Sábese que as plantas cheiran, cada vez máis. Hai tempo que sabiamos que o martingal das plantas era para protexerse dos animais herbívoros: a planta que foi mordida solta o cheiro para avisar ás plantas veciñas, que amasarán as follas e non serán de gusto para o animal...
Como as plantas entre si, tamén xogan cos animais na praza do dema dos cheiros. En América investigouse isto: nas follas dalgunhas plantas do xénero da varilla de ouro (Solidez virgaurea) ponse machos de moscas que esperan ás femias e propagan unha mestura de sustancias químicas. As femias veñen, ponse os ovos e pican os talos das plantas. Unhas plantas colocáronse con ese cheiro do macho e outras sen el e mediron onde estaban os ovos das femias. Nas que non cheiraban había catro ovos máis. A picadura para pór un ovo é, por suposto, unha ferida, e, coma se fose pouco, os vermes que se van a producir van morder a planta antes de nacer. A conclusión que se extraeu é que a planta percibe o cheiro dos machos e prepara as proteccións para repeler o ataque punzante da femia rule; estas proteccións mediron que escorrentan tamén aos escaravellos e outros herbívoros.
Tamén é coñecida a dalgunhas orquídeas. A flor ten toda a forma dunha femia dun determinado insecto e o macho póusase nela para cubrila. Fregar e fregar fará unha boa polinización: darlle o pole das flores fregadas anteriormente e recoller o pole desta flor para deixalo na flor da seguinte floración. Algunhas orquídeas foron máis lonxe. O espello flor ou espello orquídea (Ophrys speculum) é un bonito exemplo. O labelo en flor ou pétalo transfigurado imita minuciosamente o ombreiro da femia da abella mediterránea Dasyscolia ciliata: cando está inmóbil ten unha cor azul coas ás envoltas sobre as costas; as cabeleiras de ao redor parécense ás do ventre da abella, e os pétalos superiores son iguais ás antenas da abella. Pouco, a orquídea exhala o feromón que a femia utiliza para atraer o macho. Para introducir o pau, a flor fecundada exhala o mesmo cheiro que a abella femia fecundada emprega para dar paz. Fose esa abella que me amola!
Lilipak edo nartzisoak loretan dira. Nabarmen adierazten dute mendean hartutako bere lurren berri. Neguan loratzen dira, kolore zuri-hori ikusgarritan, eta usaina bafadaka hedatzen dute. Multzoka bizi dira; lurpean erraboila emankorra dute, eta bat zen tokian, urtetik urtera... [+]
Udari begira jarri gaituen eguraldi honek landareak ederki mugitu ditu. Gu ere bai. Zaldibarren, Eitzaga auzoko zabortegiko madarikazioaren ardurak eskatzera, eta langileei, haien senideei eta auzotarrei babesa emateko manifestazioan Eibarko Amañatik abiatu ginen. Hasi... [+]
Recordo de neno como o chamabamos o “chito”. A flor lembrábanos a cabeza da galiña. José María Lakoizketa recibiu o nome de “kurkubia” en Bertizarana en 1888, xa que o seu froito se asemella a un kurkubi ou botello. Di que en Cinco Vilas chámanlle “cascabel”... [+]
O perigo de extinción das plantas pode ter moitas razóns. Antigamente dividíanse en tres grupos: enfermidades, pragas e herbas ou plantas “malas”. Hoxe en día téndese a chamar peste a todos os desastres das plantas. Antes chamábase praga a un accidente causado pola... [+]
Na pila de estiércol e desperdicios adoita haber un hóspede no verán, aínda que non sempre: estramonio ou estramonio, Datura stramonum. Algúns tamén recibiron os nomes de “carboeiro” ou “higuzoro” para esta planta. É unha planta rechamante, ergueita, cun follaje... [+]
O ano de Dalia, a pinnata Dahlia, foi elixido este ano polos organizadores da festa. Ben dito, é o ano de Dahlia. Os dicionarios e enciclopedias en eúscaro chaman “dalia” a esta planta; eu creo que deberiamos chamala “dahlia”.
Os invasores españois que coñeceron a... [+]
Ultimamente preguntaba a Joxe Anton Arze, un dos paisajistas vascos máis belos, sobre os nomes das plantas que tiñan flores brancas. Xa está baixo a súa luz esmorecente.
Lilipa dos poetas (Narcissus poeticus), Perico de estrela (Stelaria holostea), Espino branco... [+]