Fánseme evidentes as diferenzas entre as distintas formas de facer as cousas entre os territorios, sobre todo de levar a cabo decisións institucionais. Trataríase de ir demasiado lonxe, de deducir que uns e outros son así ou doutra maneira. Moléstame facer este tipo de distincións que cada vez son máis interiorizadas.

Aínda que algúns parezan evidentes, resúltame difícil enumerar as diferenzas entre as distintas formas de todos os territorios. Aínda que haxa quen sistematice o conxunto das diferenzas que temos entre nós, non sería máis que un bufido que nos levaría do caos á nada.

É máis fácil empezar cunha lista de elementos que compartimos e que nos igualan, longa como curta. Ese sería un dos elementos que nos fai ser cidadáns e cidadás, esa igualdade é a que nos axuda a facer da comunidade unha nación. Aí está o eúscaro, un aglutinante histórico de séculos e, nas últimas décadas, nos tempos da maior unidade política e administrativa da nosa historia, un motor esencial e unha alma indivisible até agora.

O eúscaro batua recoñeceunos e concedido a cidadanía, sen el estarían arruinados os nosos habitos e dialectos que adquiriron hoxe un prestixio sorprendente. Non serían máis que unha memoria histórica concreta e inrecuperable, expoñente dun pobre e deplorable testemuño de incultura. Por iso ponme nerviosos os intentos de escribir dialectos que non teñen nin pés, nin cabeza, nin regra. Desde hai moito tempo inventados en lingüística, non sei si son sesións que parten da ignorancia ou que nos levan á ignorancia.

É un empeño moi preocupante cando vén das institucións ou das responsabilidades públicas, tanto políticas como de calquera outra forma, das persoas. Asústame esa variedade extensa e extensa de linguaxe que quere ser biscaíño, porque non se que demo vén máis aló dunha falsa honestidade. Por que? Por unhas normas ocultas, os representantes políticos biscaíños, fóra das honrosas actuacións do Lehendakari e do Sr. Erkoreka, débennos tocar o dabe, o deutu ou o dinoe. Algúns mesmo, facendo un xesto de recuperación dunha linguaxe que nunca foron o seu.

A conselleira dixo que puxo a disposición dun biscaíño a responsabilidade dunha política lingüística que até agora sempre foi guipuscoana. Eu aceptaríalle si o argumento é que a denominación sexa crítica con esa bizkaititismo lingüística. Aínda que nos meus tempos tranquilizoume o temor á destrución que poderían causar as costas das autoridades do partido, non perdemos a intención de seguir dicindo, comendo ou traído á casa.