O domingo, 1 de outubro, día do referendo en Cataluña. A redacción de ARGIA decidiu facer unha aposta: a pesar de ser un equipo pequeno, todos os xornalistas poranse a seguir o tema. Dous xornalistas desde Barcelona, o resto desde casa, organizados en grupos por quendas, entrarán no remolino da información desde as 04:00 da madrugada até as 4:00 horas do día seguinte. Recollendo testemuños, buscando datos ou escribindo noticias, recollendo material que están a enviar os vascos desde Cataluña, informando á xente a través de todas as canles dispoñibles... e ao día seguinte, como de costume, enviaremos a revista á imprenta e seguiremos coas reaccións na rede. Un grupo de traballo procedente da cultura do xornalismo en papel podería servir para imaxinar o salto que se fixo con forza ao mundo dixital. Resultado: O 1 de outubro ARGIA recibiu o maior número de visitantes da súa historia na web, centos de miles de persoas nas redes sociais e un grupo de traballo que compartía o sentimento de aguantar ben o difícil reto.

Aínda que ás xeracións novas cústanos imaxinar un mundo sen Internet, até hai pouco foino. Do mesmo xeito que as relacións humanas están a cambiar, a forma de facer xornalismo tamén cambiou. Segundo lembran os veteranos, as informacións e crónicas que se envían en tempo real por correo electrónico, enviábanse manuscritas e se mecanografiaban en redacción, ou se facían chegar en disquetes á redacción, enviándoas en autobús desde numerosos recunchos de Euskal Herria. Desde o momento en que se producía a noticia até a súa publicación, os tempos eran outros; non había máis remedio que sacar un semanario nunha redacción.

Non se cumpriron dúas décadas desde que ARGIA empezou a cambiar todo coa súa xanela na rede. En 1997, xunto con Ttipi Ttapa, abriu o camiño do xornalismo en eúscaro na rede, antes que a maioría dos grandes medios de comunicación casteláns do País Vasco, aínda que Internet aínda xeraba grandes controversias e receos no sector. Mataría Internet o papel? Como manter economicamente os proxectos?

Dado que o obxectivo principal de ARGIA foi a difusión, decidiu desde o principio non pór un cadeado ao contido online. A web permitía que as revistas que chegaban aos fogares cada semana puidésense pór a disposición de forma aberta, así como centos de entrevistas previamente dixitalizadas entre 1963 e 1996. Desta forma, pretendíase dar un servizo online máis completo aos subscritores e chegar a un público que dificilmente compraría a revista no quiosco. Con todo, as dificultades eran enormes, ARGIA tiña que cumprir a súa función na rede e tiña que atopar unha formulación económica que lle permitise retomar dalgunha maneira o investimento.

A pesar de que en 2002 estiveron a piques de pechar a web, unha pregunta impúxose na redacción de Lasarte-Oria: “É posible o proxecto de comunicación de ARGIA sen estar en Internet?”. Decidiron que non, e desde entón, até 2017, o proxecto chegou dando pequenos pasos.

Claves para o traballo de ARGIA

A intención desta reportaxe non é facer un repaso cronolóxico dos proxectos e pasos que se deron na rede ao longo deste vinte anos, senón compartir como entendemos Internet para explicar con que bases traballamos de face ao futuro.

Xornalismo independente: No contrapunto dos medios de comunicación, dependentes de bancos, multinacionais e partidos políticos, tentamos achegar claves para coñecer e interpretar o mundo no que vivimos. Imos cosendo unha narración coherente da actualidade, pondo no centro as inquietudes e intereses da cidadanía, en lugar dos poderes elitistas.

Función social: Ademais de traballar a axenda propia, facemos un seguimento dos acontecementos que interesan á nosa comunidade. Para iso, tentamos dar cabida aos debates e iniciativas cidadás que se reúnen ao redor de temas diversos, conscientes de que non teñen cabida na maioría dos medios de comunicación.

Valores á práctica: Moitos dos temas que traballamos son os valores transformadores que ARGIA fai seus, polo que tentamos polos en práctica na empresa e no funcionamento diario dos traballadores.

Velocidade e moitos formatos: Internet esixe un ritmo rápido e as revistas que sacamos en papel teñen a súa propia lóxica. Do mesmo xeito que a rede pode ser frenética no ritmo, os semanarios, Larrun e Claves da Actualidade ofrecen un alento para traballar a información con outra profundidade. Con todo, é innegable que Internet o acelerou todo.

Cultura libre: Nunha linguaxe tan pequena como o noso, como creadores de contido, preferimos a colaboración libre. Distribuímos todos os nosos contidos baixo licenza Creative Commons, alegrámonos de que outros medios ou axentes difundan os nosos contidos e tratamos de dar difusión aos contidos dos medios de comunicación con licenza CC-BY-SA. Con todo, a concesión de subvencións a Internet por parte das institucións públicas de acordo coas estatísticas dos sitios web –sen ter en conta outros moitos factores– fai difícil que os medios de comunicación en eúscaro queiran ampliar ao máximo a súa información –reducindo a súa capacidade de influencia–, xa que o número de visitas ao seu sitio web é motivo de preocupación. En ARGIA, neste caso, damos prioridade á difusión da nosa información, aínda que algunhas prácticas non traen visitas á web.

Proxecto multilingüe centrado no eúscaro: ARGIA é un proxecto que se fai en eúscaro, un axente para a normalidade lingüística. Sen perder nunca de vista isto, consideramos que a rede é unha excelente plataforma para proporcionar información no maior número de idiomas posible. Na canle ARGIA English ofrecemos información de Euskal Herria en inglés, e nos medios nos que colaboramos a nivel internacional publican contidos de ARGIA noutros idiomas como O Salto do Estado español, A Directa dos Países Cataláns ou Sermos de Galicia, por exemplo. De cando en vez realizamos experimentos: Escribimos unha reportaxe sobre a Korrika, a represión que os vascos sufriron durante séculos por parte dos Estados español e francés como comunidade lingüística, traducimos a 39 linguas en auzolan, e dirixímonos á difusión da nosa voz a todo o mundo.

Contido multimedia: Empezando polos vídeos soltos, dirixímonos aos programas de televisión Hitzetik Hulera, Beranegi, Damutuko Zaute ou Zautela. Ademais, os vascos estamos a construír a canle Multimedia que fai de almacén o material audiovisual que imos creando desde o universo de Internet. Nela pódense atopar máis de 2.500 reportaxes, entrevistas, documentais, conferencias, vídeos populares, curtos e moito máis.

Proxecto integral: O papel alimenta a rede e a rede o papel. Producimos un semanario, unha páxina web, unha revista mensual de Larrun, un anuario dAs Claves da Actualidade, un Horto Vital ou libros como Zuloan. ARGIA A xente, coa súa achega económica, impulsa todo o proxecto, non ten un produto concreto, por exemplo, o semanario “comprando”.

Removendo desde pequeno: Preocupados pola situación política e económica actual, desde a nosa pequeñez tentamos impulsar valores que sempre pon ás persoas no centro.

Nun ano 1.000 ARGIA Máis xente nova

Pello Zubiria dicía o seguinte na reportaxe sobre o 10 aniversarios de ARGIA en 2007. “Nunha cultura pequena, un pequeno grupo profesional ten outras posibilidades de competir grazas a Internet. Non resolve o mundo, pero lle dá novas oportunidades se ademais de talento, coraxe e ganas de traballar acerta a aproveitar esas oportunidades”.

Axudados polo efecto catalán, os datos de outubro foron os mellores da historia de ARGIA. Segundo Google Analytics, ARGIA recibiu na súa páxina web máis de 213.869 visitas ao mes; no mesmo período de tempo en Facebook chegamos a 1.980.323 persoas con enlaces, fotos ou vídeos; en Twitter os tuits enviados por \argia superaron os 4 millóns de reproducións –sen ter en conta o contido de ARGIA que cada redactor enviou da súa conta–; Instagram está a ter máis de media que 1.200 membros.

En Internet o traballo realizado por ARGIA ten un prezo: cada vez somos máis persoas. Desde que en decembro do ano pasado modificásese o modelo de subscrición, nun ano sumáronse mil novos socios para impulsar economicamente o proxecto. Nin sequera os máis optimistas antigos poderían imaxinar a situación.

A ilusión por seguir traballando duro en equipo é que todo é posible grazas á forza da xente. Facendo xornalismo, comprometémonos a seguir actuando desde pequeno, convencidos de que sen información non hai democracia. Reivindicamos a importancia dos medios de comunicación independentes e queremos impulsar a soberanía no ámbito da información.