falar da nosa profesión doutra maneira. Non temos por que avergoñarnos ou escondernos. Temos que aprender a protexernos desas violencias físicas ou verbais, a non renunciar a falar, a compartir as nosas experiencias, as nosas perspectivas, a respectarnos mutuamente”.

Amar, matar e comer aos animais

Jeannin relatou a presión de grupos como L214, L26life, Brigitte Bardot que non só queren comer ou matar animais, senón tamén prohibir a propia gandaría. Pero a presión contra a carne e o cultivo chega mesmo aos baserritarras das persoas máis próximas, a miúdo en moitas loitas ou mesmo dos veganos que compran e acompañan ao AMAP, a cesta e o comercio de proximidade. Non cunha presión ameazadora, senón cunha mentalidade que pon en perigo a propia profesión milenaria.

Paradoxalmente, os pequenos campesiños, os que mellor coidan o animal e a terra, son os que máis presión sofren: son os máis próximos os que a miúdo recorren ao veganismo, mentres que a agroindustria pode seguir alimentando con tranquilidade á maioría da poboación con alimentos de lixo, enchendo o mundo de campos de monocultivo e de granxas xigantes de vacas, porcos, coellos ou galiñas alimentadas artificialmente.

Os campesiños do Conf, afortunadamente, non caeron no fígado dos veganos ou os antiespeciistas no risco de crer que só existe unha conspiración da agroindustria. Déronse conta de que teñen argumentos e que ademais de aprender das críticas que hai neles, teñen que responderlles.

Algúns dos argumentos refírense á ética e á moral: “É inmoral matar os animais por pracer”, “hai que pechar os matadoiros”, “as especies animais están ao mesmo nivel que a especie humana”, “a loita por prohibir a gandaría é a procura do progreso moral, do mesmo xeito que é a loita contra o esclavismo ou a hexemonía masculina”.

Outra serie de argumentos de veganos e antiespeciistas refírense ao modelo de agricultura, territorio e cultura: “É posible alimentarse exclusivamente de plantas, non necesitamos criar gañado”, “prohibir a gandaría é un progreso para o planeta”, “as condicións da gandaría son malas para o benestar dos animais”.

Teñen argumentos medioambientais: “A alimentación do gando compite coa alimentación do ser humano”, “a gandaría xera deforestación”, “xera diferentes contaminacións na calidade da auga e do aire”, “contribúe ao quecemento do clima, emite gases de efecto invernadoiro”, “consome grandes cantidades de auga”. Tamén en materia de saúde: “A carne é canceríxena, causa enfermidades cardiovasculares e obesidade”.

Grazas á urbanización xeral do mundo, os únicos animais que as xentes da rúa ven no seu día a día son as mascotas, que xa non viven cos animais que teñen que ver, axudar a crecer, alimentarse, morrer e comer. Nestes tempos nos que os alimentos, case todos, chegaron de lonxe e en paquetes, as visións sobre a vida e a morte dos animais cambiaron radicalmente. Como di Conf, “a xente das cidades afastouse dos campos e dos campesiños e iso fixo que os cidadáns descoñezan como funciona a vida [os seres vivos], ao que hai que sumar a desconfianza que a industria agro-alimentaria suscitou cos seus escándalos”.

Os pequenos agricultores queren discutir os beneficios que achega á sociedade a agricultura que conxuga os cultivos co gando. Ao equilibrio ecolóxico do sistema agrícola, combinando árbores, prados, campos e gando. Ao estilo de vida, ao emprego e á economía das zonas rurais. Ordenación do territorio, patrimonio cultural, paisaxe, biodiversidade (valos vivas, prados, fertilidade dos solos, pastos...).