A Korrika ocupa un lugar importante na túa vida. De onde lle vén a afección?

Aos doce anos, o meu pai díxome, non espectador, que tiña que participar. Como eu quería entrar no equipo de hockey, medín o xardín da casa e dáballe sete voltas ao día, un quilómetro en total. Adestrei para poder entrar no equipo de hockey que me concentraba nese quilómetro do día a día. A verdade é que non sabía nada de hockey, o meu era correr.

Pola contra, tiveches que defender con forza que ser muller non volvíache incapaz de correr.

Os homes achegábanse á miña nai e preguntábanlle que lle pasaba á súa filla e por que corría. A moitos lles parecía estraña e especial. Cando empecei a correr serio nas carreiras de fondo e de longa distancia, algunhas mulleres mostraron as miñas reticencias de aceptar o que facía, eran as mulleres as que entraban comigo. Ao principio pasaba delas, pero logo deime conta do que ocorría: “Non participan porque teñen medo”. E eu quería cambiar esa actitude, porque sabía que o sentimento de correr é marabilloso, que che fai sentirche autónomo e poderoso. Quería compartir eses sentimentos coas mulleres.

Cando corriches o primeiro maratón de Boston, rompíchelo coa tradición. Imaxino que provocaches actitudes diversas na xente.

Había moitos mitos sobre as mulleres e o deporte: Había crenzas como “te vas a converter en home”, “vaiche a saír o pelo no peito” ou “che caerá un utero, nunca terás fillos”, o que asustaba ás mulleres. Estas mensaxes parecíanme unha bobada, porque a idea de correr 42 quilómetros era un reto para min, non unha imposibilidade. Cando me dei conta de todos estes mitos e da influencia que tiñan nas mulleres, sentín moi decepcionado e quixen transmitir a convicción de que podían facer moitas cousas ás mulleres.

Aos homes dáballes medo que a korrika puidese afectar dalgunha maneira ás súas esposas, o que lles facía desconfiados. Con todo, cando empecei a correr, os homes pensaron que era unha boa idea, gustáballes verme correr. Pero cambiar as cousas tardou bastante.

Seica o tempo que leva desmontar a ideoloxía que hai detrás da tradición?

Si, esa ideoloxía había que rompela. Se ninguén o fai, a xente diche que “non se pode facer”. Por iso dixen “fareino”. Sufrín as consecuencias: O director do maratón de Boston quixo botarme da carreira e despois expulsáronme da federación, non me deixaron participar en nada. Eu seguín correndo e convidáronme a participar noutras carreiras. Creo que cantas máis veces viume correr, máis mulleres animáronse a correr.

A piques de ser expulsado do maratón de Boston, a túa parella e adestrador axudáronche a terminar a carreira. Como che fixo sentir ese xesto?

Eu non quería que a miña parella viñese á carreira. “Ti non deberías vir á carreira porque non es corredor” díxenlle, e respondeume “se ti podes facelo, eu tamén”. Era moi vanidoso. Bo atleta si, pero non bo corredor. Cando tocou ao director da carreira que quixo botarme, enfadeime moito con el, porque eu non golpeaba á xente, porque non son violento. Pero este home golpeábame, quería quitarme o dorsal. A verdade é que a miña parella me axudou. Por tanto, podemos dicir que un home me agrediu e que outro home me salvou. Pero nese momento eu tamén me convertín en activo, porque a miña decisión foi acabar a carreira, asumindo a miña responsabilidade sobre a decisión. O adestrador tamén me axudou moito durante toda a carreira, porque cría en min, porque adestrei moitísimo.

Linlle que no momento en que se produciu unha disputa co director, vostede sentiu medo. Pero vostede foi capaz de converter ese sentimento en forza para lograr o seu obxectivo.

Asusteime ao verme atacado. Non sabía o que fixera mal. Pensei que amolara a carreira, pero sabía que se non chegaba ao final a xente non crería que as mulleres fosen capaces de correr o maratón. “A pesar de que as mulleres se esforzan por facer estas cousas, non son capaces de facelo”, dirían, así que tiña que demostrar que era capaz de acabar a carreira.

Seguín correndo, recollendo as miñas forzas e perdendo a rabia. O director era un ignorante, perdoeille e seguín correndo, pensando “convencereiche despois”. Tamén sentín rabia polas mulleres, preguntábame “por que non hai máis mulleres comigo?”. Deime conta de que se tivesen a oportunidade de correr estarían alí, e cheguei á conclusión de que debía ampliar a posibilidade de correr a máis mulleres. Naquel momento o maratón converteuse nun percorrido profesional, un plan de vida.

Defendeu que as mulleres teñan sitio nos deportes masculinos, pero tamén ve a necesidade de carreiras para mulleres. Haberá quen diga que as ideas son incompatibles.

Cando organicei carreiras exclusivamente para mulleres, moitos homes dixéronme: “Ti rompiches a barreira do xénero, por que agora só organizas carreiras para mulleres?”. Eu contéstolles que hai varias razóns distintas. En primeiro lugar, permite ás mulleres participar nunha contorna que non lles xera medo. Doutra banda, as mulleres teñen que aprender que son capaces de desenvolver unha estratexia, de responsabilizarse do seu ritmo, e creo que a única posibilidade de interiorizarlo son as carreiras para mulleres. Correr mulleres e homes xuntos é algo belo, pero ás veces necesitamos o noso propio espazo.

Case todos che representamos coa foto histórica de 1967, son e é que pasou medio século e segues correndo. Non estás a romper o límite de xénero e de idade?

Cada vez son máis as que publican as miñas fotos actuais, e iso é interesante. “Es demasiado débil, demasiado fráxil, non podes facer iso, ponche, tranquilo, pódeche dar un ataque ao corazón”, dise ás persoas maiores. Cando moita xente fala de anciáns, fai 50 anos falábase de mulleres.

Que che achegou o camiño desde que terminou o maratón de Boston até hoxe?

Estou moito máis orgulloso de seguir correndo despois de 50 anos, que daquel primeiro maratón. Son a primeira muller que corre o maratón de Boston e faio 50 anos. Non é unha proba de que eu son xenial, senón un dato que vén dicir que hai medio século había moi poucas mulleres que corrían. Creo que contribuímos a crear unha revolución social, porque hoxe en día millóns de mulleres corren, reforzando a súa autoestima, confianza e saúde. Ese é a mensaxe que temos que trasladar ás xeracións vindeiras, ese é o que vai cambiar o mundo.