Desde o primeiro concerto na Sala Rekalde da Parte Vella donostiarra, até o día de hoxe que nos reuniremos no local de ensaio do barrio de Rekalde, cambiou moito en Koba. Os membros do grupo, as cancións, así como o recuncho no que se reúnen. Como homenaxe á canción necrópole, teñen na parte traseira do tanatorio un local de ensaio compartido con outros dous grupos: Cova de Koban. Convidáronnos a ser voyeur e oíntes da cita que ten desde a mesma asemblea que desde o ensaio, pero antes citamos a tres membros do grupo para que a entrevista se desenvolva nun ambiente máis distendido: Ás 18:00 na Casa de Xogos de Añorga.

Tras rodearse de cervexa, café e infusións, acendeu a gravadora e Elixabete Beraza tomou a palabra para dar paso á primeira. Foi o único que viviu os comezos do grupo entre os que nos unimos. Hai tres anos uniuse ao grupo cando preparaban o tres ou catro primeiras cancións. Eran os tempos da caída de Kortxoenea ás portas de 2016 e da apertura de Tabakalera. Ambiente revolto nos barrios de Gros e Egia, hábitat natural de moitos dos membros do grupo. Os integrantes de Koba naquel entón eran Lide Hernando, Onintza Vermellas, Jon Horna, Esti Beraza e Asier Beramendi. Elixabete Beraza entrou como segunda corista, aínda que logo pasou ao piano. Lembra que naqueles tempos estaban “moi verdes”, pero non lles faltaban ilusións. “Ensaiabamos nun garaxe, con frío, en moi malas condicións, pero viamos que as cancións tiñan forza, e iso dábanos ganas. Máis que un grupo de música, eramos un grupo de amigos”.

Sucedéronse moitos cambios. O primeiro foi a incorporación de Joseba Salbide ao grupo. Da súa man, engadiron base electrónica ás cancións previamente elaboradas, achegando a etiqueta de electroswing ao ancho. Pero había máis: Maddi Gerriko empezou a súa carreira en coros, Jon Hornak e Asier Beramendi abandonaron o equipo e Lide Hernando decidiu pór as súas forzas no equipo Liher. Para entón, Koban xa adquirira certa fama –entre outras cousas, fixeran a canción do Gazte Akelarre– e recibira ofertas para tocar aquí e alá. A falta dos compañeiros do grupo. Entón formáronse na cova e buscaron novos compañeiros que lle desen un aire fresco. Así se uniron Rakel Arenaza e Jone Laspiur nas voces e Xalba Ramírez nos labores de guitarra.

Aprendizaxe permanente

Jone Laspiur lembrou que entraron no equipo nun momento algo caótico: “Eu recibín unha mensaxe no que se dicía que había que ter un cantante principal, que ás veces tamén faría de corista, pero que non sempre cantaría”. Da mesma maneira empezou Rakel Arenaza: salvaron como puideron os primeiros concertos que xa estaban unidos e aos poucos foron atopando o seu sitio no grupo. Con todo, di que a conexión entre os membros do grupo foi moi sinxela e rápida: “A nosa relación desenvolveuse dunha maneira moi natural, sen distinción entre o grupo inicial e o máis recente”.

Se foi fácil unirse a Kobane, Arenaza cre que todo o equipo está inmerso nunha aprendizaxe permanente. “É a primeira vez que un grupo similar ou por primeira vez utilizamos o instrumento que nos corresponde. Todos xuntos estamos a aprender e desenvolvendo habilidades”. Laspiur e el tiveron que facer un gran traballo para tomar a medida da voz, xa que aprender a facer coroas “é máis difícil do que parece ”. Tamén está a aprender a utilizar o sintetizador Arenaza. Con todo, non tiveron a tentación de protexer ao grupo baixo a etiqueta de “principiante”. Son exixentes consigo mesmos e representan a experiencia dos anos con decenas de horas de ensaio e traballo individual. Quen o viu sabe, recoñéceselles un concerto de mellora concertada.

Disco traballado con mimo

Unha das características do electroswing de Koban é a bailabilidad, a música é moi apropiada para ambientes festivos e similares. Teñen un directo forte, e aí é onde senten máis cómodos, ese é o seu espazo natural. Con todo, cando se propuxeron compor o disco, non se conformaron cunha gravación rápida que lles permita actuar de festa en festa durante o verán. O traballo que leva o mesmo nome da banda está composto por mimo, dedicación e ganas de mostrar o traballo realizado durante tres anos. Tanto é así que decidiron abandonar o primeiro intento e facer un traballo máis profundo: repensar todas as cancións, equilibrar a participación dos instrumentos… Mesmo engadiron no disco unha canción máis lenta que poida ser o contrapunto do resto de cancións (Klimax gaiztoa). Así o explicou Beraza: “Tiñamos a sensación de que a xente estaba interesada, pero nós sabiamos que aínda tiñamos que traballar moito para poder estar á altura. Ao final, con moito esforzo, tomámoslle a medida e estamos moi contentos”. A creación do disco tamén foi un proceso de aprendizaxe continua e durante unha tempada, Shot! Foi a segunda casa dalgúns dos seus membros. Estudo 1. Ander Barriuso foi o seu aliado imprescindible. Segundo subliñou Arenaza, grazas a el as cancións redondeáronse no estudo e puxéronas en valor. “Axudounos sobre todo coas coroas, e sen coroa, este disco non sería nada”. Só teñen unha pena: ao pouco de terminar a gravación, unha parte do estudo incendiouse causando grandes danos. Esperan que se organice algunha iniciativa para dar a volta ao buraco e que teñan a oportunidade de pór o seu número.

A primeira liña é nosa

As letras das cancións que compoñen o disco merecen unha atención especial. Hai contos, hai máis metafóricos, e tamén cargados de reivindicacións. Rakel Arenaza destaca que os problemas cotiáns dos membros da banda trátanse de levar ás cancións. Cando estabamos a falar da canción E.E.I.E. saíu o tema que xa estaba apuntado entre os que tiñan que traballar: o do feminismo. “Non vimos pedindo pouco, a primeira liña é a nosa”, di o berro da canción. “Queriamos facer unha canción feminista, pero non queriamos completala con frases prefabricadas ou un discurso vacuo. O que queriamos era que sentísemos identificados como mulleres e como grupo”. Todas as mulleres do grupo reuníronse con ese propósito para facer un ballón de ideas. Tomando esa base, Rakel Arenaza e Onintza Vermellas acompañaron a Izar Mendiguren, bertsolari e xornalista.

Dos sete membros do grupo, cinco son mulleres que, ademais de ter un protagonismo destacado na posta en escena, mostran unha actitude firme e decidida. Preguntados sobre si hai unha reflexión detrás, non están totalmente de acordo: si e non. Jone Laspiur di que non é algo que teña moi en conta: “Somos e somos mulleres. Sería imposible non facer as cousas así, facémolo de forma moi natural”. Elixabete Beraza, pola súa banda, deuse conta da diferenza que hai entre grupos que teñen moitas mulleres ou non. En certa medida, cre que se poden converter nun referente ou un exemplo, e tómase moi en serio esa responsabilidade. “Cremos que no escenario temos que demostrar forza, pero ao mesmo tempo somos así, esa forza é propia”. Laspiur considera que as situacións similares ás que se enfrontan as mulleres en moitos ámbitos da súa vida tamén se dan no escenario e que mostrar a forza é unha forma de afrontar situacións incómodas: “Tiven que demostrar esa forza para facer fronte a determinadas situacións, como tiven que facer noutros moitos ámbitos da vida”.

Asemblea musicada

Xa pasaron as 19:30 para cando se nos esgotaron os temas de conversación. No local de Rekalde Rock espérannos os demais compañeiros. Fixemos o camiño até alí en coche. Que é piano, que é sintetizador… Apenas cabemos todos na sala de ensaio, pero acabamos arranxándonos. Necesitaron uns vinte minutos para interrogarse mutuamente, para preparar o seu instrumento ou o seu recuncho. Xa nos anunciaron: “Os nosos ensaios son tamén asembleas”. Pero a pesar de estar ao tanto, chama a atención ver o vivo que están as cancións. Antes de tocar a segunda canción, debatéronse polo menos tres ou catro cuestións: que é a claqueta, que é a segunda voz…

É evidente que o devandito en Jolas-Etxea é certo: toman as decisións máis importantes entre todos, aínda que tamén delegan algúns traballos. Elixabete Beraza recoñeceu que pasan moito tempo dando forma ás decisións, pero lle gusta a fórmula. “Cando te sentes dono do proxecto, as túas responsabilidades e obrigacións fánseche máis áxiles. Se houbese un líder moi claro e os demais fósemos os seus colaboradores, fariamos o que facemos con menos ganas”. Tamén está de acordo Rakel Arenaza: “Pasamos moitas horas á vez, e a mellor maneira de adaptarnos entre nós é que tomemos entre todos e todas as decisións que nos afectan”. A Jone Laspiur parécelle que o que fan en Koban é comparable á militancia, ou polo menos así o vive. Beraza redondeou a reflexión: “Ter un grupo é moito máis que facer música”.

Continuaron cantando co repaso á canción, como non podía ser doutra maneira, deixando o espazo para o debate. A atención é rechamante: todos os membros tomaron a palabra, se non antes, máis tarde. Pero máis rechamante é que nos ensaios tamén (case), cando non hai ninguén mirando, bailan. Hai síntomas máis evidentes da boa saúde dun grupo? Ante o risco de que tamén nós poñámonos a bailar, deixamos tranquilos aos compañeiros (por unha vez) e decidimos ir. “Agora veñen as mellores cancións”, advertíronnos, pero resistimos a tentación. Comeza o verán: quen queira poderá atopalos nas prazas.