Gari canta ao espectáculo. Rafael ao escándalo. E así andamos. Escándalo por escándalo en España. Os vascos contemplamos o espectáculo.

Como bos espectadores, cada un dos capítulos da serie tragámosllos a todos. Corrupción na primeira tempada; fraudes á facenda na segunda; falsos títulos de másteres, etc.; reunións e gravacións nos sumidoiros, insultos aos membros do ministerio… A trama pódese alargar canto se queira, porque quen dorme disposto a ver a luz, dá para iso, para o que queira. O pp e o PSOE han intercalado no Goberno desde que se iniciou o que en España reformou o franquismo e consagrouse a democracia. Durante este tempo e até o día de hoxe, foron os membros máis importantes destes partidos os que, xunto aos poderes económicos, teceron o armazón de poderes do Estado, no que foron o pan diario, os privilexios, o suborno, o clientelismo e, sobre todo, un pacto non escrito para escondelo todo. Participaban todos os estamentos, incluídos os medios de comunicación. Os intereses pasan agora da brocha máis gorda á proba do algodón branco.

En principio, parece que esta dinámica de escándalos pode ser dolorosa para estes partidos. Pero, en canto ao obxectivo sacrosanto que une ao pp e ao PSOE de perpetuar a unidade de España, a dinámica dos escándalos que se xeraron non é prexudicial. É máis, vivir dunha punta a outra do Estado mirando á metrópoli madrileña é, precisamente, o desideratum que deixou o franquismo a quen recolleron a testemuña. Foco de atención onde, o esquema mental. Que, que importancia ten a proxección mediática. De aí as referenciais políticas. A relación entre os minutos de televisión e o número de votos é directamente proporcional nestes tempos de confluencia entre espectáculo e política. Por tanto, non hai dúbida de que falen, aínda que o digan mal.

Afortunadamente en Euskal Herria temos medios de comunicación que, á marxe desa espiral, sitúan no centro da axenda a política vasca e os temas vascos. Non é casualidade que estes medios de comunicación exprésense en eúscaro. Con todo, non pode dicirse que a nosa sociedade viva fose dela. Onte na entrevista informal do corredor preguntei aos alumnos (grupo de cuarto de publicidade en castelán) se sabían o que pasa cos orzamentos da CAV. Non houbo resposta. Logo, en clase, con outro pretexto, preguntei a todo o grupo se sabían quen é o conselleiro de Facenda. Nin rastro. Con todo, os nomes de todos os ministros que foron protagonistas nos últimos tempos en Madrid coñecíanselles. Non é de estrañar, porque en Teleberri tamén houbo conexión directa o día que dimitiu o ministro de Sanidade Chea: “Escándalo, é un escándalo: isto é un espectáculo, un salal”.

Fronte á banalización da política, xorden os cidadáns puramente espectadores, temas que pouco teñen que ver coa política de forraxes cotiás e que teñen máis que ver coas traxectorias persoais descarreiradas das persoas. Nesta especulación, os temas que realmente inflúen na vida da xente, como os orzamentos, parecen aburridos. Se queremos reforzar o espazo político e comunicativo vasco, só temos dúas opcións (deixando aparte os grises intermedios): 1) ou trasladamos o núcleo da política a outros espazos, desde informativos e titulares, pasando por programas de actualidade e artigos de opinión, até entrevistas na rúa; ou 2) convertémonos en actores nun novo espectáculo. Se non, pola nosa banda, outros seguirán actuando.