Como di o refrán, A terceira és a bona. Os independentistas cataláns saben que ten que ser así. Os dous intentos anteriores, a consulta do 9 de novembro de 2014 e as eleccións convocadas como plebiscito de 2015, permitiron avanzar no proceso, pero está claro que non conseguiron un referendo rigoroso. O presidente, Carles Puigdemont, anunciou que:O referendo celebrarase o 1 de outubro e a pregunta será “queres que Cataluña sexa un estado independente como república?”.

A diario Ara publicou xa a primeira enquisa a devandita data da Enquisa de Conxuntura Urbana de Navarra. Enquisas, nas que se esbozan algunhas claves para o éxito do referendo, sobre todo nos dous ámbitos nos que ao día seguinte se centrará toda a atención: a participación e o resultado. Os datos serían bos para os independentistas: a intención de participar sería do 64,2%, non moi lonxe das cifras de moitas eleccións autonómicas e xerais, e o si gañaría facilmente, cun 67%. Estes resultados, de acordo coa enquisa, cumprirían con todos os estándar de referendo e permitirían o recoñecemento internacional e a declaración unilateral da independencia. A lectura destes datos non é moi complicada, xa que son consecuencia directa da falta de voto dunha parte do sector unionista. Paréceme unha cuestión repensable por parte dos unionistas, porque desmovilizar o non para deslegitimar o referendo podería reforzar o si e achegar a independencia unilateral.

Con todo, aínda nos quedan moitos capítulos por chegar e será tanto ou máis importante como o resultado como cheguen a ese día e que relato prevalece. A coalición Junts Pel Si fixo un gran esforzo para deixar claro que priorizarían o camiño bilateral, pero que a baixa calidade democrática do Estado español fai que a vía unilateral sexa a única maneira de dar unha auténtica saída democrática ao ataque. Ese discurso comezou a dar os seus froitos a nivel internacional, entre eles o editorial do New York Times, que xa falou a favor da celebración do referendo. Por parte do Goberno español, parece que se aproveitarán da vía xudicial e da vía xudicial para aumentar o medo, e que a bandeira da lei será o centro do seu relato.

A competencia discursiva, pola contra, non se vai a dar só fóra das fronteiras de Cataluña. Mesmo en Cataluña, ademais do tradicional sector españolista, o presunto soberanismo democrático que se agrupa nUn País En Comú comeza a arar a terra para deslegitimar a vía unilateral e o referendo. Xavier Domenech afirmou que é necesario un referendo con todas as garantías e que iso non llo vai a negar ninguén. O problema vén na segunda parte, porque iguala que a consulta teña todas as garantías á hora de ser pactada co Estado español, cun mecanismo similar ao do Goberno de España para igualar a lei e a democracia.

É imposible que sexas verdadeiramente soberanista si non fas nada ante o que sabes que sempre che negará a soberanía. Esperar a que a maioría de España cambie é o mesmo que esperar a que un terremoto separe aos Países Cataláns de España. O discurso dos comúns, até agora menos común en España, é un discurso que coñecemos desde hai tempo en Cataluña e no País Vasco, que tira polo buraco de calquera intento común de cambiar as cousas, estreitamente ligado á cadea das leis españolas.