A primeira dúbida entroume coa presentación da miña compañeira Olatz Korta. 29. O Premio ARGIA díxoo. “Que cristo debo contar nesta crónica? Estes premios son máis vellos que eu”, pensei. Nestes 29 anos xa contaría bastante dos Premios ARGIA! Así que, lector, como probablemente saberás mellor que eu como funciona todo o protocolo destes premios, eu contareiche sinxelamente o que os meus ollos e os meus oídos recibiron.

Algunhas mesas parecen o Cume da Cultura Vasca, un espazo para falar de temas profundos e importantes. Non me gusta especialmente este tipo de sitios, e, por sorte para min, tocoume o único inglés que había en todo o palacio. Inglés vasco! E conversei con el moi a gusto. A quen traballa como profesor de eúscaro interésalle que motivou a un inglés a aprender a nosa lingua, e falamos diso; ou tamén sobre a importancia (ou non) que as institucións lle dan ao eúscaro, como os medios de comunicación de Euskal Herria.

O amigo anglosaxón vasco deume a pista para a crónica. O idioma únenos a todas as persoas que nos unimos en Atxega, e os premios e premios teñen esa base. Non só este ano; ano tras ano, 29 anos. E deime conta das diferentes áreas nas que se consegue basear o eúscaro, e das diferentes áreas nas que se outorgan estes premios a amigos. Como di unha frase ben pronunciada no seu discurso Estitxu Eizagirre: saber ou non saber, porque non é o mesmo.

Parabén a todos os premiados.

Premios baseados en valores

Os Premios ARGIA 2018 outorgáronse por difundir a cultura vasca e o eúscaro ao catro ventos (ben sexa por medio da música ou do deporte), por tratar de conseguir unha sociedade máis xusta en igualdade, por respecto, protección e información ao medio ambiente, e por pór cor e sorriso a este mundo.

PRENSA Revista
“Harmail” Non
pasou nin un ano desde que os medios de comunicación deportivos vascos de Harmail abriron as súas portas na rede, e xa publicou a súa primeira revista en prensa escrita. Tranquilo, trátase de facer unha prensa deportiva para ler con calma, “O obxectivo de Harmail é afastarse un pouco das noticias da vida cotiá e dos xogos de sempre e analizar o deporte”, afirma Eñaut Barandiaran, un do tres editores. Unicamente en eúscaro. Saltaron a este proxecto porque viron a necesidade dun soporte que aúna deporte e eúscaro.

Estudar o deporte con calma permítelles mirar con outros ollos. Queren pedir á bancada que traballe o deporte en igualdade, que ademais do fútbol ou a pelota a man déanse a coñecer outros deportes. E tal e como sinala no editorial dese primeiro número do papel, “o deporte adoita estar mesturado coa política”, sobre todo que hai actitudes moi criticables a nivel profesional, pero tamén queren mostrar outros valores que teñen o deporte e que son útiles á sociedade.

RADIO
Programa radiofónico “Ekosfera”
8 anos. 350 programas. 500-700 invitados. Estes son os datos que nos deu Jokin Aldazabal sobre o programa Ekosfera de Euskadi Irratia. “Recibimos moi contentos a noticia do premio; é de agradecer que programas tan pequenos e tan modestos como o noso reciban o Premio ARGIA”, declarou Aldazabal. “Pero o mérito tamén é de moitos outros, temos que dar as grazas a moita xente e non quero esquecer a Arantza Txintxurreta, Kristina Zuza e Josu López Gazpio”, continuou.

Nestas sesións trátanse temas como as enerxías renovables, a mobilidade, os residuos, a auga, os ríos, os terremotos ou o tren rápido, temas que a miúdo poden parecer catastrofistas á vista das desfeitas acaecidas no último século. “Quero ser compasivo co ser humano, porque xeneticamente se comporta de maneira guiada polas emocións e sensacións do momento, e aínda que coñece ben as consecuencias das súas decisións, segue coa mesma decisión. Pero nós queremos dar un pouco de marxe a aqueles que teñen un mundo mellor en materia medioambiental, enerxética e están a facer un esforzo por deixalo á posteridade”, explica o premiado.

INTERNET
Gabi da Maza (txantxangorria.eus))
Que colla a man en Youtube aquel que nunca utilice algunha canción vasca para o karaoke do Txantxangorri. No noso mundo vasco ímonos a atopar moi poucos. Escribiu máis de 2.200 cancións. Pero, como empeza un a tomarse ese traballo? Da Maza foi profesor durante 37 anos, agora xubilouse tres ou catro meses, e é el quen mellor conta a traxectoria do Txantxangorri: “O Departamento de Educación comezou a organizar Centros de Afianzamento Idiomático para achegar de forma informal ao eúscaro aos adolescentes do modelo B. Iamos a estes barnetegis dunha semana cos nosos alumnos, e a música vasca era un dos meus instrumentos máis importantes. Antes de crear Youtube empecei a karaoke de cancións, pero a partir de 2008 empecei a subilas a Youtube”.

Ao longo destes dez anos puxo subtítulos desde cancións históricas da canción vasca até as últimas novidades.

Gabi da Maza non pensaba que, cando empezou a crear este material para motivar aos alumnos, este fose a canle que máis se visitou en eúscaro en 2017!

ETB
acolleu con “Alegría” o Premio ARGIA
de Uxue Alberdi e Aitzol Barandiaran polo seu labor de seguimento ao Campionato de Bertsolaris de Euskal Herria. Nun amplo seguimento na televisión pública, Barandiaran recoñeceu que foi un “esforzo e esforzo”, ademais de “asumir riscos”. “O peso ou a esencia do programa levouno Uxue, eu asumín o papel de guía da sesión”, recoñécenos, e é de agradecer que saia dos roles habituais e ofreza ao espectador unha muller experta.

As actuacións ofreceron ferramentas para o audiovisual con outros ollos e oídos, deron claves para valorar o traballo realizado, explicaron a situación na que se atopaba o artista e en que condicionaba a súa creatividade... Explicáronse e definido as características de cada unha delas para entender o seu traballo. “Uxue mollouse moito e ben, con respecto, valorando cada traballo de maneira sincera. E nesa vertixinosa fronteira fixo críticas sinceras”, subliñou Barandiaran.

ARGIA premiou o traballo realizado polos dous mozos que participaron no tema, lonxe de realizar unha actuación única.

FOMENTO Concello
de Pamplona, Área de Igualdade “Non
ás agresións sexistas, Iruñea aske”. Esta foi a estratexia comunicativa do Concello de Pamplona para os Sanfermines 2017 en colaboración con distintos axentes sociais e colectivos feministas. E esa é a razón pola que recibimos o Premio ARGIA de promoción.

As festas son para gozar, para camiñar pola rúa, para coñecer xente nova, para ligar, para bailar. Pero a metade da sociedade ten que tomar medidas para que ningún home lle estrague a festa. E sabemos o que son os Sanfermines de Pamplona. Que fama adquiriu nos últimos anos a capital navarra durante as festas. “Cidade sen lei”.

Os movementos sociais e os grupos feministas levan anos denunciando as agresións sexistas, e en Pamplona/Iruña as organizacións comezaron a traballar da man do movemento social. Xa comezou a cambiar o panorama, baixo a lema “Non ás agresións sexistas!” as mans vermellas popularizáronse nas rúas, bares e txosnas, e xa non é tan fácil dicir que é unha cidade sen leis. Aínda que hai moito traballo por facer, cada paso é importante.

Pirritx,
Porrotx eta Marimotots é un grupo de
pallasos creado ao redor da asociación de euskera ‘Lasarte-Oria berreuskaldundu dezagun’. “Había pouca poesía e moita acción entón, o propio nome exprésao ben”, explica Joxe Mari Agirretxe ‘Porrotx’. Este grupo, que se puxo en marcha en 1987 ao redor da actividade cultural vasca, cumpriu 30 anos o pasado mes de decembro e recibiron un merecido premio. “Púxosenos a pel de galiña cando tivemos coñecemento do premio. ARGIA é unha referencia para os vascos e sentímolo de cerca. Os dous traballamos na construción popular, e o eúscaro é a ferramenta para transmitir valores. Un premio que tamén quere dicir empatía e colaboración entre os máis pequenos”, sinalou.

“Nacemos en payasismo clásico, pero aos poucos creámolo mirando á construción de país, aos temas sociais. O noso obxectivo é dar un pouco de cor e manter valores a un mundo que vai demasiado rápido”, dixo Agirretxe. E non quixo esquecer a todos os colaboradores, músicos, cantantes e amigos que traballaron con eles ao longo destes anos.

MERITORIO Artesáns da
Paz
En 2017 foi un gran logro deste pobo, o desarmamento. Aínda que o desarmamento foi saboteado por ambos os estados, os cidadáns convertéronse en Artesáns da Paz e conseguiron destruír as primeiras armas a través da desobediencia civil. Nos Premios ARGIA premiamos o labor de comunicación, e non foi a comunicación, unha das claves para o desarmamento? Os Artesáns da Paz, antes da detención da policía en Luhuso, comunicaron á cidadanía cal era a acción e o obxectivo que se estaba levando a cabo en favor da paz. A mensaxe foi ben entendido polos cidadáns, e os medios franceses tamén difundiron outras visións sobre o tema. Os Artesáns da Paz conseguiron unha total lexitimidade e, con iso, liberdade grazas a esta comunicación. Despois diso, non foi clave que se traballase a comunicación con discreción e confianza entre familias políticas radicalmente diferentes en Francia para que o Estado francés conseguise un cambio de actitude? É dicir, con Baiona como eixo para conseguir que os cidadáns non reciban a represión do Estado cando se desarmaron de forma pública e a plena luz do día?

Neste enlace podedes atopar a charla introdutoria dos membros de ARGIA nos Premios Argia.