Debido á intensa axenda, reunímonos ás 20:00 no estudo de Bonberenea. Levan ao redor de seis anos sen publicar nada con Lisabö e, con todo, seguen asistindo ás asembleas de Bidehuts, opinando e facendo ese tipo de entrevistas. Esa é o mellor sinal de saúde e forza de Bidehuts. Estamos na súa contorna natural, rodeados de micrófonos e instrumentos.

Cal era a situación fai 10 anos, cando creastes Bidehuts?

Karlos Osinaga: Non se canto é o que realmente sucedeu e canto lembramos da repetición: En Lisabö tiñamos claro desde hai moito tempo que algún día iamos publicar os traballos pola nosa conta. Fai once ou doce anos nós estabamos metidos na estrutura da discográfica Metak, pero entón xa tiñamos ganas de facer un single pola nosa conta con Inoren Ero Nin. Queriamos vinilo e en Metak non tiñan o costume de facelo. Acordamos que si, que algunha vez publicariamos ese Single autoeditado.

Con todo, foi clausurado en 2006 por Meta. Cando se pecha unha discográfica, sentes a primeira pena, pero enseguida vén a pregunta: que faremos agora? Ese momento foi a mellor escusa para empezar a facer algo novo. Falamos e discutimos moito e decidimos crear Bidehuts unidos entre Lisabö, Anari, Hotel e Nork Ero Nin.

Eneko Aranzasti: Fíxache, por fin, ese Single que tiñamos en mente non foi a primeira referencia, senón a sétima. En moi pouco tempo publicamos moitos traballos. Foron uns anos moi intensos, pero tamén divertidos. Non sabiamos facer moitas cousas, e foi algo novo para nós…

Comezastes catro grupos, e máis tarde, outros moitos sumáronse ao camiño. Foi importante a axuda?

R. Aranzasti: Para min, Bidehuts é un proxecto amistoso, e iso é fundamental. Ás veces penso: si preguntásenme que grupo traería a Bidehuts, fai 10 anos diría unha chea, e agora creo que non diría nin un. Non é só música, hai que tomar decisións, debater… e para iso necesítase unha afinidade especial.

K. Osinaga: Desde fóra ou desde a distancia ven as cousas doutra maneira, pero isto non é unha cousa do outro mundo. Necesitas algo, organízasche e lévalo a cabo. Como é normal, pos os proxectos en marcha con xente da túa contorna, e nós tamén o fixemos.

R. Aranzasti: As cousas fanse paso a paso, incluso retrocedendo. En Bidehutsen nunca miramos moi lonxe, fomos aos poucos facendo cousas, tomando decisións… Sen moita planificación. Debatemos as cousas tal e como viñan, e o que fixemos aos poucos deulle forma a Bidehu.Seguimos en funcionamento interno, por exemplo, discutindo como debería ser aínda (ri). Quizá o logremos para o vixésimo aniversario.

Non tivestes a tentación de facer algo máis global? Eu que sei: xuntar a tantos músicos e…

K. Osinaga: Ningunha, e con toda a nosa vontade, non poderiamos. Todas as reunións realizámolas no noso tempo libre, ninguén traballa nisto, polo que non tivemos a oportunidade de facer algo máis grande. A nosa actitude foi profesional cando puidemos, pero sen ser realmente profesionais.

R. Aranzasti: Txinaurriak é o reflexo de que non o tivemos. Non quería ser unha homenaxe a Mikel Laboa por parte dunha xeración, senón unha homenaxe amistoso. Sen grandes pretensións, unha forma de dar as grazas. En todo o demais que facemos en Bidehuts, esa é a idea básica.

Vostedes dixeron de Lisabö que, aínda que non sexa explícito, hai algo ético ou político detrás. Diriades o mesmo de Bidehuts?

K. Osinaga: A verdade é que non o sei. Nunca o acordamos entre todos.

R. Aranzasti: Cada un terá a súa filosofía na cabeza, pero creo que hai algo político na súa forma de traballar. Á fin e ao cabo somos unha discográfica que funciona de forma asemblearia.Cos
cambios que trouxo Internet, etc., son moitos os que tomaron o camiño da autoproducción. Pero fixérono de maneira máis individual, cada grupo pola súa conta…

K. Osinaga: Fai 10 anos, a autoproducción tiña un punto favorito, “ti fas porque ninguén quere sacar o disco”. Logo empezaron a facer o mesmos músicos de renome, e a percepción cambiou moito.

No noso caso, temos un modelo claro: Un selo creado en Washington, Dischord Records, impulsado, entre outros, polo grupo Fugazi, e a súa filosofía. Para nós, a nosa posición sempre foi contraria ao underground e á lóxica da industria. Desde o principio tiñamos claro que queriamos reunir a algúns grupos. Non queriamos ampliar, pero si que o camiño que abrimos sexa válido para outros. Cando eu estiven en calquera sitio foi coa axuda de alguén, e nós tamén tentamos facer o mesmo. Compartindo e abrindo un camiño a outros.

R. Aranzasti: Relacionándome coa pregunta anterior, para min hai unha actitude política niso: nós fixemos o camiño e outros amigos puidemos aproveitalo… Pero non lles dixemos, “teño isto, queres aproveitar?”. Dixémoslles, “nós fixemos isto, aquí tes a mesa, o martelo, os cravos, ven e faino ti mesmo”.

K. Osinaga: Algúns fixeron este camiño porque lles pareceu máis interesante economicamente, e iso tamén é lexítimo e comprensible. Sobre todo porque en moitas casas de discos as porcentaxes para grupos eran moi baixos nunha época, con excepcións como Esan Ozenki. Por iso, hoxe en día é normal que un grupo que ten a súa propia estrutura poida dar o salto á autoproducción.

Seguramente será máis fácil tomar decisións sen discutilas con outros grupos…

R. Aranzasti: Si, é máis fácil. Feixes o teu, discute entre os teus compañeiros e xa está. No caso dos bidehuts, tras un debate en grupo, chega a asemblea. Tes que seguir discutindo cos que son os teus amigos. Dar ese paso esixe moito.

Con todo, en Euskal Herria isto non é novo, así se fixo noutro mil campos. Musicalmente temos algúns modelos, pero na vida cotiá hai miles de modelos. Nós trouxemos esa forma de facer á música.

Txuma Murugarren dicía nunha entrevista para ARGIA que el quere crear, sen ter que asumir todos os demais traballos. Como casa iso coa idea da autoproducción?

K. Osinaga: Iso tamén é comprensible. Eu non digo que cada tade teña que facer o disco pola súa conta. É un gran esforzo. No caso de Lisabö, non temos tempo para crear por outro motivos… Pero é certo que a autoproducción require enerxía e tempo, sobre todo si aplícase en todo.

R. Aranzasti: O que dixo Txuma Murugarren paréceme moi honesto. Algúns din: “Fago autoproducción e así controlo o meu traballo”. Pero tamén comprendo o dos Murugarren: “Eu son músico, quero facer cancións, e a partir de aí alguén fará o traballo que vén…”. No noso caso, o que leva a cabo unha empresa externa é a difusión, e tamén compartimos responsabilidades como a venda de correo ou a prensa. Iso quítalles un pouco de traballo aos equipos, pero, a pesar diso, a promoción, a produción e todo o demais queda en mans de cada grupo.

O último disco de Willis Drummond non foi publicado por Bidehuts. Como se xestionan estas decisións?

R. Aranzasti: En Bidehutsen non temos contrato. Cada un fai o seu camiño e como nalgúns momentos uniunos, noutros nos afasta, con naturalidade, como en todos os demais aspectos da vida. Para o que sexa e para o que llo pida, que en 10 anos un só equipo deixe o camiño, é un bo número.

K. Osinaga: Noutras palabras, é unha gran cousa que os que estamos aquí aínda sigan aí. Por exemplo, o feito de que Anari publique un Epílogo este ano foi un agasallo para min, como fanático da música e como membro de Bidehuts.

R. Aranzasti: O caso de Lisabö, por exemplo, é especial. Levamos un seis anos sen publicar nada, e aínda así seguimos en Bidehuts. Están os membros dos grupos e logo os de Lisabö, sen tocar, sen publicar disco, pero aí… (ri). Creo que iso di moito.