As Molucas tamén se chamaban Illas das Especies, e ese era o obxectivo da expedición. Carlos V.ak necesitaba diñeiro para pagar as guerras que se desataron por todas partes, Juan Sebastián Elkano, de Getaria, acababa de demostrar que podía viaxar ao Pacífico polo Sur de América, polo que o rei se apresurou a concederlle unha aventura que lle proporcionaría importantes ingresos económicos. García Jofre de Loaisa (1490-1526) era o xefe da expedición e o propio Elcano era o seu segundo xefe. Non era o único vasco, o seu tres irmáns fóronse con Elkano e moitos máis: Gebara, Areizaga, Urdaneta, Uriarte, Gorostiaga...

Dous do sete barcos afundíronse rapidamente e un terceiro mutouse e volveu á Península Ibérica. Chegaron, pois, catro carabelas ao Pacífico. Santa María da Vitoria chegaría soa a Molucas. Pouco despois de atravesar o estreito de Magallanes, outra tormenta dispersou as embarcacións e San Lesmes, formado principalmente por vascos, perdeuse para sempre. Con todo, o historiador australiano Robert Langdon escribiu en The Lost Caravel que o barco non se afundiu e que os mariñeiros deixaron vestixios en Polinesia e Nova Zelandia. No século XVII, tanto o getariarra Domingo Bonaetxea como o capitán Cook atoparon estes indicios: características occidentais nalgunhas das súas caras, forma de despedirse, métodos de orientación marítima... E Bonaetxea tamén vira unha cruz.

Un ano despois da saída da expedición, Loaisa morreu o 30 de xullo de 1526, e unha semana despois, o propio Elcano. Toribio Alonso de Salazar, tesoureiro das Encartaciones, sucedeulles e o 5 de setembro chegou ás Illas dos Ladróns, as actuais Marianas. Alí, por casualidade, atopouse cun compañeiro da expedición de Magallanes. Gonzalo de Vigo era galego, estaba espido, “o pelo chegáballe até as nádegas” e aprendera o idioma dos nativos.

Once anos despois da saída da expedición, o primeiro mariñeiro regresou á Península Ibérica: Andrés Urdaneta era de Ordizia.