Murray Bookchin, o teu pai, falou nos anos 80 da crise institucional e medioambiental. Como evolucionou esta crise?

Empeoramento. O neoliberalismo estendeuse a todo, e tamén vivimos a crise da democracia, que vai desaparecendo dos seus compoñentes. Esta perda de confianza débese a que estas institucións non satisfán as necesidades da xente. Temos que readaptarlos, pero para iso non basta con votar aos políticos progresistas: temos que trasladar o poder das institucións do Estado a nivel local. As comunidades deben controlar as súas decisións a través de reunións e conversacións presenciais. Doutra banda, o medio ambiente está a sufrir na medida en que o tratamos como algo que podemos explotar. Unha das conclusións que sacou o meu pai foi que non podemos solucionar a crise ambiental sen resolver a crise das relacións sociais, sen superar as relacións de dominación e xerarquía.

Como se relacionan estas dúas crises?

A crise ambiental débese á ética seminal do capitalismo, que debe seguir explotando, producindo e consumindo recursos. Os Estados existen para soster o capitalismo, e os Estados garanten que a xente teña pouco poder para expresar as súas ideas. As urnas son obstáculos insalvables para evitar que a xente se empodere.

Dicides que a natureza é un exemplo para o ser humano.

O meu pai dicía que o modelo ecolóxico sería un modelo social axeitado. Os sistemas ecolóxicos son máis estables cando teñen diversidade, cando están formados por relacións de complementariedad. Este modelo tamén é axeitado para os sistemas humanos, funcionan mellor. A unidade na diversidade: cando as diferentes calidades e necesidades da xente comezan a actuar conxuntamente, prodúcese un equilibrio.

Propoñen levar eses principios á sociedade. Como?

Temos que desenvolver políticas transparentes e non xerárquicas, e eses principios tamén veñen da ecoloxía. A paradigma social non pode ser económico. Cal é o principal ben humano? Seguro que non é unha explotación ou un desenvolvemento desmesurado. Necesitamos unha sociedade que promova a liberdade e a creatividade. Por exemplo, a xente tivo ao león como ser principal da natureza, está a representar a xerarquía dos homes, está naturalizando a xerarquía e non hai xerarquía na natureza. Todo está interconectado en ecosistemas sans, e na sociedade tamén debemos abandonar a xerarquía e os dominios.

Que relación debe ter o ser humano coa natureza?

Necesitamos reorganizar totalmente a sociedade para transformar a nosa relación coa natureza. O tipo de relación que temos hoxe coa natureza non é máis que un reflexo das relacións da nosa sociedade. Cando o meu pai reivindicaba a ecoloxía como base política, non se limitaba a protestar contra a talla ou a contaminación dun bosque; a nosa relación coa contorna atravésaa o capitalismo dun lado a outro. Reivindicou a igualdade no trato, a igualdade no trato co medio ambiente.

Que tipo de economía ou tecnoloxía propoñen?

Non creo que a tecnoloxía teña un valor bo ou malo en si mesma, o home pode utilizala dunha maneira boa ou doutra mala. Para que utilizaremos a tecnoloxía, a natureza e os seres humanos para explotalos ou para mellorar as nosas vidas? Doutra banda, é imprescindible unha economía moral baseada no uso ecolóxico da terra e da enerxía. Pero para conseguir esta economía é necesario contar cunha sociedade moral, e para iso é imprescindible que as persoas participen activamente nas decisións da súa comunidade. Este tipo de economía é imprescindible na construción municipal ou comunal libertaria.

Propoñen un modelo concreto de organización social?

Temos que entender que o poder sempre vai estar, pero a clave é quen vai ter ese poder. Estará o poder nas oficinas dos altos comisionados, aínda que eles digan que son progresistas? A única resposta é volver pór o poder no nivel local. Hai unha terceira opción entre o modelo soviético que asume todo o poder e o modelo anarquista que renuncia a todo poder. Iso é o que está a suceder en Rojava (Kurdistán), en Chiapas e noutros movementos radicais municipais. Coa posta en marcha de proxectos locais, a xente adquire o poder sobre as súas propias vidas. É imprescindible si queremos un futuro máis democrático.

Ten algún exemplo concreto que utilice este tipo de organización?

Foi emocionante ver que en Rojava puxéronse en marcha as ideas do meu pai. Abdullah Öçalan é a persoa que desenvolveu esta política, e o seu pai exerceu unha gran influencia sobre el. Dentro da ideoloxía que denominaron confederalismo democrático, cada barrio, cada pobo e cada comunidade elixe o seu goberno, e federándolos forman o goberno da rexión; a federación foi moi importante para o meu pai, para que non se convertan nun pobo illado. Nestes encontros tamén toman decisións económicas, pon en marcha este proxecto ou utilizan eses recursos, pondo a economía ao servizo das necesidades das persoas. Iso é a economía moral.