Cales son os obxectivos dos teus deseños, que queres influír nos nenos?

A motivación é o obxectivo principal. Dificilmente aprenderás algo si non estás motivado. Faiche desafiar a ti mesmo, lévache a curiosidade, empúxache a aprender... Trátase de fomentar a aprendizaxe nos nenos e nenas, de que sintan a independencia e queiran aprender por si mesmos. Isto é un cambio de paradigma no sistema educativo: tamén se mandan as tarefas, pero a motivación interna é a máis forte. O deseño actual das escolas non permite este cambio, xa que está exposto como un sistema de control.

En que falla este deseño actual?

En moitas cousas. Sobre todo, cando metes a un grupo de nenos nunha habitación para que fagan o mesmo ao mesmo tempo, perden individualidade e non todos aprendemos da mesma maneira. Uns necesitan silencio e illamento para concentrarse, outros teñen que ter a música posta ou moverse... Debe crear unha contorna que non se moleste mutuamente.

E a clase non serve?

Traballamos proxectos educativos e a aula é un dos problemas. Necesítanse espazos moito máis amplos que unha aula pequena. Nós non o chamamos aula, senón paisaxe de aprendizaxe. Xogar é aprender. Por exemplo, nunha escola fixemos unha paisaxe de volcáns; no interior hai un espazo moi amplo onde o profesor pode falar a todo o mundo, pero tamén recunchos onde poder estar máis illado, os alumnos poden elixir onde ir para aprender mellor.

Isto serve cando os alumnos van en idade, cando teñen que seguir o currículo e aprender máis seriamente para superar os exames?

Tamén poderiamos falar moito dos exames, pero… Quen di que a mellor maneira de superar os exames é que os alumnos sentan nas mesas de face ao profesor? É unha mentalidade antiga e falsa, negada pola neurociencia. O MIT realizou un estudo para medir a súa atención nas clases maxistrais e a partir do minuto 20 a actividade cerebral dos alumnos baixaba moitísimo. Esta aula é un sistema de disciplina, non de aprendizaxe.

Pero as paisaxes compostas por volcáns e tobogáns serven para todas as idades?

Non é cuestión de idade, senón de cultura e identidade. Por exemplo, a primeira vez que estiven nunha escola internacional cara, teñen un edificio de luxo pero están preocupados porque os alumnos teñen problemas para desenvolver as habilidades do século XXI. Tamén hai empresas con tobogán, sería triste que iso limitásese ao ensino primario.

Que facían coas lousas e as mesas?

Non son malas en si mesmas, o mal está na forma e na dirección en que senta. A lousa é como unha páxina na parede, a miúdo hai que explicar as cousas con imaxes e adoita ser útil. É importante que non estea todo o día aí, nesa postura reducida. Con todo, non solucionas nada quitando só as mesas, as escolas, o profesorado e o alumnado necesitan un cambio de comportamento.

O cambio físico da habitación deberá, por tanto, formar parte dun cambio máis integral. Cales son eses cambios?

Os cambios pedagóxicos e organizativos son os máis difíciles. Por iso é polo que a maioría das escolas sexan así debido á forma de organizar a xornada de traballo do profesor. Tantas horas impartindo clases nunha clase... Na nosa formulación, con todo, os alumnos teñen un profesor mentor, pero teñen mobilidade. Móvense entre grupos, son estruturas máis flexibles. Hai un breve discurso e logo traballas o teu proxecto, o profesor axudarache. Hai un cambio de paradigma, da aprendizaxe pasiva ao activo. É un cambio difícil, difícil, e necesita investimento.

Cal é o rol do profesor neste modelo?

O profesor é como un coach. Cando aos poucos asumes a túa responsabilidade, queres construír a túa skateboard e axúdache o profesor, como obter información, aconsellar, reunirche cos teus compañeiros que che axuden... O obxectivo é levar contigo esa actitude de aprender a saír da escola.

Os pais queren seguridade, resultados...

Os proxectos que traballamos hoxe en día non nacen de gobernos, senón de escolas e de pais e nais. Eles ven a necesidade dun desenvolvemento holístico infantil. Eu tamén son nai e estas escolas non dan peores resultados académicos, pero si nenos máis felices. No País Vasco, dixéronme, o currículo obrígache a ter aulas. No mundo perfecto non habería currículo nin estudos, pero no mundo real, desgraciadamente, hainos.

Redeseñan non só as aulas, senón tamén os centros de traballo.

Hospitais, centros de negocios, exposicións, museos, empresas… Todo está relacionado e no caso das empresas, algúns detalles son diferentes, pero non tanto. Por exemplo, traballamos coa empresa Leigo, interesada na aprendizaxe dos traballadores, na comunicación, no xogo, na identidade...