O xornalista Maha Hussaini contou no Middle East Eye o seguinte: “Unha boa acción dun comerciante gazatí provocou unha campaña de condonación de débedas”. Faise estraño no mundo actual, aínda que o antropólogo David Graeber demostrou que o perdón das débedas foi cíclico desde que se construíron as primeiras civilizacións, a petición da paz social. É certo que a recomendación se repite en todas as relixións, tanto nas que adoran a Allah como nas de Deus cristián (“Perdoa as nosas débedas como perdoamos aos nosos debedores”...) pero non se practica moito.

Osama Abu Dalal, relatou Hussaine, decidiu a principios de xaneiro eliminar as débedas aos clientes que non puideron pagar as súas facturas na tenda de zapatos que ten no campo de refuxiados de Deir ao-Balah. “Non podo pechar os ollos para non ver como se está impondo a pobreza na miña sociedade. Coñezo aos pais que chegan moi tarde, cando os nenos están deitados, porque non saben que facer para satisfacer as necesidades cada vez maiores que padeceron”.

Aínda se pode ler na súa páxina de Facebook –traducindo máquinas do árabe– o que deixou escrito o 9 de xaneiro: “Osama Zakaria Abu Dalal, dono da Tenda de Calzudo Abu Dalal, pedindo misericordia de Deus, anuncia que a todos os clientes perdoaránselles as débedas que aínda teñen pendentes, (...) pola situación económica que vivimos en Gaza. Esta acción servirá para que outros comerciantes socios sigan o mesmo camiño para aliviar o sufrimento do noso pobo. Deus protéxanos a vós e a nós”.

En poucas horas, o debate quentouse en Facebook, e propúxose organizar unha campaña ao redor desa decisión. Os activistas e xornalistas comezaron a interrogar aos outros comerciantes. Tamén se estendeu Traola, que pode traducirse “Perdoa e serás premiado”.

Algúns comerciantes, como Abu Dalal, comezaron a perdoar as débedas aos seus clientes atrasados. Dentro da campaña outros decidiron ofrecer gratuitamente aos máis necesitados as súas mercadorías, alimentos, traxes, medicamentos, comidas quentes, estufas, roupa de cama...

Os promotores calculan que en dúas breves semanas se condonarían débedas por valor de case 200.000 euros en territorio de Gaza. No caso de Abu Dalal, el non recoñece ningunha cifra, “nin sequera á súa muller”. O xornalista que lle foi preguntando, no entanto, deixoulle unha pista: Que a cantidade que perdoou é tan alta como todo o aforrado desde que empezou a traballar ao dezaoito anos.

Pronto empezaron a difundirse máis formas innovadoras de participar na campaña de amnistía de débedas. O hospital Ao Helou International xa anunciou onte que ofrecerá a 120 parellas en busca de bebés un tratamento de reprodución in vitro gratuíto e descontos no resto de servizos ás familias necesitadas. Aínda que é certo que en Gaza os servizos sanitarios públicos son gratuítos, están completamente bloqueados pola crise, sen mantemento de maquinaria, con problemas de subministración eléctrica, con listas de espera de ano e medio en calquera operación...

Algúns avogados tamén comezaron a ofrecer escasa cantidade de asesoramento xurídico a quen non poden acceder a el. O mozo avogado Muhammed Seyam explica a Hussaini por que participa na campaña: “A xente de aquí está decepcionada cos responsables locais e internacionais; dous millóns de persoas viven en situación de asedio durante máis de dez anos e os responsables de adoptar medidas para facer fronte á condena colectiva que se lles impón non son capaces de facelo. Chegou o momento de que a xente se adapte pola súa conta”.

Sen escape

En xullo de 2017, un informe da ONU explicou que a vida dos dous millóns de habitantes de Gaza, entre eles 1,3 millóns de refuxiados, facíase cada vez máis complicada e que Gaza se converteu nun lugar irhabitable.

Segundo o Observatorio Europeo de Dereitos Humanos, o 39% da poboación de Gaza vive por baixo do limiar da pobreza, o dobre que en Cisxordania, polo asedio israelí e polo peche permanente dos pasos de Gaza con Exipto.

O New York Times americano titulou o pasado mes de febreiro que “o medo a que a situación estale tras caer na crise financeira de Gaza estendeuse”. David M. Halbfinger presentou como exemplo de catástrofe a Muhammad Abu Shaaban, 45 anos, un funcionario retirado hai dous meses pola Autoridade Palestina e da Garda Nacional do Lehendakari. Ten que esperar até seis horas en cola para recibir o salario mensual: 232 euros na actualidade, en substitución dos 1.075 anteriores.

A súa vida cambia radicalmente a Abu Shaaban. Non lle chega para pagar a matrícula do liceo do seu fillo. Cómpralle á súa muller verduras para as comidas, non máis carne. Hai moitas cousas que están así. A xornalista atopou a pais e nais comúns preparando as vainas e verduras que até agora lles daban aos animais na comida. Os cárceres de Gaza, pola súa banda, cada vez están a cumprir máis con comerciantes e comerciantes que non poden pagar as súas débedas atrasadas.

Israel bloqueou durante unha ducia de anos a saída de Gaza, reducindo drasticamente a entrada de alimentos e subministracións de todas as clases á poboación local. Os xudeus non conseguiron, con todo, que os gazatíes retiren o voto a HAMAS, si é que iso era o que pretendían. Este puido durante anos esquivar o asedio cos túneles escavados cara ao Sinaí e, sobre todo, cara a Exipto. Tras o golpe de estado, Exipto endureceu o seu comportamento con respecto a Hamás e Israel está a selar cunha valiosa barreira subterránea toda a fronteira de Gaza, anulando con gran esforzo os túneles rotos por dentro.

A situación agravouse moito desde o ano pasado, ao endurecerse o enfrontamento entre Hamás e a Autoridade Nacional Palestina (ANP).Mahmoud Abbas, para presionar sobre Hamás, deixou de pagar os combustibles da central de electricidade de Gaza, do mesmo xeito que pagaba a electricidade que Israel vendía a Gaza. E aos funcionarios que aínda permanecen na nómina en Gaza, fíxolles recortes salariais moi importantes.

Por presión ou polo que sexa, Hamás chegou a un novo pacto con Abbas no outono do ano pasado. Pero pronto se reavivaron as discrepancias e para finais de ano as cousas volveron empeorar. Si Abbas rebaixou os seus salarios entre o 30 e o 40% aos seus 60.000 funcionarios en Gaza, os 40.000 empregados de Hamás levan meses sen cobrar.

Tamén entrevistou a Ahmed, de 42 anos, condutor de taxi, que vive no campo de refuxiados da o Shati, no sur do país. Levaba seis meses sen pagar unha renda de 117 euros polo piso, tras aumentar a gasolina do taxi até os 1,4 euros. A propietaria da casa di perdoar a débeda aprazada: “Estou agradecido. No inverno poderei retela na miña cálida familia”.