Unha hora despois, é moito ou pouco tempo? É o tempo que tarda o autobús de Bilbao a San Sebastián. Pasar unha hora para chegar ao traballo, pasar unha hora para asistir a un concerto, pasar unha hora para ir ver a un amigo ou familiar, pasar unha hora para chegar a unha reunión a tempo ou tarde. Sentado no autobús aproveitarei para reflexionar sobre o escoitado o outro día no Curso de Verán sobre o TAV. Ao cabo dunha hora recollín as miñas notas dun modo desordenado e ordeneinas na miña cabeza. Niso tamén nos enganaron os impulsores do TAV; o aforro de tempo que se prometía ao principio hase esvaecido. As últimas estimacións estiman unha viaxe duns 55 minutos.
Economistas expertos en transporte falaron sobre a falta de rendibilidade do TAV. Aínda que son economistas, cando falan de rendibilidade, falan de rendibilidade social. É dicir, teñen en conta o que na economía denomínase “exterioridad”: contaminación, capacidade de liberar estradas, aforro de tempo, número de accidentes... No aspecto financeiro, a maioría das liñas do TAV funcionan sen cubrir os custos. A clave, por tanto, está en valorar si o que non é financieramente rendible é socialmente rendible.
O Estado español lidera o TAV por habitante en quilómetros construídos, pero en canto ao número de viaxeiros ocorre o contrario: só utilízao unha pequena elite. A maioría da xente utiliza os trens convencionais para desprazarse pola comarca. Desde este punto de vista, a construción do TAV está a ser totalmente contraria á equidad e está a ter unha gran redistribución de recursos desde os sectores máis pobres até os máis ricos. O tren que vai ser para os sectores máis ricos da sociedade está a financiarse a través dunha recadación non equitativa. Na CAV, as clases de traballadores pagan o 35,5% dos impostos directos, o triplo do que pagan as rendas de capital.
As nosas autoridades neoliberais e os seus medios de comunicación cuestionan continuamente as políticas sociais, só queda ver a campaña de deslegitimación da Renda de Garantía de Ingresos (RGI). Con todo, non nos falan da fraude fiscal das empresas e non dinnos que nos orzamentos de 2017 decidiron gastar o triplo do que se destinará á RGI para a construción do TAV. Si, triplo
Ademais, cada euro que se gasta na construción do TAV é tamén o euro que non se destina a outros ámbitos: educación, vivenda social ou coidado do medio ambiente. As nosas autoridades neoliberais e os seus medios de comunicación cuestionan continuamente as políticas sociais, non hai máis que ver a campaña de deslegitimación da Renda de Garantía de Ingresos (RGI). Con todo, non nos falan da fraude fiscal das empresas e non dinnos que nos orzamentos de 2017 decidiron gastar o triplo do que se destinará á RGI para a construción do TAV. Si, tres.
A creación de emprego é un argumento banal para defender un proxecto como o TAV. A cuestión é que emprego estamos a crear e para que. Se o obxectivo é crear emprego, en lugar de construír quilómetros de TAV, construamos máis centros de saúde, residencias de anciáns ou escolas infantís. No caso da construción do TAV en Euskal Herria, os traballadores están a traballar en condicións moi precarias. O xornalista Urko Apaolaza está a realizar un traballo tremendamente importante recollendo os testemuños desta explotación.
O problema non é económico, nin sequera dos economistas: canto máis evidencias recibimos, máis evidente é que non, que o TAV vasco non é socialmente rendible. O problema é o dos que toman as decisións, por tanto o problema político. Sabendo que non é rendible, seguimos facendo quilómetros e cavando. Os políticos están empeñados en defender a viabilidade da construción dun tren. Aínda que será máis caro do previsto facer accesos ás cidades, aínda que os túneles non estreados xa quedaron obsoletos. Até cando seguirán dicindo que o TAV é rendible?