As eleccións europeas consideráronse historicamente como eleccións de segunda categoría. Probablemente haxa máis dunha razón, pero parece que a falta de claridade no papel da Unión Europea (UE) e a falta de interese e de información teñen que ver. Con todo, nestes tempos de globalización, Estrasburgo e Bruxelas están cada vez máis cerca. Non só iso. Na última década, quedou claro até onde chega a sombra de Europa. Por unha banda, en referencia ao que se denomina crise económica, a gobernanza económica dos estados estivo en función das condicións impostas pola troika: austeridade, límite de déficit e control da débeda. Aínda que non se aplicou da mesma maneira en todos os Estados, en xeral, as medidas golpearon fortemente ao Estado de benestar, xa que a limitación do gasto público ha afectado directamente ao gasto social e as condicións dos traballadores empeoraron notablemente. A UE tamén tomou protagonismo noutros temas: a xestión da crise migratoria, o aumento do euro-escepticismo, o brexit, etc. No caso de Cataluña, mesmo ante a dura persecución do 1 de outubro e a proclamación da república, había quen tiña fe na resposta que viña de Europa. A mañá seguinte, con todo, fora fría e non chegara a esperada protección.

Aínda que a coincidencia coas eleccións municipais e forais non axude a iso, parece que os próximos eurobozos poden ter outro protagonismo en Euskadi. Tendo en conta que estarán no medio do xuízo contra o proceso soberanista catalán, a cita electoral pretende aproveitarse como altofalante para denunciar a falta de democracia no Estado español fronte a Europa. A primeira vez que se presenta foi unha coalición formada por “Agora repúblicas”, EH Bildu, BNG e ERC. Oriol junqueras será a cabeza de lista da Comisión de Valoración da FIFA. Esta decisión contribuirá a dar unha dimensión europea ao xuízo.

Polo momento, o PNV e o PdCAT non aclararon si repetirán ou non a coalición de 2014, que poida que se saiba antes de publicar o artigo. Nas súas declaracións apréciase un ambiente favorable, aínda que o acordo aínda non está pecho e as estratexias políticas e programáticas de ambos os partidos poden dificultar o paso. Desde o cárcere, Jordi Turull mostrou a súa total disposición a encabezar a lista de candidatos á Presidencia. A elección, xunto con Junqueras, doutro político perseguido politicamente en dúas listas distintas, aumentaría a difusión antes mencionada. Con todo, non parece que o PNV estea moi cómodo nesa estratexia. Sempre mantivo a distancia co proceso independentista de Cataluña e non parece que se vaia a mostrar disposto a alcanzar ese nivel de compromiso. O escano de Izaskun Bilbao garántese a través dun acordo con Compromiso por Galicia e Coalición Canaria, segundo informou Europa Press. En calquera caso, o feito de que EH Bildu vaia nunha coalición tan forte vai influír, e é de esperar que o PNV queira aparecer publicamente cunha alianza parecida. Está por ver.

As eleccións pasarán, pero o que está claro é que conseguir alianzas e facer forza conxunta ás nacións sen estado será fundamental si quérese conseguir algo. Non só dentro do Estado español, senón tamén fóra das fronteiras, onde a partida se xoga cada vez máis a nivel europeo e internacional. A clave está en pór na axenda o dereito a decidir e obrigar aos diferentes axentes a situarse sobre este tema. Para iso, entre outras cousas, os representantes que enviamos a Europa teñen a súa importancia.