As 4 estacións comezaron a germinar en 2015, e por fin, pasarán a Hegoalde en 2018.
Cada un fai a súa senda, pero hai pontes e é de agradecer. O mesmo construímolas cando non hai pontes. Para iso creamos espazos como o festival Xiru en Gotaine, a asociación Hebentik en Maule. Son pontes fráxiles, pero son pontes. En 2019 teremos a 30ª edición de Xiru.

Será a primeira vez que o espectáculo 4 Sasuak celébrese no “check-pointez-harainpercibirá – Hegoalde”. E isto grazas a unha iniciativa popular, na megápolis onde está o teatro Arriaga-Vitoria Eugenia (que non) de Larraul! Grazas aos seus “artivistas”. Si non é así –e temos un traballo incrible por facer–, uns somos máis franceses e outros máis españois, quéirano ou non.

En xeral, vemos a música clásica como ríxida e atada.Na
era barroca, este tipo de encontros non eran tan raros. A oralidad tamén tiña cabida, así como as improvisacións. Bach era un gran improvisador, e iso foi o que lle levou a crear a súa propia música. Hai un multilingüismo musical en xogo, si cabe!

As 4 estacións de Vivaldi estreáronse en 1725. O sacerdote vermello escribiu catro sonetos, un para cada concerto. Os oíntes estrearon estes sonetos nas mans.
Escribiu un soneto para cada estación e o que aparece neles represéntase dalgunha maneira na música. O compositor Edgar Varese dixo que a música é unha película para os oídos, e neste caso a música fala moito mellor que as palabras, paréceme! En Zuberoa antes había un viño que se chamaba “Ela mintzo”, e a música de Vivaldi é así, creo. Estes sonetos foron impresos no libro do disco que gravamos, traducidos directamente do italiano ao eúscaro, da man do señor Orpustan de Baixa Navarra.

Como xurdiu a idea de converter as 4 estacións en 4 estacións?
Mariña Beheretxe foi o punto de partida e a ponte. Tivo a intuición de que se casou moi ben co espírito musical vasco. E el sabe o que di: É o primeiro violín da Orquestra de Baiona e ten unha perna e a cabeza na cultura vasca e no eúscaro. Tamén hai unha filla e un neto de músicos coñecidos vascos, que desde pequeno se mergullaron na nosa música popular. Chamoume no segundo paso, e quedeime estupefacto, non demasiado quente, porque a obra é unha peza enteira e redonda. Pero el sabía onde ía, e investigouno a zancadas. Así nos reunimos por fin.

Pódese dicir que as 4 estacións son unha forma de dar as 4 estacións de Vivaldi ao modo vasco? En que consiste esa forma vasca?
Son planos diferentes. Por unha banda, utilízanse instrumentos musicais vascos como a frauta, o ttun ttun, a txalaparta, o pandero... Pero se non houbese máis que isto, non estariamos satisfeitos, quizá tería un aspecto fermoso, pero só sería unha aparencia. No noso todo é a oralidad e a improvisación, aínda que a obra sexa exixente para iso son os espazos. E aí a cultura vasca está na súa casa, tamén no espírito do barroco. Como di Baxetxe, o primeiro movemento é o aire dun salto de baile, polo que o ttun ttun que usamos en Zuberoa está, sen dúbida, “na súa horta”. Nunha ocasión, que ritmo ten: o da nosa fandad! O pandero sente alí como en casa. Por iso, tamén engadimos un pouco rápido coa man rápida de Patrik Larralde, quizais non nos ofendamos! É evidente que é unha música ligada á natureza e os cencerros, os berros dos paxaros non son seguramente alleos. O da txalaparta parecíame delicado, e niso traballaron Paxkalin Chabagno e Paxkal Indo: como se pode meter nunha música concreta, mantendo a liberdade do cabalo salvaxe. Que gran desafío! Sacamos este precioso disco-libro coa discográfica ZTK de Paxkal Indo.

Neste xogo entre a música tradicional e a clásica, que ofrece, recibe e aprende cada un?
Fermosas pontes constrúense entre mundos separados: Unha entre aquela Gran Música autoproclamada e a música popular; outra entre a cultura vasca e a cultura erdaldun; unha terceira entre a música escrita e a oral; a última entre xente, que é a máis importante no fondo! Nestes campos tanto os do cuarteto de Aguia como o propio Paxkal Indo coñecen algo: Baigorri acolleu unha academia de música de cámara. Unha multitude de mozas foron estudar, eran de alto nivel. A estudar e a ver, imaxínache, pola mañá unha peza de Ravel e pola tarde a outro vasco, a Erramun Martikorena. Nós estabamos nos primeiros pasos do proxecto de Vivaldi, e Indo na mesma época en Baigorri... Velaquí outra ponte.

Que imos ver en Larraul?Poderase gozar da actuación
4 Sasuak e como antesala haberá dous partes: unha que nos levará a Zuberoa, ao redor das cancións populares de Zuberoa, cosendo voz, txalaparta, xirula e ttun tttuna; e outra co cuarteto Arranoa. Na segunda parte daremos a obra de Vivaldi na orquestra atípica: Cuarteto de aguia, dous violíns, viola de alto e chelo. A eles sumaranse a violinista solista Mariña Beheretxe; os txalapartaris e percusionistas Paxkal Indo e Paxkalin Chabagno, Patrik Larralde no pandero e eu botza, a frauta tun tttuna, as percusións...