“Mejana é a zona máis singular da horta de Tudela, un terreo a modo de illa, onde fai tres ou catro séculos modificouse o curso do río Ebro e quedaron ricas terras de sedimentación”. Patxi Uriz Domezain, produtor e director do documental Os últimos da Mejana deunos as explicacións. O cociñeiro Santi Cordón, de Tudela, foi o encargado de crear o novo proxecto.

O declive dos horticultores tamén na cidade das verduras

A idea do documental parte da proposta de Cordón para a película. “Facía un ano que o seu pai, un dos últimos horticultores de Mejana, morreu e chamoume dicíndome que lle gustaría documentar o traballo destes últimos ortuzeros”, explica o director. O proxecto foi presentado ás subvencións do Goberno de Navarra, e puxéronse ao choio nada máis recibir a axuda.

Si en 1980 había 1.500 horticultores en Tudela, hoxe en día só son 25. O cambio que se produciu ao longo de 30 anos é total. “Hoxe en día non hai substitución xeneracional que traballe de forma artesanal xunto aos ciclos da natureza. A agroindustria fixo un gran dano aos pequenos horticultores”, di Uriz. O obxectivo do documental é pór en valor o traballo dos últimos horticultores que quedan, difundir todo o seu saber e impulsar á xente a reflexionar sobre a paradigma actual da alimentación.

“O máis local é o internacional”

Ademais de en Tudela, as gravacións do documental tamén se realizarán en Almería e Murcia. “Trátase de facer un paralelismo entre as formas de cultivo dos pequenos agricultores de aquí e a da agroindustria”, explica o director. “Do mesmo xeito que en América do Sur ocorre co quinoa ou a soia, aquí estase dando coas verduras. Hoxe en día os cogollos de Tudela prodúcense en Murcia, onde ninguén consome cogollos…”. Outro exemplo de situación absurda.

Os autores están a pensar agora na posibilidade de viaxar a Xapón. A idea sería recoller no documental o legado de Masanobu Fukuoka ao redor da permacultura. Espérase que para xuño estea terminado o traballo, independentemente de que se vaia a Xapón, para poder presentar o documental a finais de outubro. Para que os “últimos de Mejana” que aparezan no mesmo non sexan os últimos.